Ambás[2] ye una de les doce parroquies del conceyu asturianu de Carreño
 Ambás | |
|---|---|
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Principáu d'Asturies |
| Provincia | provincia d'Asturies |
| Conceyu |  Carreño |
| Partíu xudicial | Xixón |
| Tipu d'entidá | parroquia d'Asturies |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 43°31′31″N 5°48′12″W |
  Ambás Ambás (Asturies) | |
| Altitú | 144 m[1] |
| Llenda con | El Valle, Tamón, Solís y Serín |
| Demografía | |
| Población | 208 hab. (2020) |
| Porcentaxe | 2.04% de Carreño |
| Más información | |
| Estaya horaria | UTC+01:00 |
 | |
La parroquia d'Ambás asítiase na fastera sur-oriental del conceyu. Llenda cola parroquia d'El Valle al oeste, cola d'Llorgozana al noreste, cola de Tamón al sur y col conceyu Xixón al este.
La distancia media con Candás, capital del conceyu, ye d'unos 8 km (siendo'l nucleu más averáu l'aldega d'Ambás, a 7'50 km, y el más alloñáu'l llugar d'El Monticu, a 8,50 km).
Pue llegase a Priendes pela carretera AS-118, antigua carretera AS-19.
El códigu postal ye 33438.
Tien una estensión de 3,23 km².
Viven nella 217 persones (INE, 2011), 106 homes y 111 muyeres.[3]
Les entidaes de población de la parroquia son les siguientes:
| ENTIDÁ | CATEGORÍA | POBLACIÓN |
|---|---|---|
| Ambás | Llugar | 57 |
| Güerno | Llugar | 51 |
| El Monticu | Llugar | 91 |
| El Rodil | Aldega | 18 |
Diz Xosé Lluis García Arias[4], al falar de los xenitivos n'-ASII, -ATII, -ACII:
- "Otru grupu de topónimos son testimoniu de la segunda declinación -ASIUS / -ASII (o asimilaos). A veces resulten fácilmente identificables tales resultaos:
- Ambás (Vv, Cñ, Gr) AMBASIUS/AMBATIUS"
Ilesia de Santiago d'Ambás[5]
El templu apaez como una donación del rei Alfonsu X, pero desapaeció y fue reconstruyía pol arquiteutu Pedro Antonio Menéndez, con materiales procedentes del turruxón de Güerno. Amburó mientres la Guerra Civil Española y vuelta a contruyir na década de los 40, pa ser estaurada por última vez en 1996.
Presenta un solu cuerpu, con pórticu llateral y campanariu na portada.
Dientro alcuéntrense les imáxenes de Santiago y la Virxe del Rosariu.
Antigües escueles de neñes d'Ambás[6]
Fue una iniciativa de los hermanos José y Álvaro Bango León, emigraos en Cuba, que financiaron el proyeutu dende 1909 hasta que finó la construcción, en 1913, momentu cuando José donó la escuela al conceyu.
Ye un edificiu singular nesti tipu d'edificaciones escolares, porque presenta un solu cuerpu y un únicu llocal d'enseñanza, averáu a él tá la casa'l mayestru. La fachada ta rematada por un campanariu.
Asítiase en Güerno. Anguaño ye sede de l'Asociación de Vecinos "Santiago d'Ambás".
Conxuntu d'arquiteutura indiana de Güerno[7]
Esti conxuntu tá compuestu por tres inmuebles nel barriu de Güerno:
- Casa Manzaneda, el númberu 12. Ye una construcción (casa principal, corte y panera), de 1888. L'estilu orixinal ye tradicional asturianu, pero fueron amestándose-y tipo de calter indianu. Ún de los sos dueños fue'l diputáu a Cortes en 1937 pol Partíu Republicanu, Carlos Martínez. Pertenez anguaño a M ª Carmen Maribona Martínez, que la heredó d'esti en 1997.
- Casa Josefina-Antonín, el númberu 13. Construyía xunto a Casa Manzaneda, presenta les mesmes carauterístiques, pero ye de menor tamañu. Yera una casa destinada al alquiler y foi mercada por Josefina Álvarez, porque los pas vivieren ellí dende principios del sieglu XX, a Carlos Martínez en 1975.
- Casa Bango, el númberu 14. Ye propiedá de Mª Jesús y Mª Josefina Bango García, fíes de José Bango, qu'emigrare a Cuba.
Casa Plácido[8]
Asitiada nel barriu d'Ambás, ye una casa d'estilu indianu, que destaca pola torre de tres pisos. La casa tien tamién un corredor orixinal mui bien conserváu, como'l restu la finca. La propiedá tá formada por varies edificaciones más, la mayoría d'ellas cuadres.
Castru de Güerno[9]
La finca onde s'alcuentra ye'l númberu 1 del barriu de Güerno. Anguaño, los restos tan cubiertos de vexetación. El castru paez pertenecer a un asentamientu de la Edá del Fierro.
Turruxón de Güerno[10]
Ye un turruxón medieval del que solo se conserven dos parés, los llaos Oeste y Norte, presentando esti últimu delles saeteras. Anguaño, estos restos formen parte d'un tendayu de la Casa Escopeta, númberu 16 del barriu de Güerno.
Fontes y llavaderos
Dientro la coleición d'esti tipu de construcciones que presenta la parroquia, destaca'l llavaderu de la Reguera[11], del barriu de Güerno. Datáu en 1872. Tien seis piedres de llavar cubiertes por un teyáu a dos agües, un bebederu y una fonte de dos caños.
Otres fontes son la d'El Ruxidoriu[12], nel barriu d'El Monticu; la d'El Caleyón[13], de 1897, con una piedra tallada en forma de tiesta lleón enriba'l cañu, nel barriu Güerno; y la fonta La Pelaya[14], nel barriu d'Ambás.
- 25 de xunetu: Fiestes Sacramentales de Santiago.
- Tercer domingu d'ochobre: Virxe del Rosariu.
- 13 de xunu: San Antonio.
A.V. Santiago de Ambás
Direición: Antigües Escueles de Neñes, Barriu de Güerno - e/n
Códigu Postal: 33438 - Ambás
Presidente: Victorio Fernández García
E-mail: santiagodeambas@hotmail.es
Teléfonu: 607 75 66 48
Sociedá de Festexos "Santiago" d'Ambás
Direición: Antigües Escueles de Neñes, Barriu de Güerno - e/n
Códigu Postal: 33438 - Ambás
Presidenta: Inés Fernández Fernández
Teléfonu: 686533386
- Pa ver otros sitios col mesmu nome: Ambás
.svg){kind=small}
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
