Ban Ki-moon

Ban Ki-moon ({{coreanu|hangul=반기문|hanja=潘基文|pronunciación=[[Alfabetu Fonéticu Internacional[pan.gi.mun]]]|par=non}}; Eumseong) (13 de xunu de 1944, Eumseong ^(es) ) ye un diplomáticu surcoreanu que dende'l 1 de xineru de 2007 hasta'l 31 d'avientu de 2016 exerció como l'octavu secretariu xeneral de les Naciones Xuníes.^[14][15]Nel añu de la so graduación universitaria xunir al Ministeriu d'Asuntos Esteriores de Corea del Sur y recibió el so primer puestu en Nueva Delhi (India). Mientres la so carrera nel Ministeriu, llogró una reputación de modestia y competencia.^[16]

Ban Ki-moon
Voz
chairperson of the Ethics Commission of the International Olympic Committee (en) setiembre 2017 - 8. Secretariu Xeneral de les Naciones Xuníes 1r xineru 2007 - 1r xineru 2017 ← Kofi Annan - António Guterres → 31. Foreign minister of South Korea (en) 17 xineru 2004 - 10 payares 2006 ← Yoon Young-kwan (es) - Song Minsoon (es) → Embajador de Corea del Sur en Austria (es)
Vida
Nacimientu	Eumseong (es) , 13 de xunu de 1944[1] (80 años)
Nacionalidá	Corea del Sur
Residencia	Chungcheong del Norte (es) Nueva York
Llingua materna	coreanu
Fíos/es	3
Estudios
Estudios	Universidá Nacional de Seúl Chungju High School (en) Escuela de Gobierno John F. Kennedy (es) Universidá de Harvard
Llingües falaes	inglés[2] coreanu[2] francés
Oficiu	políticu, diplomáticu, escritor
Participante Xunta Añal del Foru Económicu Mundial 2014 Xunta Añal del Foru Económicu Mundial 2013 Xunta Añal del Foru Económicu Mundial 2015 World Government Summit 2015 (es)
Emplegadores	Organización de les Naciones Xuníes  (1r xineru 2007 –  1r xineru 2017)
Premios	ver Orden de la Unidad Gran Cruz de la Orde El Sol del Perú Gran Cruz de la Lexón d'Honor Orde del Llibertador San Martín Orden Nacional José Matías Delgado National Order of Madagascar Orden de San Carlos Orden del León holandés Gran Cruz de la Orden de la Libertad [3] Orden al Mérito por Servicios Distinguidos doctor honoris causa pol Institutu Estatal de Rellaciones Internacionales de Moscú [4] Gran Oficial de la Lexón d'Honor Orde del Méritu Civil Caballeru Gran Cruz de la Orde del Lleón Neerlandés Orde Nacional de Burkina Fasu Orden Nacional de Costa de Marfil Orden de Sikatuna Orden del Mérito Nacional Orde del Sol de Perú Orde al Méritu de la República d'Austria Emblema de la Unidad Order of Ismoili Somoni Orde del Méritu de la República Federal d'Alemaña Orde de la Llibertá Orde de Santa Ágata Orden de Río Branco doctor honoris causa de la Universidá Nacional Mayor de San Marcos Grand Star of the Decoration for Services to the Republic of Austria  (2001) Premio James A. Van Fleet  (2004) Orden Dostyk de grado I  (2010) Honorary doctor at the Nanjing University  (2010) [5] Medaya de la República Oriental d'Uruguái  (14 xunu 2011) [6] Gold Olympic Order  (2012) [7] Distinguished SNU Members  (2013) Medalla de Honor del Congreso de la República del Perú  (2014) Humanitarian of the Year  (2014) [8] honorary doctor of the Katholieke Universiteit Leuven  (28 mayu 2015) [9] Cruz federal de la República d'Alemaña al méritu  (2016) doctor honoris causa pola Universidá de Columbia  (mayu 2016) Orde de l'Amistá  (8 xunu 2016) [10] Honorary doctorate from the Sorbonne University Paris  (25 xunu 2016) [11] Collar de la Orde del Méritu Civil  (2 avientu 2016) [12] honorary doctor of the University of Bordeaux  (2018) [13]
Miembru de	ABLF alumni network (en)
Creencies
Relixón	confucianismu budismu
Partíu políticu	políticu independiente
IMDb	nm2559634

