মৌলানা আব্দুল হামিদ খান ভাসানী
ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ ব্যক্তি / From Wikipedia, the free encyclopedia
মৌলনা আব্দুল হামিদ খান ভাষাণী (১২ ডিচেম্বৰ ১৮৮০-১৭ নৱেম্বৰ ১৯৭৬) সংক্ষিপ্ত মৌলনা ভাষাণী ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ (বৰ্তমান বাংলাদেশ) এগৰাকী ইছলামিক পণ্ডিত আৰু ৰাজনৈতিক নেতা আছিল। তেওঁৰ ৰাজনৈতিক আমলত ব্ৰিটিছ উপনিৱেশিক ভাৰত, পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশ সময়কাল বিস্তৃত আছিল।
মজলুম জননেতা মৌলনা আব্দুল হামিদ খান ভাষাণী | |
---|---|
আব্দুল হামিদ খান ভাষাণী | |
পাকিস্তান সংসদৰ সদস্য | |
কাৰ্যকাল ১৯৫৪ – ১৯৫৫ | |
ৰাজ্যপাল | চিকান্দাৰ মিৰ্জা |
বাংলাদেশ সংসদৰ সদস্য | |
কাৰ্যকাল ১০ জানুৱাৰী ১৯৭৩ – ১৫ আগষ্ট ১৯৭৫ | |
ৰাষ্ট্ৰপতি | সেখ মুজিবৰ ৰহমান |
ব্যক্তিগত তথ্য | |
জন্ম | ১২ ডিচেম্বৰ, ১৮৮০ সিৰাজগঞ্জ, ব্ৰিটিছ ভাৰত (বৰ্তমান সিৰাজগঞ্জ, বাংলাদেশ) |
মৃত্যু | ১৭ নৱেম্বৰ, ১৯৭৬ (৯৫ বছৰ) ঢাকা, বাংলাদেশ |
সমাধিস্থল | সন্তোষ, টাংগাইল, বাংলাদেশ[1] |
ৰাষ্ট্ৰীয়তা | ভাৰত (১৮৮০-১৯৭৪), পাকিস্তান (১৯৭৪-১৯৭১), বাংলাদেশ (১৯৭১-১৯৭৬) |
ৰাজনৈতিক দল | ৰাষ্ট্ৰীতীয় আওমী পাৰ্টি (১৯৫৭-ৰ পৰা) পাকিস্তান আওমী লীগ (১৯৪৯–১৯৫৭) |
পিতৃ-মাতৃ | হাজি সৰাফত আলী খান (পিতৃ) মোছাঃ মজিৰণ বিবি (মাতৃ) |
মৌলনা ভাষাণী প্ৰতিষ্ঠাৰ মাধ্যমত দৰিদ্ৰসকলৰ প্ৰতি আজীৱন অৱস্থানৰ বাবে সম্মানসূচক উপাধি মজলুম জননেতা (দমন-পীড়িত নেতা) দ্বাৰা সুপৰিচিত।[2] তেওঁ কৃষকসকলৰ মাজত দেশব্যাপী ব্যাপক জনপ্ৰিয়তা অৰ্জন কৰিছিল আৰু পূব পাকিস্তান কৃষক সমিতি গঠনত সহায় কৰিছিল।[3] বাঁওপন্থী সমস্যাৰ বাবে প্ৰায়ভাগ ইছলামী সমাজতন্ত্ৰ দাবীত হয়,[4][5] তেওঁক 'দি ৰেড মৌলনা'ও বোলা হয়।[6][7]
দেওবন্দৰ এগৰাকী প্ৰাক্তন ছাত্ৰ আৰু খিলাফত আন্দোলনৰ অংশীদাৰ উছমানীয় সমৰাজ্যৰ বিলোপৰ প্ৰতিবাদ কৰি তেওঁ ১৯৪৭ চনৰ ছিলেটত গণভোট চলি থকা সময়ত এটা সফল প্ৰচাৰত অসমৰ মুছলমানসকলৰ নেতৃত্ব দিয়ে, যাৰ মাধ্যমত ছিলেট পাকিস্তান ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰকল্পৰ অংশ হৈ পৰিছিল। তেওঁ পাকিস্তান আওয়ামী মুছলিম লীগৰ প্ৰতিষ্ঠাতা তথা সভাপতি আছিল যিটো পিছত আওয়ামী লীগ (আ.