Guerra de Vietnam

A guerra de Vietnam, dita tamién Segunda Guerra d'Indochina, estió una guerra u conflicto belico que enfrentó entre 1958 e 1975 a os estaus de Vietnam d'o Sud y Vietnam d'o Norte, refirmatos por os suyos respectivos aliaus y especialment, os Estaus Unius, que aduyoron dreitament a os sud-vietnamitas dica la suya retirata en 1973, en o contexto cheneral d'a Guerra Fría. Mientres ista guerra se desembolicoron paralelament y independient a guerra civil de Laos y a guerra civil de Cambocha, anque ista dos guerras tenioron una ampla relación con a guerra de Vietnam, recibindo-ne influencias dreitas en o suyo desembolique y en a suya traza de rematar. Os estaotunitenses intervinioron tamién en istas dos guerras, considerando-las nomás que una simpla extensión d'a Guerra de Vietnam.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Guerra de Vietnam
[[]]
Esclatata d'una bomba de napalm
Información cheneral
Calendata: 1965-1975
Puesto: Vietnam/Laos/Cambocha
Resultau: Victoria decisiva de Vietnam d'o Norte. Redota d'a coalición y reunificación de Vietnam.
En conflicto
Vietnam d'o Sud, Estaus Unius, Tailandia, Australia, Corea d'o Sud, Filipinas, Nueva Zelanda	Vietnam d'o Norte, Frent Nacional de Liberación de Vietnam, Republica Popular China, Corea d'o Norte
Comandants
Nguyễn Văn Thiệu Lam Quang Thi Nguyen Cao Ky Ngô Đình Diệm Ngo Quang Truong Dwight D. Eisenhower John F. Kennedy Lyndon B. Johnson Robert McNamara William Westmoreland Richard Nixon Gerald Ford Creighton Abrams Frederick Weyand Elmo Zumwalt John Paul Vann Robin Olds Park Chung Hee Thanom Kittikachorn Harold Holt Keith Holyoake Ferdinand Marcos	Hồ Chí Minh Lê Duẩn Trường Chinh Nguyễn Chí Thanh Võ Nguyên Giáp Phạm Hùng Văn Tiến Dũng Trần Văn Trà Lê Đức Thọ Đồng Sỹ Nguyên Lê Đức Anh Tran Do Nguyen Van Toan Le Trong Tan Hoang Minh Thao Nguyen Minh Chau Tran The Mon Chu Phong Doi Truong Muc Vo Minh Triet Zhou Enlai Leonid Brezhnev Nikita Kruschev
Guerra de Vietnam
Operación Ranch Hand • Batalla d'Ap Bac • Incident d'o golfo de Tonkin • Guerra civil de Laos • Operación Rolling Thunder • Batalla de la Drang • Ofensiva d'o Tet • Batalla de Lang Vei • Batalla de Khe Sanh • Batalla de Hue • Batalla de Saigón • Guerra Civil de Cambocha • Batalla de Igloo White • Batalla d'Hamburger Hill • Batalla de Son Tay • Batalla d'as islas Paracelso • Campanya Hô-Chi-Minh • Batalla de Xuan Loc • Batalla de Truong Sa • Cayita de Saigón • Incident d'o Mayagüez

A guerra prencipió cuan Ngô Đình Diệm, aliato d'os Estaus Unius, qui heba conquerito o poder en Vietnam d'o Sud dimpués d'un golpe d'estau con aduya estausunidense, derrocó a monarquía de Bảo Đại y proclamó a Republica, negando-se a cumplir os Alcuerdos de Chinevra que recullían a celebración d'unas eleccions libres ta reunificar Vietnam. En ixas condicions, Vietnam d'o Norte atacó, encara que no con una guerra ubierta, so que presentando a necesidat de reunificar o país y d'aduyar a la población sublevata en o sud seguntes a crida d'o Frent Nacional de Liberación de Vietnam. Os estausunidenses, afirmando que a suya intervención yera ta impedir l'estendillamiento d'o comunismo en Asia, prencipioron por ninviar a los sudvietnamitas aduya militar en forma d'armas y diners, ta enamplar mica en mica a suya intervención en a guerra, dica plegar a un guerra ubierta con intervención de mas de 550.000 soldatos mientres a presidencia de Lyndon Baines Johnson.