Ente xineru de 2004 y payares de 2006 trabayó como ministru d'Asuntos Esteriores de Corea del Sur. En febreru de 2006 empezó la so campaña pa llograr el puestu de secretariu xeneral de la ONX. Anque primeramente nun se-y consideró como un candidatu con probabilidaes de llogralo, el so puestu nel Gobiernu surcoreanu dexó-y viaxar a tolos países miembros del Conseyu de Seguridá, cuerpu qu'encamienta un candidatu a l'Asamblea Xeneral, y asina poder adquirir el sofitu necesariu.

El 13 d'ochobre de 2006 foi escoyíu secretariu xeneral de les Naciones Xuníes por aclamación, yá que empezó a exercer el 1 de xineru de 2007. El 21 de xunu de 2011 foi reelixíu pal cargu nel periodu entendíu ente'l 1 de xineru de 2012 y el 31 d'avientu de 2016, por aclamación de l'asamblea xeneral ―órganu supremu de la ONX―. Dende la so eleición, dirixó múltiples esfuercios pa reformar la organización n'árees como les Fuercies de paz de les Naciones Xuníes y les práutiques llaborales dientro del organismu. Nel campu diplomático, enfocóse en conflictos como el de Darfur, nel cual ayudó a convencer al presidente de Sudán, Omar Hasan Ahmad al-Bashir, por que dexara la intervención de les fuercies de paz nesi país. Amás, primió de cutio al expresidente de los Estaos Xuníos George W. Bush por que esti tomara aición con respectu al calentamientu global.

Biografía

Infancia y educación

Ki-mun (este ye'l so nome; Ban ye'l so apellíu), el mayor de seis fíos, nació nel condáu de Eumseong, na actual provincia surcoreana de Chungcheong del Norte, en 1944, mientres la ocupación xaponesa de Corea. Cuando tenía trés años, la so familia camudar al pueblu cercanu de Cheongju, nel cual se crio.^[17] Mientres la so mocedá, el so padre tenía un almacén, pero esti quebró y la familia perdió la so estatus de clase media. Cuando Ban tenía 6 años, la so familia fuxó a un remotu llugar nos montes, viviendo en condiciones deplorable, pa safar los exércitos tantu del norte como del sur mientres la Guerra de Corea.^[18] Dempués de la guerra, la so familia tornó a Cheongju. Ban comentó que los sos primeros contactos col mundu occidental asocedieron cuando los soldaos estauxunidenses en Corea partíen ropa y duces.^[18][19]

Na escuela secundaria, Ban convertir nun alumnu estrella, particularmente nos sos estudios del idioma inglés. Él afirmó que caminaba regularmente 9 quilómetros hasta una fábrica de fertilizantes pa prauticar el so inglés colos emplegaos estauxunidenses de la fábrica.^[17] En 1956 (a los 12 años) foi escoyíu pa dirixir un mensaxe al entós secretariu xeneral de Naciones Xuníes Dag Hammarskjöld. Sicasí, desconozse si esti llegó al so destinatario. En 1962 (a los 18 años), Ban ganó un concursu d'ensayos patrocináu pola Cruz Bermeya y ganó un viaxe a Estaos Xuníos. Como parte d'esti programa, vivió mientres dellos meses con una familia estauxunidense en San Francisco (estáu de California).^[20] Tamién mientres la so estadía, conoció al entós presidente d'Estaos Xuníos John F. Kennedy.^[18] Cuando mientres la xunta un periodista preguntó-y qué oficiu interesába-y exercer, Ban contestó: «Quiero convertime en diplomáticu».^[19]

