Ainzón

Ainzón ye una villa y municipio aragonés de l'ueste d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca d'o Campo de Borcha y partiu chudicial de Tarazona.

Ainzón
Municipio d'Aragón
Anvista d'Ainzón, con a suya ilesia.
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca	Municipio  Aragón  Zaragoza Campo de Borcha
Partiu chudicial	Tarazona
Superficie	40,46 km²
Población  • Total	1036 hab. (2025)
Altaria  • Meyana	429 m.
Distancia  • 64 km	enta Zaragoza
Alcalde	Miguel Royo Chamorro
Codigo postal	50570
Patrons	Sant Sabastián
Parroquial  • Diocesi  • Arcipestrau  • Parroquia	Tarazona Uecha Ntra. Sra. d'a Piedat
Coordenadas	41°48’57’’N 1°31’ 10’’U
Ainzón Ainzón en Aragón
Web oficial

A suya población ye de 1.245 habitants (INE 2011), en una superficie de 40,46 km², con una densidat de población de 30,77 hab/km².

Cheografía

Ye situau en materials terciarios d'a Depresión d'Ebro, en a val de la Uecha, a la dreita d'este río, a 429 metros d'altaria sobre o livel d'a mar y a una distancia de 64 km d'a ciudat de Zaragoza, a capital d'a suya provincia y d'Aragón.

Toponimia

I hai bellas posibles teorías sobre l'orichen d'o nombre de Ainzón:

• que promana d'o basco "ain" (altaria).^[1]
• que promana d'o antroponimo latín "Em(p)tus".
• que promana de l'arabe "An-Yanna".
• que promana d'o antroponimo latín "Agentius".^[2]

Atros nombres historicos documentaus son: Aianzione, Ayençon, Aynçon, Anson, Ayncon, Aynson, Ayson.

Historia

Ainzón estió conquerita en 1121 por o rei Alifonso I o Batallero d'Aragón. En zaguerías d'o sieglo XIV, a villa s'incorpora a lo patrimonio reyal por perteneixer a la sinyoría d'a reina María de Luna. Posteriorment en primerías d'o sieglo XV pasa a la sinyoría de Ruy Díaz de Mendoza a qui se la merca dimpués o Monesterio de Veruela en 1453 per 2.200 florins.^[3] Dende ixe inte y dica 1835 a villa perteneixerá a la sinyoría verolense. En 1712, Felipe V d'Espanya le atorga lo titol de "Muito Leyal, Muito Noble y Muito fidel Villa", per la suya participación en a defensa de Borcha en a Guerra de Succesión Espanyola.

Demografía

Evolución demografica

1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900 - - - - - - - - 2.061

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 1.751 1.796 1.960 1.926 1.881 1.741 1.530 1.313 1.226

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 - - 1.221 - 1.236 1.233 1.228 1.228 1.230

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1.211 1.229 1.267 1.268 1.282 1.274 1.277 1.269 1.245

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 1.214 1.187 1.162 1.143 1.136 1.095 1.085 1.077 1.064

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 - 1.067 1.066 - - - - - - -

1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidaz poblacionals en l'INE.

En o termin municipal d'Ainzón se troba tamién o despoblau de Huechaseca.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partiu	1979	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007	2011
Partido de los Socialistas de Aragón							5	6	5
Partido Popular							3	3	4
PAR							1
Total	9	9	9	9	9	9	9	9	9

Alcaldes

Lista d'alcaldes

Lechislatura	Nombre	Partiu politico
1979–1983	Miguel Tabuenca
1983–1987	Enrique González Aznar
1987–1991	Enrique González Aznar
1991–1995	Enrique González Aznar
1995–1999	Enrique González Aznar
1999–2003	Enrique González Aznar
2003–2007	María Isabel Tabuenca Sanmartín
2007–2011
2011–2015	Miguel Royo Chamorro	Partido de los Socialistas de Aragón
2015-2019	Javier Corella Merle	Partido de los Socialistas de Aragón
2019-2023	Paula Cruz Aranda	AV (Ainzón Vivo)
2023-2027	Paula Cruz Aranda [4]	AV (Ainzón Vivo)

Fiestas

• Viespra de Sant Antón (fogueras), 16 de chinero.
• Sant Sabastián, (patrón), 20 de chinero.
• Día d'os quintos, segundo domingo de marzo.
• Sant Isidro Labrador, 15 de mayo.
• Asumpción y Sant Roque, 15 y 16 d'agosto.
• Santo Cristo (fiestas principals, con dance), 14-17 de setiembre.

Puestos d'intrés

• Ilesia de Nuestra Sinyora d'a Piedat d'Ainzón, un edificio d'estilo barroco.
• Casonas d'o sieglo XVI.
• Arco de Sant Antón.
• Restas d'o Castiello d'Ainzón.
• Garranguero.

Personaches ilustres

• Alfredo Mañas, cineasta.
• Os chirmans Arcega (José Ángel Arcega Aperte, Fernando Arcega Aperte, Joaquín Arcega), chugadors de basketbol.
• Marcos Zapata, poeta.

Cultura

• Animainzón, ye un festival de cine de Curtos d'Animación que se celebra cada noviembre dende 2003.