En ista guerra, un d'as suyas prencipals caracteristicas estió que, en estar una guerra de guerrillas, no existioron os tradicionals frents delimitatos a on as tropas luitaban, sino que se basó en a presencia de bases militars de l'Exercito estausunidense dende a cuals as suyas tropas prebaban de controlar os territorios d'arredol, y en l'emplego de tacticas de guerrilla por os nord-vietnamitas ta controlar as rotas de comunicación norte-sud a traviés d'a selva tropical y mantener a suya capacidat de luita. Antiparte, os guerrillers nord-vietnamitas tamién facioron servir accions de sabotache en a retraguarda estausunidense, atacando a os suyos soldatos en as grans ciudaz. En emplegar-ne ixas tacticas toz dos bandos, estió una guerra con gran proporción de baixas entre a población civil, que amás habió de sufrir os resultaus y consecuencias d'as armas quimicas que fació servir l'Exercito estausunidense, como o conoixito achent narancha, un defoliant quimico con o que miraban de fer que os árbols perdesen as suyas fuellas y facilitar asinas a luita contra as guerrillas, y que provocó muitos casos de cáncer y atras malautías, mesmo dimpués de rematar a guerra. Muitas d'as tierras de cautivo d'o país fuoron afectatas por a contaminación producita por a guerra quimica.

Tamién estió una guerra amplament cubierta por os medios de comunicación, estando asinas a primera guerra a on se feban emisions en dreito d'as accions de guerra, feito que tenió muita importancia en a opinión publica estausunidense, chenerando en a sociedat d'ixe país un activo movimiento pacifista contrario a la partecipación estausunidense en a guerra, dica que en 1973 as tropas estausunidenses rematoron a suya partecipación dreita en as accions militars, fendo asinas que en 1975 s'esboldregase o rechimen de Vietnam d'o Sud. Istos feitos provocoron una funda impresión en a sociedat estausunidense, estando uno d'os motivos de que o país se replegase enta sí mesmo, reducindo en as siguients anyadas a suya intervención militar en l'exterior d'o país.

Antecedents

Ta más detalles, veyer l'articlo Guerra d'Indochinaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Dimpués de fracasar as prebatinas de Francia ta reconquerir Vietnam dimpués d'a suya redota en a batalla de Điện Biên Phủ o 7 de mayo de 1954, Francia sinyó os ditos Alcuerdos de Chinevra o 20 de chulio de 1954, seguntes os cuals Vietnam quedaba trestallato en dos países, Vietnam d'o Norte, baixo o control d'o rechimen comunista establito por Ho Chi Minh con un sistema politico republicano, y Vietnam d'o Sud, con rechimen capitalista dirichito por Bảo Đại con un rechimen monarquico, amás d'una zona desmilitarizata en a muga entre os dos países, que quedaba fixata en o paralelo 17. Tamién se recullía en iste tractau internacional a celebración d'unas futuras eleccions libres ta reunificar o país.

Sindembargo, en agosto de 1955 Ngô Dinh Diêm, qui dica ixe inte yera o primer ministro de Bảo Đại, organizó con l'aduya d'Estaus Unius un golpe d'estau que deponió a Bảo Đại, proclamó a Republica y establió un rechimen d'ideolochía nacionalista y anticomunista que no acceptaba os Alcuerdos de Chinevra, incluyindo-ie as eleccions ta reunificar o país.

En ixas condicions, os dirichents de Vietnam d'o Norte creyeron que yera una buena oportunidat ta organizar una sublevación en o sud, derrocar a o gubierno nacionalista de Diem y reunificar o país por a fuerza d'as armas, considerando a suya acción una simpla continación d'a Guerra d'Indochina. Ta ixo, reactivoron en 1957 a os guerrillers que heban feito parte d'a resistencia contra Francia y que viviban en o sud, y ninvioron suministros, equipo militar, armas y cuadros politicos y militars enta o sud por medio d'una rota que trescruzaba a selva tropical d'o país dende o norte enta o sud, a dita Rota Ho Chi Minh, en honor de Ho Chi Minh, l'historico líder d'a luita por a independencia contra os franceses. Teneban tamién l'aduya lochistica d'a China de Mao Zedong y d'a Unión Sovietica de Leonid Brezhnev, que consideraban ista luita en o marco d'a Guerra Fría como un medio de socavar a influencia d'os Estaus Unius en a redolada.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre a Guerra de Vietnam.

• Datos: Q8740
• Multimedia: Vietnam War / Q8740