Ban recibió'l grau de bachiller en rellaciones internacionales na Universidá Nacional de Seúl en 1970. En 1985, recibió una maestría en alministración pública na Escuela de Gobierno John F. Kennedy de la Universidá de Harvard.^[19] En Harvard, estudió sol conocíu profesor Joseph Nye, creador de la teoría neolliberal de les rellaciones internacionales. Este aprofió que Ban tenía «una rara combinación de claridá analítica, humildá y esfotu».^[20] Amás, a Ban confiriéronse-y dellos títulos de doctor honoris causa pol so trabayu como secretariu xeneral de Naciones Xuníes (ver Premios, reconocencies y homenaxes).

Familia

Ban Ki-mun conoció a Yoo Soon-taek en 1962 cuando dambos yeren estudiantes de bachilleratu. Ban tenía 18 años, y Yoo Soon-taek yera la presidenta del conseyu estudiantil de la so escuela. Ban Ki-mun casóse con Yoo Soon-taek en 1971. Tienen trés fíos adultos, dos muyeres y un varón. La so fía mayor, Seon-yong (nacida en 1972), trabaya pa la Fundación Corea en Seúl. El so fíu, Woo-hyun (nacíu en 1974), estudia na Universidá de California en Los Angeles una maestría n'alministración d'empreses. La so fía menor, Hyun-hee (nacida en 1976), trabaya para UNICEF en Nairobi.

Creencies relixoses

Ban nun pertenez a nenguna ilesia o grupu relixosu^[21] y nun aceptó espresase sobre les sos creencies, afirmando que como secretariu xeneral ye desaveniente falar de les sos propies creencies nuna relixón o Dios particular, proponiendo retardar esi alderique pa otra oportunidá.^[22] Reportóse que la so madre ye budista.^[23]

Personalidá

La personalidá de Ban foi descrita por munchos como nidiu. La prensa coreana llamar «l'anguila» pola so habilidá pa tornar entrugues.^[19] La so conducta foi descrita como d'enfoque confucionista.^[24]

La ética de trabayu de Ban foi bien documentada. La so axenda ta típicamente estremada en bloques de cinco minutos. Ban afirma que nun duerme más de cinco hores cada nueche y que nunca llegó tarde al trabayu. Mientres los cuasi trés años que foi ministru de Rellaciones Esteriores de Corea del Sur solo tomó vacaciones p'asistir a la boda de la so fía.^[20] Ban dixo que'l so únicu hobby ye'l golf, pero que solo lo xuega un par de vegaes al añu.^[18]

Na cena de corresponsales de la ONX a principios d'avientu de 2006, tres la so eleición como secretariu xeneral, Ban sorprendió a l'audiencia al cantar una versión de «Santa Claus is coming to town», camudando la lletra por «Ban Ki-moon is coming to town».^[25] Mientres la so campaña pola Secretaría Xeneral y mientres los sos primeros díes nel cargu Ban intentó estenar les duldes qu'esistíen sobre si yera demasiáu monótonu pa ocupar el cargu.^[26]

Premios, reconocencies y homenaxes

Ban recibió múltiples premios, distinciones y homenaxes internacionales, ente ellos los siguientes:^{[27][28][29][30][31][32][33]}

• Orde del Méritu, la máxima distinción del gobiernu surcoreanu, en 1975, 1986 y 2006
• Gran Condecoración al Honor de la República d'Austria en 2001
• Gran Cruz de la Orde de Rio Branco de Brasil en 2002
• Premiu James A. Van Fleet dau pola Korea Society en 2004, poles sos contribuciones a les rellaciones ente los Estaos Xuníos y Corea del Sur
• Gran Cruz de la Orde El Sol de Perú en 2006, «pol exemplu que representa Corea pa los peruanos»
• Medaya de la Orde Nacional del Méritu d'Arxelia en 2006
• Medaya Conmemorativa del Héroe de la Llibertá de Hungría en 2006
• Gran Cruz de la Orde Nacional de Burkina Fasu en 2008
• Gran Oficial de la Orde Nacional de Costa de Marfil en 2008
• Otorgáu'l títulu doctor honoris causa en derechu pola Universidá de Filipines en 2008
• Otorgáu'l títulu doctor honoris causa en derechu pola Universidá de Malta en 2009
• Otorgáu'l títulu doctor honoris causa en derechu pola Universidá de Washington en 2009
• Otorgáu'l títulu doctor honoris causa pola Universidá Nacional Mayor de San Marcos en 2011 (Lima, Perú).
• Gran Cruz de la Orde del Llibertador Xeneral San Martín de la República Arxentina (2016).
• Collar de la Orde del Méritu Civil (2016)^[34]

