ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা

ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা (ইংৰাজী: Indian Space Research Organisation), চমুকৈ ইছৰো ভাৰতৰ প্ৰধান মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা। ভাৰত চৰকাৰৰ নিয়ন্ত্ৰণাধীন এই সংস্থাটি বিশ্বৰ অগ্ৰণী মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাসমূহৰ অন্যতম। অতীতৰ বহুতো সুসংহত প্ৰচেষ্টাৰ ফলস্ৰুতিত ১৯৬৯ চনত ইছৰোৱে বৰ্তমানৰ ৰূপত প্ৰতিষ্ঠিত হয়। ইছৰোৰ প্ৰধান উৎক্ষেপন কেন্দ্ৰ হৈছে অন্ধ্ৰপ্ৰদেশৰ শ্ৰীহৰিকোটাৰ সতীশ ধৱন মহাকাশ কেন্দ্ৰ।

ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা Indian Space Research Organization
ISRO logo (adopted in 2002)[1][2]
চমু  নাম	ইছৰো
নীতিবাক্য	मानव जाति की सेवा में अंतरिक्ष प्रौद्योगिकी IAST: Mānav Jāti Kī Sevā Men Antarikṣa Praudyogikī (মানৱ জাতিৰ সেৱাত মহাকাশ প্ৰযুক্তি)
প্ৰতিষ্ঠা	১৫ আগষ্ট ১৯৬৯; ৫৫ বছৰ আগত (1969-08-15) (১৯৬২ চনত INCOSPAR)
প্ৰধান  কাৰ্যালয়	বাংগালোৰ, কৰ্ণাটক, ভাৰত
Administrator	এছ সোমনাথ, সঞ্চালক[3]
Primary spaceport	সতীশ ধৱন মহাকাশ কেন্দ্ৰ, শ্ৰীহৰিকোটা, অন্ধ্ৰপ্ৰদেশ, ভাৰত
বাজেট	₹১০,৭৮৩.৪২ কোটি (১.৫১ বিলিয়ন ডলাৰ) (২০১৮–১৯ est.)[4]
ৱেবছাইট	isro.gov.in

একাধিক বৈজ্ঞানিকৰ তত্ত্বাবধানত ইছৰোৱে ভাৰতীয় আৰু বিদেশী উভয় পক্ষৰ হৈ বিভিন্ন গৱেষণা কৰি থাকে। ইছৰো উপগ্ৰহ উৎক্ষেপণৰ বাবে বিভিন্ন উৎক্ষেপন যান আৰু উৎক্ষেপণ স্থল আছে। ২০০৮ চনত ইছৰোৱে সফলভাৱে চন্দ্ৰযান ১ নামে মহাকাশযান চন্দ্ৰলৈ প্ৰেৰণ কৰে। ২০১৩ চনৰ ৫ নৱেম্বৰত ইছৰোৰ দ্বাৰা পৃথিৱীৰ পৰা মঙ্গল গ্ৰহলৈ মঙ্গলযান সফলতাৰে প্ৰেৰণ কৰি পৃথিৱীৰ কক্ষপথত স্থাপন কৰা হয়। ভৱিষ্যতে এই সংস্থাই মানৱচালিত মহাকাশ অভিযান, পুনৰ চন্দ্ৰাভিযান আৰু অন্যান্য গ্ৰহৰ অভিযানৰ পৰিকল্পনা গ্ৰহণ কৰিছে।

অভিযানসমূহ

মহাকাশযানৰ অভিযানসমূহ

ইছৰো মহাকাশযানৰ অভিযানসমূহ হ'ল^[5]:

