From Wikipedia, the free encyclopedia
O mardán[1][2][3] u mardano[1] (probablement d'etimolochía prerromana, con a radiz MARR-[3]) ye o masclo adulto d'as diferents especies d'o chenero Ovis y, mas especificament, o masclo d'a ovella domestica (Ovis orientalis aries).
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Anque a parola mardano ye cheneral en buena cosa d'Aragón, y s'ha documentau en puestos que van dende Torres[1] dica Ansó[1], y dende a val de Tena en o Pireneu dica Fuent de Todos[1] en o Campo de Belchit y Torrociella d'Alcanyiz[4] en o Baixo Aragón, existen lugars en os que s'emplega belatros termins ta dicir-ne, como «carnero» que se diz en Echo[1] y «moltón»[1] (cognato d'o cat. moltó pero no necesariament un catalanismo) en Veri[1], en a val de Benás, y documentau chunto con carnero en os documentos de Sant Veturián d'Asán[5] escritos en latín medieval.
A documentación medieval de mardano se puet trobar en os documentos d'a Casa de Ganaders de Zaragoza, en o "Libro d'el Trasoro" y en o libro de collidas d'o sieglo XV d'Exea d'Albarracín[6].
En aragonés, anque o nombre de l'animal haiga encriptau o grupo -RR-, tot evolucionando a -rd-; iste reamaneix cuan se tracta de parolas relacionadas. P. ex. O verbo con que se fa alusión a cuan o mardano cubre a la ovella ye «marrir»[2] u «marrecer»[3][7], y una uella ye «marridera»[3][7] u «marrecedera»[8] cuan se troba receptiva a'l mardano.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.