Predecesor: Kofi Annan

Secretariu xeneral de la ONX 1 de xineru de 2007-31 d'avientu de 2016

Socesor: António Guterres

Referencies

1. Afirmao en: Internet Movie Database. Identificador IMDb: nm2559634. Data de consulta: 14 ochobre 2015. Llingua de la obra o nome: inglés.
2. Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: js20061110006. Data de consulta: 1r marzu 2022.
3. URL de la referencia: http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=154.
4. «Honorary Doctorates» (inglés). Institutu Estatal de Relaciones Internacionales de Moscú. Archiváu dende l'orixinal, el 29 xunu 2019. Consultáu'l 29 xunu 2019.
5. URL de la referencia: http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/201802/t20180228_328136.html. Data de consulta: 11 abril 2019. Llingua de la obra o nome: chinu. Editorial: Ministerio de Educación de la República Popular China.
6. «Resolución N° 294/011. ENTREGA DE MEDALLA DE LA REPUBLICA ORIENTAL DEL URUGUAY. BAN KI-MOON». Dirección Nacional de Impresiones y Publicaciones Oficiales (4 xunetu 2011). Consultáu'l 16 xunu 2020.
7. Identificador de atleta en Olympedia: 1200127.
8. URL de la referencia: http://news.harvard.edu/gazette/story/2014/11/u-n-secretary-general-ban-ki-moon-honored/.
9. «- Ban Ki-moon». Consultáu'l 8 xunetu 2023.
10. URL de la referencia: http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201606080014.
11. URL de la referencia: https://www.pantheonsorbonne.fr/universite/presentation/dhc.
12. «Real Decreto 629/2016, de 2 de diciembre, por el que se concede el Collar de la Orden del Mérito Civil al señor Ban Ki-moon, Secretario General de la Organización de las Naciones Unidas» páxs. 84944 (3 avientu 2016).
13. URL de la referencia: https://www.u-bordeaux.fr/universite/honoris-causa/ban-ki-moon-yonsei-university.
14. «El Conseyu de Seguridá designa al surcoreanu Ban Ki-Mun próximu secretariu xeneral de la ONX». elmundo.es. https://www.elmundo.es/elmundo/2006/10/09/internacional/1160403104.html.
15. «Xura'l nuevu secretariu xeneral de la ONX» Archiváu 2009-11-18 en Wayback Machine, artículu del 14 d'avientu de 2006 nel Clarín (Buenos Aires).
16. «Ban Ki-moon appointed next UN Secretary-General by acclamation» (inglés). Naciones Xuníes (13 d'ochobre de 2006). Consultáu'l 9 de xunetu de 2010.
17. Martin Fackler (22 d'avientu de 2006). «On His Ancestors' Wings, a Korean Soars to the O.N.» (n'inglés). The New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D04EFDF1131F931A15751C1A9609C8B63&sec=&spon=&pagewanted=1.
18. Warren Hoge (9 d'avientu de 2006). «For New O.N. Chief, a Past Misstep Leads to Opportunity» (n'inglés). The New York Times. http://www.nytimes.com/2006/12/09/world/asia/09ban.html.
19. Maggie Farley y Bruce Wallace (9 d'ochobre de 2006). «Aspiring O.N. chief is a harmonizer, not a rock star» (n'inglés). Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2006/oct/09/world/fg-moon9. Consultáu'l 10 de xunetu de 2010.
20. Anna Fifield (10 d'ochobre de 2006). «Relentless pursuit brings a challenge close to home; Profile Ban Ki-Moon». Financial Times.