প্ৰক্ষেপণৰ সময় অনুসৰি ক্ৰমিক নং	নাম	প্ৰক্ষেপণৰ তাৰিখ	প্ৰক্ষেপণযান	কক্ষপথৰ ধৰণ	প্ৰয়োগ	মন্তব্য
105	RISAT-2B	May 22, 2019	PSLV-C46 Mission	LEO	Disaster Management System, Earth Observation
104	EMISAT	Apr 01, 2019	PSLV-C45/EMISAT MISSION	SSPO
103	GSAT-31	Feb 06, 2019	Ariane-5 VA-247	GTO	Communication
102	Microsat-R	Jan 24, 2019	PSLV-C44	SSPO
101	GSAT-7A	Dec 19, 2018	GSLV-F11 / GSAT-7A Mission		Communication
100	GSAT-11 Mission	Dec 05, 2018	Ariane-5 VA-246	GTO	Communication
99	HysIS	Nov 29, 2018	PSLV-C43 / HysIS Mission	SSPO	Earth Observation
98	GSAT-29	Nov 14, 2018	GSLV Mk III-D2 / GSAT-29 Mission	GTO	Communication
97	IRNSS-1I	Apr 12, 2018	PSLV-C41/IRNSS-1I	GSO	Navigation
96	GSAT-6A	Mar 29, 2018	GSLV-F08/GSAT-6A Mission	GSO	Communication
95	Microsat	Jan 12, 2018	PSLV-C40/Cartosat-2 Series Satellite Mission	SSPO	Experimental
94	Cartosat-2Series Satellite	Jan 12, 2018	PSLV-C40/Cartosat-2 Series Satellite Mission	SSPO	Earth Observation
93	INS-1C	Jan 12, 2018	PSLV-C40/Cartosat-2 Series Satellite Mission	SSPO	Experimental
92	IRNSS-1H	Aug 31, 2017	PSLV-C39/IRNSS-1H Mission		Navigation	Launch Unsuccessful
91	GSAT-17	Jun 29, 2017	Ariane-5 VA-238	GTO	Communication
90	Cartosat-2 Series Satellite	Jun 23, 2017	PSLV-C38 / Cartosat-2 Series Satellite	SSPO	Earth Observation
89	GSAT-19	Jun 05, 2017	GSLV Mk III-D1/GSAT-19 Mission	GSO	Communication
88	GSAT-9	May 05, 2017	GSLV-F09 / GSAT-9	GSO	Communication
87	Cartosat -2 Series Satellite	Feb 15, 2017	PSLV-C37 / Cartosat -2 Series Satellite	SSPO	Earth Observation
86	INS-1A	Feb 15, 2017	PSLV-C37 / Cartosat -2 Series Satellite	SSPO	Experimental
85	INS-1B	Feb 15, 2017	PSLV-C37 / Cartosat -2 Series Satellite	SSPO	Experimental
84	RESOURCESAT-2A	Dec 07, 2016	PSLV-C36 / RESOURCESAT-2A	SSPO	Earth Observation
83	GSAT-18	Oct 06, 2016	Ariane-5 VA-231	GSO	Communication
82	SCATSAT-1	Sep 26, 2016	PSLV-C35 / SCATSAT-1	SSPO	Climate & Environment
81	INSAT-3DR	Sep 08, 2016	GSLV-F05 / INSAT-3DR	GSO	Climate & Environment, Disaster Management System
80	CARTOSAT-2 Series Satellite	Jun 22, 2016	PSLV-C34 / CARTOSAT-2 Series Satellite	SSPO	Earth Observation
79	IRNSS-1G	Apr 28, 2016	PSLV-C33/IRNSS-1G	GEO	Navigation
78	IRNSS-1F	Mar 10, 2016	PSLV-C32/IRNSS-1F	GEO	Navigation
77	IRNSS-1E	Jan 20, 2016	PSLV-C31/IRNSS-1E	GSO	Navigation
76	GSAT-15	Nov 11, 2015	Ariane-5 VA-227	GEO	Communication, Navigation
75	Astrosat	Sep 28, 2015	PSLV-C30/AstroSat MISSION		Space Science
74	GSAT-6	Aug 27, 2015	GSLV-D6	GTO	Communication
73	IRNSS-1D	Mar 28, 2015	PSLV-C27/IRNSS-1D	GSO	Navigation
72	Crew module Atmospheric Re-entry Experiment (CARE)	Dec 18, 2014	LVM-3/CARE Mission		Experimental
71	GSAT-16	Dec 07, 2014	Ariane-5 VA-221	GSO	Communication
70	IRNSS-1C	Oct 16, 2014	PSLV-C26/IRNSS-1C	GEO	Navigation
69	IRNSS-1B	Apr 04, 2014	PSLV-C24/IRNSS-1B	GSO	Navigation
68	GSAT-14	Jan 05, 2014	GSLV-D5/GSAT-14	GSO	Communication
67	Mars Orbiter Mission Spacecraft	Nov 05, 2013	PSLV-C25		Martian Planetary Observation
66	GSAT-7	Aug 30, 2013	Ariane-5 VA-215	GSO	Communication
65	INSAT-3D	Jul 26, 2013	Ariane-5 VA-214	GSO	Climate & Environment, Disaster Management System
64	IRNSS-1A	Jul 01, 2013	PSLV-C22/IRNSS-1A	GSO	Navigation
63	SARAL	Feb 25, 2013	PSLV-C20/SARAL	SSPO	Climate & Environment, Earth Observation
62	GSAT-10	Sep 29, 2012	Ariane-5 VA-209	GEO	Communication, Navigation
61	RISAT-1	Apr 26, 2012	PSLV-C19/RISAT-1	SSPO	Earth Observation
60	Megha-Tropiques	Oct 12, 2011	PSLV-C18/Megha-Tropiques	SSPO	Climate & Environment, Earth Observation
59	GSAT-12	Jul 15, 2011	PSLV-C17/GSAT-12	GSO	Communication
58	GSAT-8	May 21, 2011	Ariane-5 VA-202	GEO	Communication, Navigation
57	YOUTHSAT	Apr 20, 2011	PSLV-C16/RESOURCESAT-2	SSPO	Student Satellite
56	RESOURCESAT-2	Apr 20, 2011	PSLV-C16/RESOURCESAT-2	SSPO	Earth Observation
