ছিৰিমাভো বন্দৰনাইকে
From Wikipedia, the free encyclopedia
ছিৰিমা ৰাটৱাট্টে ডায়াছ বন্দৰনাইকে (সিংহল: සිරිමා රත්වත්තේ ඩයස් බණ්ඩාරනායක; তামিল: சிிிற மா ரத்வத்தே டயஸ் பண்டாரநாயக்கே; ිනිය), সাধাৰণভাৱে ছিৰিমাভো বন্দৰনাইকে হিচাপে পৰিচিত[1] এগৰাকী শ্ৰীলংকাৰ ৰাজনীতিবিদ। ১৯৬০ চনত শ্ৰীলংকাৰ (তেতিয়াৰ ডমিনিয়ন অৱ চিলন) প্ৰধানমন্ত্ৰী হোৱাৰ সময়লৈ তেওঁ বিশ্বৰ প্ৰথম মহিলা প্ৰধানমন্ত্ৰী আছিল।[2] তেওঁ ১৯৬০ চনৰ পৰা ১৯৯৪ চনলৈকে শ্ৰীলংকা ফ্ৰিডম পাৰ্টি (এছ এল এফ পি)ৰ অধ্যক্ষ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল; আৰু তিনিবাৰকৈ প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে, দুবাৰকৈ মুখ্য কাৰ্যবাহী হিচাপে, ১৯৬০ চনৰ পৰা ১৯৬৫ চনলৈকে আৰু ১৯৭০ চনৰ পৰা ১৯৭৭ চনলৈকে আৰু পুনৰবাৰ ১৯৯৪ চনৰ পৰা ২০০০ চনলৈকে কন্যা চন্দ্ৰিকা কুমাৰাটুংগাৰ ৰাষ্ট্ৰপতীয় শাসন ব্যৱস্থাত কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।
ছিৰিমাভো বন্দৰনাইকে | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක சிறிமா பண்டாரநாயக்கே | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
১৯৬০ চনত বন্দৰনাইকে | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
শ্ৰীলংকাৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
কাৰ্যকাল ১৪ নৱেম্বৰ, ১৯৯৪ – ১০ আগষ্ট, ২০০০ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ৰাষ্ট্ৰপতি | চন্দ্ৰিকা কুমাৰাতুংগা | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
পূৰ্বসূৰী | চন্দ্ৰিকা কুমাৰাতুংগা | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
উত্তৰসূৰী | ৰত্নচিৰি বিক্ৰমনাইকে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
কাৰ্যকাল ২৯ মে’ ১৯৭০ – ২৩ জুলাই ১৯৭৭ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ৰাজশাসক | এলিজাবেথ দ্বিতীয় (১৯৭০-১৯৭২) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ৰাষ্ট্ৰপতি | উইলিয়াম গোপাল্লাৱা (১৯৭২-১৯৭৭) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল | উইলিয়াম গোপাল্লাৱা (১৯৭০-১৯৭২) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
পূৰ্বসূৰী | ডুডলে সেনানাইকে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
উত্তৰসূৰী | জে আৰ জয়ৱৰ্ধনে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
কাৰ্যকাল ২১ জুলাই ১৯৬০ – ২৭ মাৰ্চ, ১৯৬৫ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ৰাজশাসক | এলিজাবেথ দ্বিতীয় | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
পূৰ্বসূৰী | ডুডলে সেনানাইকে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
উত্তৰসূৰী | ডুডলে সেনানাইকে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
পঞ্চমবাৰৰ শ্ৰীলংকাৰ বিৰোধী দলৰ নেত্ৰী | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
কাৰ্যকাল ৯ মাৰ্চ ১৯৮৯ – ২৪ জুন ১৯৯৪ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
প্ৰধানমন্ত্ৰী |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
পূৰ্বসূৰী | অনুৰা বন্দৰনাইকে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
উত্তৰসূৰী | জেমিনী দিছানাইকে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
কাৰ্যকাল ৫ এপ্ৰিল ১৯৬৫ – ২৫ মাৰ্চ ১৯৭০ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
প্ৰধানমন্ত্ৰী | ডুডলে সেনানাইকে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
পূৰ্বসূৰী | ডুডলে সেনানাইকে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
উত্তৰসূৰী | জে আৰ জয়বৰ্ধনে | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
