From Wikipedia, the free encyclopedia
A Denominación d'Orichen Protechida Carinyena ye una denominación d'orichen protechida de vins producius en a provincia de Zaragoza. A suya zona de producción fue constituyida en 1933 y tiene como centro a localidat de Carinyena. Ye a mas antiga d'a comunidat autonoma d'Aragón, asinas como una d'as mas antigas d'Espanya. Se troba a 50 kilometros de Zaragoza, a o sud d'o río Ebro, en a comarca de Campo de Carinyena, que muga a o sud con a sierra de la Virchen y a l'ueste con a tamién rechión vitivinicola de Calatayú.
Se tracta d'una zona con luenga tradición vinicola que prosperó baixo a protección d'os monesterios mientres a Edat Meya, pero a on ya se i feba bel tipo de bebida alcolica (probablement hidromiel) en o sieglo III aC, antis d'estar conoixida por os romanos como Carae.
Ista denominación obtenió o suyo rechistro debant d'a Unión Europeya o 7 d'octubre de 1989.[1][2] Tamién conta con rechistro debant d'a Organización Mundial d'a Propiedat Intelectual dende o 22 de chunio de 2021.[3]
En o sieglo III aC se trobaba en ista zona d'a Celtiberia a villa romana de Carae, a on se sabe que os suyos habitants bebeban ya vin mezclau con miel.[4]
Bels sieglos dimpués, en 1415, Ferrando I d'Aragón sinyalaba os alimentos aragoneses que quereba levar a un viache que heba de fer enta Niza, trobando-se entre els os vins de Carinyena y Longars, o queso de Penyafiel, os pernils pirenencos u o trigo de Zaragoza. En 1585 un atro rei, Felipe I d'Aragón, fue recibiu en Carinyena con dos fuents de vin, una de blanco y un atra de tinto.
A primera regulación sobre istos vins se fa ya en 1696, cuan o concello d'a villa de Carinyena creya o "Estatuto d'a Vit" pa mirar de limitar as plantacions en función d'a calidat d'os terrenos a on se plantasen os vinyals. I hai citas de personalidaz como Voltaire, Joseph Townsend, Alexandre de Laborde u Jean-Charles Davillier emponderando as cualidaz d'os vins producius en o Campo de Carinyena.
En zaguerías d'o sieglo XIX con l'ataque d'a filoxera a os vinyals franceses, muitas importants familias vinateras d'o país vecín se tresladaron dica la zona, desarrolando-se-ie una gran actividat mercantil y cientifica que trayió a construcción d'un ferrocarril de vía estreita entre Carinyena y Zaragoza, enguerau en 1887, pa tresladar a producción d'a zona. Iste desarrollo levo a o rei Alifonso XIII a dar o títol de ciudat a Carinyena en 1909.
O terreno prencipia en os 400 metros sobre o livel d'a mar y puya enta o sud dica altarias de 800 metros. A tierra ye de calsinera royenca sobre estratos de roca suelta con muito carbonato calcico y, en bels puestos, pizarra y archila.
O clima ye continental con grans variaciones termicas no nomás entre o verano (a on se i puede plegar a os 40 °C) y l'hibierno (temperaturas minimas de -5 °C a -8 °C) sino tamién entre o día y a nueit. Atro factor climatico caracteristico d'a zona ye o cierzo, viento que bufa fredo y ixuto d'o norte.
A Denominación d'Orichen Carinyena engloba 16 municipios d'a provincia de Zaragoza:
Aguarón, Aladrén, Alfamén, Alpartil, Almonecir de la Sierra, Carinyena, Cosuenda, Fuent de Todos, Lecinacorba, Longars, Mezalocha, Muel, Paniza, Tosos, Villanueva de la Uerba, Vistabella.[5]
A variedat mas comúnment plantada ye a garnacha tinta (55%), emplegada en a producción de tintos y rosaus, seguida de mazuelo y tempranillo (15 %), mientres que a viura (20 %) ye a variedad comuna pa os blancos. Cuantos productors son tamién experimentando con variedaz foranas como chardonnay y parellada, enamplando considerablement a variedat de vins producius en os zaguers anyos. A mayoría de viz se plantan en espaldera con 3m de distancia entre ringleras y con una densidat d'entre 1500 y 3000 viz/hectaria. A replega gosa prencipiar en setiembre.
Istas son as 29 bodegas que fan parti d'a denominación d'orichen:[6]
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