55	GSAT-5P	Dec 25, 2010	GSLV-F06 / GSAT-5P	GSO	Communication	Launch Unsuccessful
54	CARTOSAT-2B	Jul 12, 2010	PSLV-C15/CARTOSAT-2B	SSPO	Earth Observation
53	GSAT-4	Apr 15, 2010	GSLV-D3 / GSAT-4	GSO	Communication	Launch Unsuccessful
52	Oceansat-2	Sep 23, 2009	PSLV-C14 / OCEANSAT-2	SSPO	Climate & Environment, Earth Observation
51	RISAT-2	Apr 20, 2009	PSLV-C12 / RISAT-2	SSPO	Earth Observation
50	Chandrayaan-1	Oct 22, 2008	PSLV-C11	Lunar	Planetary Observation
49	IMS-1	Apr 28, 2008	PSLV-C9 / CARTOSAT – 2A SSPO	Earth Observation
48	CARTOSAT – 2A	Apr 28, 2008	PSLV-C9 / CARTOSAT – 2A	SSPO	Earth Observation
47	INSAT-4CR	Sep 02, 2007	GSLV-F04 / INSAT-4CR	GSO	Communication
46	INSAT-4B	Mar 12, 2007	Ariane5	GSO	Communication
45	CARTOSAT-2	Jan 10, 2007	PSLV-C7 / CARTOSAT-2 / SRE-1	SSPO	Earth Observation
44	SRE-1	Jan 10, 2007	PSLV-C7 / CARTOSAT-2 / SRE-1	SSPO	Experimental
43	INSAT-4C	Jul 10, 2006	GSLV-F02 / INSAT-4C	GSO	Communication	Launch Unsuccessful
42	INSAT-4A	Dec 22, 2005	Ariane5-V169	GSO	Communication
41	CARTOSAT-1	May 05, 2005	PSLV-C6/CARTOSAT-1/HAMSAT	SSPO	Earth Observation
40	HAMSAT	May 05, 2005	PSLV-C6/CARTOSAT-1/HAMSAT	SSPO	Communication
39	EDUSAT	Sep 20, 2004	GSLV-F01 / EDUSAT(GSAT-3)	GSO	Communication
38	IRS-P6 / RESOURCESAT-1	Oct 17, 2003	PSLV-C5 /RESOURCESAT-1	SSPO	Earth Observation
37	INSAT-3E	Sep 28, 2003	Ariane5-V162	GSO	Communication
36	GSAT-2	May 08, 2003	GSLV-D2 / GSAT-2	GSO	Communication
35	INSAT-3A	Apr 10, 2003	Ariane5-V160	GSO	Climate & Environment, Communication
34	KALPANA-1	Sep 12, 2002	PSLV-C4 /KALPANA-1	GSO	Climate & Environment, Communication
33	INSAT-3C	Jan 24, 2002	Ariane5-V147	GSO	Climate & Environment, Communication
32	The Technology Experiment Satellite (TES)	Oct 22, 2001	PSLV-C3 / TES	SSPO	Earth Observation
31	GSAT-1	Apr 18, 2001	GSLV-D1 / GSAT-1	GSO	Communication
30	INSAT-3B	Mar 22, 2000	Ariane-5G	GSO	Communication
29	Oceansat(IRS-P4)	May 26, 1999	PSLV-C2/IRS-P4	SSPO	Earth Observation
28	INSAT-2E	Apr 03, 1999	Ariane-42P H10-3	GSO	Communication
27	IRS-1D	Sep 29, 1997	PSLV-C1 / IRS-1D	SSPO	Earth Observation
26	INSAT-2D	Jun 04, 1997	Ariane-44L H10-3	GSO	Communication	Failed in Orbit
25	IRS-P3	Mar 21, 1996	PSLV-D3 / IRS-P3	SSPO	Earth Observation
24	IRS-1C	Dec 28, 1995	Molniya	SSPO	Earth Observation
23	INSAT-2C	Dec 07, 1995	Ariane-44L H10-3	GSO	Communication
22	IRS-P2	Oct 15, 1994 PSLV-D2	SSPO	Earth Observation
21	SROSS-C2	May 04, 1994	ASLV-D4		Experimental
20	IRS-1E	Sep 20, 1993	PSLV-D1	LEO	Earth Observation	Launch Unsuccessful
19	INSAT-2B	Jul 23, 1993	Ariane-44L H10+	GSO	Communication
18	INSAT-2A	Jul 10, 1992	Ariane-44L H10	GSO	Communication
17	SROSS-C	May 20, 1992	ASLV-D3		Experimental
16	IRS-1B	Aug 29, 1991	Vostok	SSPO	Earth Observation
15	INSAT-1D	Jun 12, 1990	Delta 4925	GSO	Communication
14	INSAT-1C	Jul 22, 1988	Ariane-3	GSO	Communication	Partial Failure in Orbit
13	SROSS-2	Jul 13, 1988	ASLV-D2		Earth Observation, Experimental	Launch Unsuccessful
12	IRS-1A	Mar 17, 1988	Vostok	SSPO	Earth Observation
11	SROSS-1	Mar 24, 1987	ASLV-D1		Experimental	Launch Unsuccessful
10	INSAT-1B	Aug 30, 1983	Shuttle [PAM-D]	GSO	Communication
9	Rohini Satellite RS-D2	Apr 17, 1983	SLV-3	LEO	Earth Observation
8	INSAT-1A	Apr 10, 1982	Delta	GSO	Communication	Failed in Orbit
7	Bhaskara-II	Nov 20, 1981	C-1 Intercosmos	LEO	Earth Observation, Experimental
6	APPLE	Jun 19, 1981	Ariane -1(V-3)	GSO	Communication, Experimental
5	Rohini Satellite RS-D1	May 31, 1981	SLV-3D1	LEO	Earth Observation
4	Rohini Satellite RS-1	Jul 18, 1980	SLV-3E2
3	Rohini Technology Payload (RTP)	Aug 10, 1979	SLV-3E1			Launch Unsuccessful
2	Bhaskara-I	Jun 07, 1979	C-1Intercosmos	LEO	Earth Observation, Experimental
1	Aryabhata	Apr 19, 1975	C-1 Intercosmos		Experimental