শ্ৰীলংকা ফ্ৰডম পাৰ্টি | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
কাৰ্যকাল ৭ মে ১৯৬০ – ১২ নৱম্বৰ ১৯৯৪ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
পূৰ্বসূৰী | চি পি ডি ছিলভা | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
উত্তৰসূৰী | চন্দ্ৰিকা কুমাৰাতুংগা | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
এক সিংহলী কাণ্ডিয়ান অভিজাত পৰিয়ালত জন্মগ্ৰহণ কৰা বন্দৰনাইকে কেথলিক ধৰ্মী ইংৰাজী মাধ্যমৰ বিদ্যালয়ত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিছিল যদিও বৌদ্ধ ধৰ্মাৱলম্বী হৈয়েই আছিল আৰু ইংৰাজীৰ লগতে সিংহলী ভাষাও কৈছিল। মাধ্যমিক বিদ্যালয়ৰ পৰা স্নাতক হোৱাৰ পিছত বিয়া হৈ পৰিয়ালৰ দায়িত্ব পালন কৰাৰ আগলৈ বিভিন্ন সামাজিক কাৰ্যসূচীত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। ১৯৫১ চনত সমাজবাদী এছ এল এফ পি প্ৰতিষ্ঠা কৰা আৰু ১৯৫৬ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী হোৱা তেওঁৰ স্বামী এছ ডব্লিউ আৰ ডি বন্দৰনাইকেৰ এগৰাকী সুগৃহিণী হিচাপে কাম কৰি তেওঁৰ এগৰাকী অনানুষ্ঠানিক উপদেষ্টা হিচাপে আস্থা লাভ কৰিছিল। তেওঁ সামাজিক কাম-কাজত শ্ৰীলংকাৰ গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ মহিলা আৰু ছোৱালীৰ জীৱন উন্নত কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।
১৯৫৯ চনত স্বামীৰ হত্যাকাণ্ডৰ পিছত অতি কম দিনৰ ভিতৰতে বন্দৰনাইকেক বিৰোধীক কাবু কৰিবলৈ নেতৃত্বই তেওঁক নিজেই ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ আৰু স্বামীৰ পিছত অধ্যক্ষ পদত অধিষ্ঠিত হ’বলৈ উছাহ দিলে; ১৯৬০ চনৰ জুলাই মাহৰ নিৰ্বাচনত প্ৰধানমন্ত্ৰী ডুডলে সেনানাইকেৰ ইউএনপিক পৰাস্ত কৰে। তাৰ পিছত ১৯৬৫ চনৰ নিৰ্বাচনত সেনানায়কেক তেওঁৰ পদৰ পৰা ওফোৰাই বিৰোধী দলৰ নেত্ৰী হয়, তাৰ পিছত ১৯৭০ চনত প্ৰতিদ্বন্দ্বী মাৰ্ক্সবাদী দলৰ সৈতে চতুৰতাৰে গঠনমূলক নিৰ্বাচনী মিত্ৰতা কৰি বৃহৎ সংখ্যাগৰিষ্ঠতা লাভ কৰে। বন্দৰনাইকে বেংকিং, শিক্ষা, উদ্যোগ, সংবাদ মাধ্যম আৰু বাণিজ্য খণ্ডৰ সংগঠনসমূহক ৰাষ্ট্ৰীয়কৰণ কৰি পূৰ্বৰ ডমিনিয়ন অৱ চিলনক সমাজবাদী গণৰাজ্যলৈ সংস্কাৰ কৰাৰ চেষ্টা কৰিছিল। ইংৰাজীৰ পৰা সিংহলীলৈ প্ৰশাসনিক ভাষা সলনি কৰি আৰু ৰাজনৈতিক মূলসুঁতিৰ সিংহলী জাতীয়তাবাদী আৰু তামিল বিৰোধী নীতিৰ ওপৰত নিয়মিতভাৱে প্ৰচাৰ চলাই তেওঁ থলুৱা তামিল জনসাধাৰণৰ মাজত আৰু ১৯৪৮ চনৰ নাগৰিকত্ব আইন অনুসৰি ৰাষ্ট্ৰহীন হৈ পৰা জমিদাৰী তামিলৰ মাজত অসন্তুষ্টি আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰিলে।
বন্দৰনাইকেৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে প্ৰথম দুটা কাৰ্যকালত দেশখনত উচ্চ মুদ্ৰাস্ফীতি আৰু কৰ, জনসাধাৰণৰ খাদ্যৰ বাবে খাদ্য শস্য আমদানিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা, উচ্চ নিবনুৱা সমস্যা, সিংহলী জাতীয়তাবাদী নীতিৰ বাবে সিংহলী আৰু তামিল জনসংখ্যাৰ মাজত মেৰুকৰণ আদিয়ে জুৰুলা কৰিছিল। ১৯৬২ চনত অভ্যুত্থানৰ চেষ্টাৰ লগতে ১৯৭১ চনত উগ্ৰ যুৱক-যুৱতীসকলৰ বিদ্ৰোহৰ পৰা ৰক্ষা পোৱা, ১৯৭২ চনত তেওঁ নতুন সংবিধানৰ খচৰা প্ৰস্তুত আৰু শ্ৰীলংকা গণৰাজ্য গঠনৰ তদাৰক কৰিছিল, ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ পৰা পৃথক কৰিছিল আৰু লগতে ১৯৭৭ চনলৈকে সময়ছোৱাত সংসদীয় ক্ষমতাও বৃদ্ধি কৰিছিল। ১৯৭৫ চনত বন্দৰনাইকে শ্ৰীলংকাৰ মহিলা আৰু শিশু পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ৰ সৃষ্টি কৰে, লগতে শ্ৰীলংকাৰ মন্ত্ৰীসভাত নিজৰ বাহিৰেও প্ৰথমগৰাকী মহিলাক নিযুক্তি দিয়ে। বন্দৰনাইকেৰ কাৰ্যকালত ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত অপৰ্যাপ্ত অৰ্থনৈতিক বিকাশ ঘটিছিল। বিদেশত আলোচনাপন্থী আৰু অসংলগ্ন জাতিসমূহৰ মাজত এগৰাকী নেত্ৰী হিচাপে ডাঙৰ ভূমিকা পালন কৰিছিল।