filósofu asturianu nacionalizáu mexicanu (1900–1969) From Wikipedia, the free encyclopedia
José Gaos y González-Pola (27 d'avientu de 1900, Xixón – 10 de xunu de 1969, Ciudá de Méxicu) foi un filósofu español, exiliáu o "transterrado" (como él mesmu denominóse) en Méxicu dempués de la Guerra Civil Española, llogrando la nacionalidá mexicana en 1941.
José Gaos | |||
---|---|---|---|
| |||
Vida | |||
Nacimientu | Xixón, 27 d'avientu de 1900[1] | ||
Nacionalidá |
Méxicu España | ||
Muerte | Ciudá de Méxicu, 10 de xunu de 1969[1] (68 años) | ||
Estudios | |||
Direutor de tesis | Xavier Zubiri | ||
Llingües falaes | castellanu[2] | ||
Oficiu | filósofu, traductor, profesor universitariu, escritor | ||
Emplegadores |
Universidá Complutense de Madrid Universidá Nacional Autónoma de Méxicu Universidá de Zaragoza | ||
Premios |
ver
| ||
José Gaos foi'l mayor de catorce hermanos ente los cualos atópense l'actriz Lola Gaos y los poetes Alejandro y Vicente Gaos. José pasó la so infancia na casa de los sos güelos maternos, n'Asturies, ente que la so familia, padres y hermanos, treslladar al Llevante. Tuvo'l so primer acercamientu a la filosofía a los 15 años al traviés d'una historia de la filosofía de Jaime Balmes. Más tarde, Gaos llicencióse en Filosofía pola Universidá de Madrid, en 1923. Tuvo influencies de los filósofos alemanes Edmund Husserl, Martin Heidegger y Nicolai Hartmann (nun se debe confundir con Eduard von Hartmann), y foi discípulu de los filósofos españoles José Ortega y Gasset, Manuel García Morente y Xavier Zubiri. Darréu prosigue los sos estudios de Doctoráu en Filosofía na mesma universidá, llográndolo (con una tesis titulada La crítica del sicoloxismu en Husserl) con premiu especial en 1928. Gaos considerar a sigo mesmu'l discípulu más cercanu y más fiel de José Ortega y Gasset. Nos sos "Confesiones profesionales", Gaos cuenta que conoció a Ortega por aciu de García Morente, col que tamién tuvo una estrecha rellación personal. Cuenta Gaos que vía a Ortega tolos díes, siquier una vegada, y permanecíen xuntos delles hores siguíes. De xemes en cuando, Ortega recoyía a Gaos pa dir a la Sierra de Madrid. Ellí Ortega falába-y sobre les sos idees, atopando nel mozu Gaos un oyente perfectu.
La so carrera docente tuvo n'España la siguiente trayeutoria: Profesor d'alemán nel Institutu d'Idiomes de la Universidá de Valencia (1925–1928), de filosofía nel Institutu Nacional de Segunda Enseñanza de Lleón (1928–1930), de Lóxica y Teoría de la Conocencia na Universidá de Zaragoza (1930–1933), d'Introducción a la Filosofía y de Filosofía y Didáctica de la Universidá de Madrid (1933–1939). Llegando al cumal de la so carrera al ser electu Rector de la Universidá de Madrid (1936–1939).