প্ৰক্ষেপণ অভিযানসমূহ

পুনৰ প্ৰৱেশ অভিযানসমূহ

ইছৰোৱে এতিয়ালৈকে দুটা অভিযান এনে কৰিছে য'ত উপগ্ৰহসমূহক কক্ষপথৰ পৰা পুনৰ ভূমিলৈ লৈ আহিছিল^[6]।

প্ৰক্ষেপণৰ সময় অনুসৰি ক্ৰমিক নং	নাম	প্ৰক্ষেপণৰ তাৰিখ	প্ৰক্ষেপণযান	কক্ষপথৰ ধৰণ	প্ৰয়োগ	মন্তব্য
২	কেয়াৰ	১৮ ডিচেম্বৰ ২০১৪	এল ভি এম-৩/কেয়াৰ অভিযান
১	এছ আৰ ই-১	১০ জানুৱাৰী ২০০৭	পি এছ এল ভি-চি ছেভেন/ কাৰ্টছেট-২ / এছ আৰ ই-১	এছ এছ পি অ'

বিশ্ববিদ্যালয় আৰু শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠানৰ উপগ্ৰহসমূহ

ইছৰোৱে বহুতো বিশ্ববিদ্যালয় আৰু শৈক্ষিক প্ৰতিষ্ঠানৰ উপগ্ৰহসমূহ প্ৰক্ষেপ কৰিছে^[7]:।