লীগ) হৈছিল। পাচত অৱশ্য পূৰ্ব পাকিস্তানৰ স্বায়ত্তশাসনৰ বিষয়টো লৈ শ্বহীদ ছোহৰাৱাৰ্দীৰ নিচিনা এএমএল সোঁপন্থী নেতাসকলৰ লগত মতবিৰোধৰ বাবে তেওঁ ৰাষ্ট্ৰীয় আওয়ামী পাৰ্টি (ন্যাপ) নামত এটা নতুন প্ৰগতিশীল দল গঠন কৰে। তেওঁ যেতিয়া পাকিস্তানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী আছিল আমেৰিকাৰ নেতৃত্বাধীন প্ৰতিৰক্ষা চুক্তি চেণ্টো আৰু ছিটোৰ লগত যোগ দিয়াৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল তেতিয়া তেওঁ ছোহৰাৱাৰ্দীৰ লগতো ভিন্ন মত পোষণ কৰিছিল। তেখেত আমেৰিকাৰ লগত পাকিস্তানৰ ক্ৰমবৰ্ধমান সম্পৰ্কৰ লগত একমত হোৱা নাছিল।[8]
মস্কোপন্থী আৰু পিকিংপন্থী দলসমূহে বামপন্থী শিবিৰৰ মাজত বিভাজনত অৱশেষত ন্যাপ (এন,এ,পি)ক দুটা পৃথক দলে বিভক্ত কৰিছিল; মস্কোপন্থী দলটোৰ নেতৃত্ব দিছিল মোজাফফৰ আহমেদ। ১৯৬৫ চনত ভাৰতৰ লগত পাকিস্তানৰ যুদ্ধৰ পিছত তেখেত ফিল্ড মাৰ্শাল আইয়ুব খানৰ শাসনক চীনৰ বৈদেশিক নীতিৰ বাবে কিছুমান সমৰ্থন দেখাইছিল; কিন্তু পাছত তেখেত ফাতেমা জিন্নাহৰ সহায়ত ১৯৬৮-৬৯ চনত এই চৰকাৰৰ বিৰোদ্ধত গণ-অভ্যুত্থানৰ নেতৃত্ব দিছিল।
আমেৰিকান সাংবাদিক ড্যান কগগিন, টাইম লিখিবৰ বাবে, পূব পাকিস্তানৰ ১৯৬৯ চনৰ গণঅভ্যুত্থানক উৎসাহ দিয়াৰ বাবে ভাষাণীৰ প্ৰশংসা কৰিছিল, "বহুজনৰ সমান এজন মানুহ", যিটো বাবে আইয়ুব খান চৰকাৰৰ পতন হৈছিল।[9] আৰু আগৰতলা ষড়যন্ত্ৰ মামলাৰ আসামি শেখ মুজিবুৰ ৰহমানসহ অন্যান্যসকলৰ মুক্তি। [উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন] প্ৰথম লেখক এচ. আখতাৰ এতিশমৰ মতে, ১৯৭০ চনৰ পাকিস্তান সাধাৰণ নিৰ্বাচনক কাৰ্যকৰভাৱে বয়কট কৰিবলৈ ভাষাণীৰ সিদ্ধান্ত কাৰ্যকৰভাৱে নিৰ্বাচনী তদাৰকিৰ নেতৃত্ব দিছিল পূৱ বিৰোধী মুজিবুৰ ৰহমানক। পূৱ পাকিস্তানৰ কোনো কাৰ্যকৰ বিৰোধিতা নহোৱাকৈ আওয়ামী লীগ প্ৰদেশৰ ১৬২ খন আসনৰ মাজত ১৬০ খন আসন জিকিছিল আৰু এনেকৈ পাকিস্তান জাতীয় পৰিষদত সংখ্যাগৰিষ্ঠতা অৰ্জন কৰিছিল।[10]
২০০৪ চনত, ভাষাণী সৰ্বকালৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ বঙালীৰ বিবিচি জৰিপ ৮ নম্বৰত আছিল।[11][12][13][14]