Bretanya (rechión historica)

A rechión historica de Bretanya (Breizh en bretón, Bertaigne en galó, Bretagne en francés) ye una provincias historica de Francia que estió independient d'iste país durant muitas anyadas.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Bretanya Breizh - Bertaigne
Rechión historica de Francia
Bandera Escudo
Entidat  • Estato	Rechión historica Francia
Capital	Naoned
Idioma oficial  • Luenga propia  • Atros idiomas	Francés Bretón y galó Petavín-santonchés
Superficie  • Total	34 022 km²
Población  • Total (2016)  • Densidat	4 687 381 hab. 126,50 hab/km²
Chentilicio	Bretón/a[1]
Himno nacional	Bro gozh ma zadoù
Lema nacional	Potius mori quam fœdari¹ (latín) Kentoc'h mervel eget bezañ saotret¹ (breton)
Situación en Europa
1 ¹ Antis a muerte que a deshonor

Ye una peninsula situata a l'ueste de l'actual Francia, (peninsula de Bretanya u peninsula armoricana), que dentra en l'Oceano Atlantico, con o Canal d'a Manga a o norte, a Mar Celta a l'ueste, y o Golfo de Bizcaya a o sud, con una superficie d'arredol de 4.300.000 habitants en arredol de 34.000 km², con una densidat de población de 126,50 hab/km².

Ye considerata como una d'as seis nacions celtas, y a suya luenga historica ye o bretón, una luenga celta que no ye descendient de l'idioma galo u atra luenga celtica continental, sino que plegó ta Bretanya en os zaguers intes de l'Imperio Romano dende a isla de Bretanya cuan os pueblos chermanicos invadioron l'antiga provincia romana,^[2] y fa parte d'as luengas britonicas, como o cornuallés, o cumbrico y o picto.

Cuan plegoron a Bretanya os refuchiatos britans, bi establioron reinos independients, reunitos en o sieglo IX en un reino de Bretanya,^[3] que se convertió por circunstancias historicas en un ducau de Bretanya^[4] que reconoixeba febles dependencias feudals con o reino de Francia, dica convertir-se en 1532 en un estato independient con una unión personal con Francia. No estió dica 1790, dimpués d'a Revolución francesa y a creyación d'os departamentos como a base d'o sistema administrativo francés, que Bretanya se convertió en un conchunto formato por 5 departaments. Sindembargo, cuan en 1972 s'establioron as rechions de Francia, una parte de Bretanya fue separata d'o resto y fue integrata en a rechión francesa de Países d'a Loira, incluyindo a suya capital historica, Naoned u Naunnt (Nantes en francés), encara que bi habió una gran oposición en os territorios segregatos. O resto d'o país, con cuatro departamentos, ye l'actual rechión de Bretanya.

O suyo nombre en bretón, Breizh ([brɛjs] en bretón KLT, [brɛχ] en bretón gwened), s'escribe con «ZH» ta aproximar l'antiga grafía d'o norte y de l'ueste (Breiz) con a grafía d'o sud (Breih). «Breizh» a sobén s'abrevia como BZH.

Cultura de Bretanya

En Bretanya bi ha una rica literatura oral con elementos mitolochicos celtas a vegatas coincidents con Galas y Bretanya. A sobén os dioses y heroes pagans y dica personaches historicos han estato cristianizatos como santos que no reconoixe a ilesia catolica. Tot esto constituye a mitolochía bretona.

Simbolos de Bretanya

• Trisquel

Se veiga tamién

• Comarcas de Bretanya

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Bretanya.
• Pachina web d'o Concello Cultural de Bretanya.
• Dossiers electronicos d'o Inventario cheneral: Patrimonio arquitectonico y moviliario de Bretanya.
• Historia de Bretanya.
• Historia y etimolochía d'as comunas de Bretanya.
• Douaroniezh Breizh / Cheografía de Bretanya.
• Historia d'as banderas de Bretanya.
• Pachina web oficial d'o Castiello d'os duques de Bretanya.
• Patrimonio dichital de Bretanya.