El Niño

En climatolochía se diz El Niño (en aragonés literalment "O Nino") a un sindrome climatico, erraticament ciclico, que ye prevocato por un cambio en os patrons de movimientos d'as masas d'aire, fendo en consecuencia que i haiga un retardo en a cinetica d'as corrients marinas "normals", y prevocando lo escalfamiento d'as auguas sudamericanas; fendo desastres d'escala global, afectando mas que mas a America d'o Sud, Indonesia y Australia.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Oscilación d'o Sud El Niño.

O nombre de "El Niño" se debe a pescataires d'o puerto de Paita a lo norte de Perú que observoron que as auguas d'o sistema de Corrients Peruana u Corrient de Humboldt, que recorre de sud a norte as costas de Perú y Chile, se calentaban en a epoca d'as fiestas de Nadal y allora os bancos de peixes fuyiban enta o sud, debito a una corrient calient que procedeba d'o Golfo de Guayaquil (Ecuador). A iste fenomeno li dicioron Corrient d'o Niño, por o Nino Chesús.

O nombre cientifico d'o fenomeno ye Oscilación d'o Sud El Niño (El Niño-Southern Oscillation, ENSO, por as suyas siglas en anglés). Ye un fenomeno con mas d'once milenios d'historia climatica. As condicions contrarias a l'ENSO esdevien en o fenomeno de La Niña que frecuenment sucede dimpués d'iste.

En a costa pacifica de Sudamerica no se produce afloramiento de nutrients dende o fondón oceanico mientres periodos d'El Niño, afectando negativament a la producción fotosintetica en o fitoplancton.^[1]