প্ৰক্ষেপণৰ সময় অনুসৰি ক্ৰমিক নং	নাম	প্ৰক্ষেপণৰ তাৰিখ	ভৰ	প্ৰক্ষেপণযান
১০	Kalamsat-V2	২৪ জানুৱাৰী ২০১৯9	১.২৬কেজি	PSLV-C44
৯	NIUSAT	২৩ জুন ২০১৭	১৫ কেজি	PSLV-C38 / Cartosat-2 Series Satellite
৮	PRATHAM	২৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৬	১০ কেজি	PSLV-C35 / SCATSAT-1
৭	PISAT	২৬ ছেপ্টেম্বৰ ২০১৬	৫.২৫ কেজি	PSLV-C35 / SCATSAT-1
৬	SATHYABAMASAT	২২ জুন ২০১৬	১.৫ কেজি	PSLV-C34 / CARTOSAT-2 Series Satellite
৫	SWAYAM	২২ জুন ২০১৬	১কেজি	PSLV-C34 / CARTOSAT-2 Series Satellite
৪	SRMSat	১২ অক্টোবৰ ২০১১	১০.৯ কেজি	PSLV-C18/Megha-Tropiques
৩	Jugnu	১২ অক্টোবৰ ২০১১	৩ কেজি	PSLV-C18/Megha-Tropiques
২	STUDSAT	১২ জুলাই ২০১০	১ কেজিতকৈও কম	PSLV-C15/CARTOSAT-2B
১	ANUSAT	২০ এপ্ৰিল ২০০৯	৪০ কেজি	PSLV-C12 / RISAT-2

বৈদেশিক উপগ্ৰহসমূহ

২০১৯ চনৰ ১ এপ্ৰিললৈকে ইছৰোৱে পি এছ এল ভিৰ সহায়ত মুঠ ২৯৭টা বৈদেশিক উপগ্ৰহসমূহ উৎক্ষেপন কৰিছে^[8]।

লগতে চাওক

• ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাৰ অধ্যক্ষসকল

তথ্য সংগ্ৰহ

1. "ISRO gets new identity". Indian Space Research Organisation. Archived from the original on 20 August 2018. https://web.archive.org/web/20180820005819/https://www.isro.gov.in/sites/default/files/flipping_book/47-SI-Apr-Jun-2002/files/assets/basic-html/page-15.html। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 August 2018.
2. "A 'vibrant' new logo for ISRO". Times of India. 19 August 2002. https://timesofindia.indiatimes.com/india/A-vibrant-new-logo-for-Isro/articleshow/19567123.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 19 August 2018.
3. IANS (13 January 2022). "Senior scientist S Somnath replaces K Sivan as new ISRO chief". The Economic Times. https://m.economictimes.com/news/science/senior-scientist-s-somnath-replaces-k-sivan-as-new-isro-chief/amp_articleshow/88867888.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 16 January 2022.
4. http://www.indiabudget.gov.in/ub2018-19/eb/sbe91.pdf
5. "List of Spacecrafts". Indian Space Research Organisation. Archived from the original on 13 July 2019. https://web.archive.org/web/20190713071957/https://www.isro.gov.in/list-of-spacecrafts। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 july 2019.
6. "List of Re-entry Missions". Indian Space Research Organisation. Archived from the original on 13 July 2019. https://web.archive.org/web/20190713084719/https://www.isro.gov.in/list-of-re-entry-missions। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 july 2019.
7. "List of University / Academic Institute Satellites". Indian Space Research Organisation. Archived from the original on 19 August 2019. https://web.archive.org/web/20190819011224/https://www.isro.gov.in/spacecraft/list-of-university-academic-institute-satellites। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 july 2019.
8. "List of International Customer Satellites Launched by PSLV". Archived from the original on 25 June 2020. https://web.archive.org/web/20200625000000/https://https//udn.com/news/story/121424/4659358। আহৰণ কৰা হৈছে: 13 july 2019.

বাহ্যিক সংযোগ

• ISRO Image Galleries: Pictures Archived 2009-07-17 at the Wayback Machine | Spacecraft, Component and Ground Segment Archived 2009-07-18 at the Wayback Machine | First Results Archived 2009-08-18 at the Wayback Machine
• Official Homepage of Chandrayaan-1
• Chandrayaan Forum
• Details of Chandrayan from ISRO publications Archived 2009-10-12 at the Wayback Machine