21. «Correction: Ban Ki-moon». The Economist. 11 de xineru de 2007. http://www.economist.com/world/displaystory.cfm?story_id=8525903. Consultáu'l 2 d'agostu de 2007.
22. «Transcript of Press Conference by Secretary-General-Designate Ban Ki-moon At United Nations Headquarters» (inglés). Naciones Xuníes (13 d'ochobre de 2006). Consultáu'l 15 d'avientu de 2007.
23. Martin Fackler (22 d'avientu de 2006). «On His Ancestors' Wings, a Korean Soars to the O.N.». The New York Times. http://www.nytimes.com/2006/12/22/world/asia/22ban.html?ex=1324443600&en=78d0549ab6ed28c9&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss.
24. «Can This Guy Run the O.N.?». Time Magazine. 16 d'ochobre de 2006. Archivado del original el 2011-01-21. https://web.archive.org/web/20110121205123/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1543932,00.html. Consultáu'l 2021-02-25.
25. John R. Bolton (12 de xineru de 2007). «Don't Ban Your Instincts, Ban Ki-moon». The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/01/12/AR2007011202061.html. Consultáu'l 13 d'abril de 2007.
26. Mark Turner (1 de febreru de 2007). «Ban's month of muddle: how the new UN chief is struggling to win over the doubters». Financial Times.
27. «Secretariu xeneral Sr. Ban Ki-moon: Biografía». Naciones Xuníes (2007). Consultáu'l 9 de xunetu de 2010.
28. «2004: Ban Ki-Moon» (inglés). The Korea Society. Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'avientu de 2008. Consultáu'l 9 de xunetu de 2010.
29. «sur/ban_ki_moon Ban Ki Moon». Centro d'Estudios y Documentación Internacionales de Barcelona (3 de xunu de 2009). Consultáu'l 9 de xunetu de 2010.
30. «Perú busca suscribir TLC con Corea del Sur». Corporación La Prensa (19 de marzu de 2006). Consultáu'l 9 de xunetu de 2010.
31. «UN Secretary-General receives honorary UW degree» (inglés). Naciones Xuníes (22 d'ochobre de 2009). Consultáu'l 9 de xunetu de 2010.
32. «[https://secure.um.edu.mt/newsoncampus/features/?a=62771 Conferment of The Degree of Doctor of Laws (Honoris Causa) on Mr Ban Ki-mun, Secretary-General of the United Nations]» (inglés). Universidá de Malta (22 d'abril de 2009). Consultáu'l 10 de xunetu de 2010.
33. «UN Secretary General Ban Ki-mun touched by RP hispitality» (inglés). Misión Permanente de la República de Filipines ante les Naciones Xuníes (22 de payares de 2008). Consultáu'l 10 de xunetu de 2010.
34. Ministeriu d'Asuntos Esteriores: «Real Decretu 629/2016, de 2 d'avientu, pol que se concede'l Collar de la Orde del Méritu Civil al señor Ban Ki-moon, Secretariu Xeneral de la Organización de les Naciones Xuníes». Boletín Oficial del Estáu núm. 292, de 3 d'avientu de 2016. ISSN 0212-033X. http://www.boe.es/boe/dias/2016/12/03/pdfs/BOE-A-2016-11519.pdf.

Enllaces esternos

• Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Ban Ki-moon.

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Ban Ki-moon.

• Sitiu web oficial del secretariu xeneral - Sitiu de les Naciones Xuníes col so perfil, informes, noticies y declaraciones oficiales
• sur/ban_ki_moon Biografía por CIDOB (n'español)

• Datos: Q1253
• Multimedia: Ban Ki-moon
• Cites famoses: Ban Ki-moon