From Wikipedia, the free encyclopedia
চেঙেলীয়াকৰণ বা নিয়টেনি (ইংৰাজী: neoteny)[1][2][3] হৈছে জীৱৰ (সাধাৰণতে প্ৰাণীৰ) শৰীৰতাত্ত্বিক (বা চ’মেটিক) বিকাশ দেৰি বা লেহেমীয়া কৰা। আধুনিক মানুহত চেঙেলীয়াকৰণ পোৱা যায়।[4] প্ৰজেনেছিছত যৌনবিকাশ ত্বৰিত।[5]
চেঙেলীয়াকৰণ আৰু প্ৰজেনেছিছ দুয়োটাৰে ফলত পেড’মৰ্ফিজম হয় যি এক ধৰণৰ হেটেৰ’ক্ৰনি।[6] কিছুমান লেখকে পেড’মৰ্ফিজমক পেলীয়া গুণ বজাই ৰখা বোলে, যিটো মাগুৰীয়া ভেকুলীত দেখা যায়।[7][8][9]
চেঙেলীয়াকৰণ আৰু প্ৰজেনেছিছ দুয়োটাই আগতে অকল সৰু বয়সীয়া জীৱত দেখা গুণবিলাক ডাঙৰ বয়সীয়া জীৱত বজাই ৰাখে। এনেকুৱা বজাই ৰাখন বিৱৰ্তনগত জীৱবিজ্ঞান, ঘৰচীয়াকৰণ আৰু বিৱৰ্তনগত বিকাশৰ জীৱবিজ্ঞানত জৰুৰী।
মানুহত চেঙেলীয়াকৰণ হৈছে বাকী প্ৰেয়মেটৰ তুলনাত মানুহত গাৰ বিকাশ লেহেমীয়াকৈ বা দেৰিকৈ হোৱা, যাৰ ফলত ডাঙৰ মূৰ, চেপেটা মুখমণ্ডল আৰু চুটি বাহু আৰু হাত দেখা যায়। চেঙেলীয়াকৰণৰ এই সালসলনিবিলাক হয়তো মানুহৰ বিৱৰ্তনত যৌন বাচনিয়ে আনিছে। এইখিনিয়ে হয়তো মানুহৰ কিছুমান ক্ষমতা যেনে হুগীয়া যোগাযোগৰ বিকাশ ঘটাব দিছে। যদিও মানুহৰ কিছুমান পেৰামৰ্ফিক (চেঙেলীয়াকৰণ হোৱা নহয়) গুণো আছে যেনে দীঘল ভৰি আৰু ডাঙৰ নাক। কিছুমান বিৱৰ্তন-জীৱবিজ্ঞানীয়ে চেঙেলীয়াকৰণক মানুহৰ বিৱৰ্তনৰ এটা মূল বস্তু বুলি প্ৰস্তাৱ দিছে।[11] গৌল্ডে কৈছিল আমি "সৰুকালৰ লক্ষণবোৰ ডাঙৰকাললৈ বজাই ৰখাটো" মানুহৰ "বিৱৰ্তনৰ কাহিনী"।[12] জেবিএছ হাল্ডেনে "মানুহত বিৱৰ্তনৰ এটা ডাঙৰ ধাৰা" "সৰুকাল বেছিকৈ দীঘল হোৱা আৰু পুৰঠ হোৱা মন্থৰ হোৱা" বুলি গৌল্ডৰ উপকল্পনাটো দেখুৱাইছিল।"[13] ডেল থিয়েছেনে কৈছিল "প্ৰথম প্ৰাইমেটবোৰ পিছৰ গঠনলৈ বিৱৰ্তন হৈ থাকোতে চেঙেলীয়াকৰণ বেছিকৈ ভাহিছে" আৰু "প্ৰাইমেটবোৰে চেপেটা মুখৰ পিনে বিৱৰ্তিত হৈ আছে।"[14] যদিও কিছুমানে চেঙেলীয়াকৰণক বৰ্ণবভেদক সমৰ্থন কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰাৰ বাবে গৌল্ডেও ক’লে যে "কোনো মানুহৰ চেঙেলীয়াকৰণ কিমান হৈছে তাৰ ওপৰত মানুহক উচ-নীচ কৰাটো উচিত নহয়" (গৌল্ড, ১৯৯৬, ১৫০নং পাত)।[15] ডৌগ জন্সে কৈছিল মানুহৰ বিৱৰ্তনৰ চেঙেলীয়াকৰণৰ পিনে ধাৰাটো হয়তো মাইকী মানুহৰ মুখত চেঙেলীয়া গুণ বিচাৰি মতা মানুহে মানুহৰ বিৱৰ্তনত যৌন বাচনি ঘটাইছিল আৰু মতা মানুহৰ মুখৰ চেঙেলীয়াকৰণ মাইকী মানুহৰ মুখৰ চেঙেলীয়াকৰণত হোৱা যৌন বাচনিৰ "উপজাত-সামগ্ৰী"।[16]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.