En 1931 ingresa nel PSOE. Designáu en 1937 Comisariu Xeneral del Pabellón de la República Española na Esposición Internacional de París de 1937. Foi depuráu como caderalgu pol bandu franquista, ensin llugar a procesu contradictoriu dalgunu; la so destitución producir por aciu Orde Ministerial en febreru de 1939, xunto a otros catedráticos:
... dixébrase definitivamente por ser pública y bultable la desafección de los catedráticos universitarios que se van mentar al nuevu réxime enllantáu n'España, non solamente poles sos actuaciones nes zones que sufrieron y nes que sufren la dominación marxista, sinón tamién pol so aportunante política antinacionalista y antiespañola nos tiempos precedentes al Gloriosu Movimientu Nacional. La evidencia de les sos conductes gafíes pal país fai totalmente inútiles les garantíes procesales que, n'otru casu constitúin la condición fundamental en tou enxuiciamientu, y por ello, esti Ministeriu resolvió dixebrar definitivamente del serviciu y dar de baxa nos sos respeutivos escalafones a los señores: Luis Jiménez de Asúa, Fernando de los Ríos Urruti, Felipe Sánchez Román y José Castillejo Duarte, catedráticos de Derechu; José Giral Pereira, catedráticu de Farmacia; Gustavo Pittaluga Fattorini y Juan Negrín López, catedráticos de Medicina; Blas Cabrera Felipe, catedráticu de Ciencies; Julián Besteiro Fernández, José Gaos González Pola y Domingo Barnés Salinas, catedráticos de Filosofía y Lletres, toos ellos de la Universidá de Madrid. Pablo Azcárate Flórez, Demófilo de Bon Lozano, Mariano Gómez González y Wenceslao Roce Suárez, caderalgos escedentes de DerechuOrde del 3 de febreru de 1939, Ministeriu d'Educación Nacional.[3]
Nel branu de 1938 se exilia en Méxicu, llogrando darréu la nacionalidá mexicana'l 10 de xunetu de 1941. Realiza una serie de conferencies n'universidaes. Miembru de la Casa d'España en Méxicu (1939) que más tarde sería El Colexu de Méxicu. Profesor de la Universidá Michoacana de San Nicolás d'Hidalgo (1938-1939) y de la Universidá Nacional Autónoma de Méxicu (1939–1969).[4]
Per otru llau, hai que señalar que José Gaos tuvo una prolífica carrera como traductor (más de 70 traducciones). Ente les sos traducciones al castellán podemos atopar obres de Martin Heidegger (1889-1976), Max Scheler (1875-1928), Georg W.F. Hegel (1770-1831), Edmund Husserl (1859-1938) y Johannes Hessen (1889-1971), ente otros.
El 10 de xunu de 1969, en presidiendo l'exame de doctoráu d'unu de los sos alumnos, José Gaos muerre. El fechu de que'l so primer contautu cola filosofía fuera al traviés d'una Historia de la filosofía, siendo Gaos un adolescente, ye un fechu perimportante na vida profesional del futuru filósofu, pos gran parte del so pensamientu va xirar en redol a la historicidad de la filosofía. La filosofía ye l'únicu saber pal cual la so propia historia ye un problema. Pa la medicina, por casu, la so propia historia nun ye un problema médicu; sicasí, pa la filosofía, la so historia sí que se convierte nun problema filosóficu. Esto va conducir a Gaos a preguntar qué ye la filosofía, pola so ser, pola so naturaleza, que ye otru de los problemes al que Gaos va dedicar gran parte del so esfuerciu. Esti cuestionase pol ser de la filosofía ye lo que'l filósofu español va denominar Filosofía de la filosofía, términu que tien los sos raigaños en Wilhelm Dilthey (1833-1911). Preguntar pol ser de la filosofía ye una entruga que se vieno faciendo, diznos Gaos, dende Heráclito y Parménides hasta los nuesos díes y llega a carauterizar tal entruga como la filosofía perenne.
Gaos sufrió una crisis teórica al vivir la socesión de delles corrientes filosófiques que se presentaben a sigo mesmes como la verdadera filosofía y la filosofía verdadera. Él conoció y vivió la filosofía, siendo estudiante y profesor, como una socesión de verdaes absolutes. Cuando empezó a estudiar, Morente presentó-y el (neo) kantismu como la filosofía verdadera. Más tarde, ésti mesmu profesor y Xavier Zubiri presentáron-y la fenomenoloxía como la verdá absoluta. Poco dempués, Gaos entra en contautu cola obra de Martin Heidegger El ser y el tiempu (que más tarde tradució) y la verdá pasa a ser l'esistencialismu. A lo último, al traviés de la obra del filósofu Wilhelm Dilthey la verdadera filosofía preséntase como historicismu. Esta socesión de verdaes que vivió Gaos lleváron-y a una crisis teórica, que desagua na filosofía de la filosofía, el preguntar pol ser mesmu de la filosofía. Gaos va tratar de solucionar esti problema sosteniendo que la filosofía, en realidá, anicia na personalidá del suxetu que filosofa, polo que, n'última instancia, la filosofía ye incomprensible pa los otros.
José Gaos tamién dedicó enforma tiempu a la reflexón sobre la vocación y la personalidá del filósofu. Va Concluyir que'l filósofu caracterízase esencialmente por ser una persona sobeyosa.
Na Biblioteca del Institutu d'Investigaciones Filosófiques de la UNAM, puede consultase el fondu documental que nel so momentu foi l'archivu personal de José Gaos. El mesmu Gaos, indicólu a Leopoldo Zea que diera esti archivu (qu'inclúi gran parte de los sos manuscritos y documentos) al Institutu d'Investigaciones Filosófiques de la UNAM.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.