ফ'বছ (উপগ্ৰহ)

ফ'বছ (ইংৰাজী: Phobos) মঙ্গল গ্ৰহৰ দুয়োটা প্ৰাকৃতিক উপগ্ৰহৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ আৰু আটাইতকৈ ভিতৰৰ উপগ্ৰহ।^[4] মঙ্গলৰ আনটো উপগ্ৰহৰ নাম ডিমছ। ১১ কিলোমিটাৰ (৭ মিটাৰ) গড় ব্যাসাৰ্ধৰ এই উপগ্ৰহটোৱে মঙ্গলৰ চাৰিওফালে এপাক ঘূৰিবলৈ ৭ ঘণ্টা ৩৯.২ মিনিট সময় লয়।^[1] ফ’বছ মঙ্গলৰ পৰা ৬,০০০ কিলোমিটাৰ (৩,৭০০ মিটাৰ) দূৰত্বত অৱস্থিত। গ্ৰীক দেৱতা ফ'বছৰ নামেৰে ইয়াৰ নামকৰণ কৰা হৈছে। গ্ৰীক উপাখ্যানৰ মতে ফ’বছ ডিমছৰ যমজ ভাতৃ আৰু ইয়াৰ অৰ্থ ‘ভয়’।^[5]

ফ'বছ
Phobos

ফ'বছৰ ৰঙীণ চিত্ৰ (MRO)
আৱিষ্কাৰ
আৱিষ্কাৰক	এছাফ হল
আৱিষ্কাৰৰ তাৰিখ	১৮ আগষ্ট, ১৮৭৭
বিৱৰণ
বিকল্প নামসমূহ	মঙ্গল ১
বিশেষণ	ফ'বিয়ান, ফ'বছিয়ান
কক্ষপথৰ বৈশিষ্ট্য
যুগ J2000
অনুapsis	9234.42 km[1]
অপapsis	9517.58 km[1]
অৰ্ধ-মুখ্য অক্ষ	9376 km[1] (২.৭৬ মঙ্গল ব্যাসাৰ্ধ)
উৎকেন্দ্ৰতা	0.0151[1]
কক্ষীয় পৰ্যায়কাল	0.31891023 d (৭ ঘণ্টা ৩৯.২ মিনিট)
গড় কক্ষীয় দ্ৰুতি	২.১৩৮ কিলোমিটাৰ প্ৰতি ছেকেণ্ড[1]
নতি	১.০৯৩° (মঙ্গলৰ বিষুৱ ৰেখালৈ) ০.০৪৬° (স্থানীয় লাপ্লাচ সমতললৈ) 26.04° (ecliptic লৈ)
যাৰ উপগ্ৰহ	মঙ্গল গ্ৰহ
ভৌতিক বৈশিষ্ট্যসমূহ
মাত্ৰাসমূহ	২৭ × ২২ × ১৮ কিলোমিটাৰ[1]
গড় ব্যাসাৰ্ধ	11.2667 km (১.৭৬৯৪১ mEarths)
পৃষ্ঠৰ ক্ষেত্ৰফল	1548.3 km2[1] (৩.০৩৫৪৫ μEarths)
আয়তন	5783.61 km3 (৫.৩৩৯৩৩ nEarths)
ভৰ	1.0659×1016 kg[1] (১.৭৮৪৭৭ nEarths)
গড় ঘনত্ব	Lua error in Module:Convert at line 657: attempt to index field 'currency' (a nil value).[1]
বিষুৱীয় পৃষ্ঠৰ অভিকৰ্ষ	0.0057 m/s2[1] (৫৮১.৪ µ g)
পলায়ন বেগ	১১.৩৯ মিটাৰ প্ৰতি ছেকেণ্ড (৪১ কিলোমিটাৰ প্ৰতি ছেকেণ্ড)[1]
ঘূৰ্ণনকাল	সকালীকৃত
বিষুৱীয় অঞ্চলত ঘূৰ্ণন বেগ	11.0 km/h (6.8 mph) (আটাইতকৈ দীঘল অক্ষত)
অক্ষীয় ঢাল	০°
প্ৰতিফলন অনুপাত	০.০৭১±০.০১২[2]
তাপমাত্ৰা	≈ ২৩৩ K
আপাত মান	১১.৮[3]

আৱিষ্কাৰ

১৮৭৭ চনৰ ১৮ আগষ্ট তাৰিখে প্ৰায় ০৯:১৪ (জি.এম.টি.) বজাত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ৱাশ্বিংটনত অৱস্থিত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ নৌসেনা মানমন্দিৰত আমেৰিকান জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানী এছাফ হলে ফ'বছ আৱিষ্কাৰ কৰিছিল। উল্লেখযোগ্য যে ফ’বছ আৱিষ্কাৰ কৰাৰ কিছুদিন আগতেই অৰ্থাৎ ১২ আগষ্ট তাৰিখে প্ৰায় ০৭:৪৮ (ইউ.টি.চি.) বজাত হলে মঙ্গলৰ আনটো উপগ্ৰহ ডিমছ আৱিষ্কাৰ কৰিছিল।^[6][7][8][9]

তথ্য সংগ্ৰহ

1. "Mars: Moons: Phobos". NASA Solar System Exploration. 30 September 2003. Archived from the original on 19 October 2013. https://web.archive.org/web/20131019162634/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Mar_Phobos&Display=Facts। আহৰণ কৰা হৈছে: 2 December 2013.
2. "Planetary Satellite Physical Parameters". JPL (Solar System Dynamics). 13 July 2006. http://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 January 2008.
3. "Mars' Moons". http://jtg.sjrdesign.net/advanced/mars_moons.html.
4. "Mar's moon Phobos". NASANASA. http://mars.nasa.gov/allaboutmars/extreme/moons/phobos/। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 July 2016.
5. Blunck, Jürgen (2009). "The Satellites of Mars; Discovering and Naming the Satellites". Solar System Moons: Discovery and Mythology. Springer. পৃষ্ঠা. 5. ISBN 978-3-540-68852-5.
6. Hall, A.; Observations of the Satellites of Mars, Astronomische Nachrichten, Vol. 91, No. 2161 (17 October 1877, signed 21 September 1877) pp. 11/12–13/14
7. Morley, T. A.; A Catalogue of Ground-Based Astrometric Observations of the Martian Satellites, 1877–1982, Astronomy and Astrophysics Supplement Series, Vol. 77, No. 2 (February 1989), pp. 209–226 (Table II, p. 220: first observation of Deimos on 1877-08-12.32526)
8. Notes: The Satellites of Mars, The Observatory, Vol. 1, No. 6 (20 September 1877), pp. 181–185
9. The Discovery of the Satellites of Mars, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Vol. 38, No. 4, (8 February 1878), pp. 205–209