A Tía Casca ( ¿ - †1850) estió una muller de Trasmoz d'o sieglo XIX, conoixida encara hue como bruixa por tot lo semontano de Moncayo por fer servir charapotes y conchuros ta deixar embruixadas a chents y bestias d'o lugar, provocando-les malotías u mala suerte por o que seguntes os diarios d'a epoca fue despenyata en l'anyo 1850.[1] A chent diz que dimpués d'a suya muerte continó dondiando por ixe lugar ya que o diaple no se la querió levar ta l'infierno.

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Gustavo Adolfo Bécquer replega en una d'as suyas Cartas desde mi celda (Cartas dende a mía fosqueta) feitos d'ista mena relacionaus con ista muller y a descripción d'a suya muerte en boca d'un pastor d'a redolada:

Se tractaba de l'asasinato d'una pobre viella a qui os suyos convecins acusaban de bruixa[…] quan o pastor, que me veyeba puyar dende luent, me dió un chilo advertindo-me que no prenese a endrecera d'a tía Casca si quereba plegar sano y salvo ta la tuca.

[…]-Holio! -exclamé alavez como sorprendiu, encara que, a decir verdat, ya m'asperaba una contestación d'ista u pareixida mena.- Y, en qué custodias s'entretien l'anima d'ixa pobre viella por istas encotradas?
-En atosegar y encorrer a os infelices pastors que s'arriscan por ixa parti de tozal, ya fendo rudio entre as matas, como si fuese un lupo, ya fendo chemecos como de criatura u acurrucando-se en as recrebazas d'as rochas que son en o fundo d'o salto, dende do grita con a suya man amariella y ixuta a os que van por o canto, les finca la uellada d'os suyos uellos de bub y cuan o vertigo escomencipia a esbandir o suyo tozuelo da un gran blinco, se les acarraza a os piez y baralla dica ixerbigar-los por a simera... Bai, maldita bruixa! -exclamó dimpués d'un inte, y devantando o punyo encarranyau enta las rochas, como menazando-la-.

[…]I plegoron os mozos en o suyo seguimiento, y a tuca se implió de chents, istos con cantals en as mans, aquels con tochos, os de dillá con cutiellos […]«Ah bruixa de Lucifer, ya ye tardi ta aclamaduras, ya te conoixemos toz!» «Tú diés un mal a o mío masto, que dende alavez no querió fer un mueso y morió de fambre, deixando-me en a miseria!», deciba uno. «Tú has dau mal a o mío fillo y lo quitas d'a cuna y lo ixordicas por as nueiz!», adhibiba unatro, y cadagún exclamaba por o suyo canto: «Tú has feito un mal a la mía chirmana!» «Tú has feito vaciva a la mía novia!» «¡Tú has enverenau a hierba!» «Tú has embruixau a o lugar de raso!» […]«Oh, no! no quiero morir! no quiero morir! -deciba-. Deixat-me, deixat-me, u tos amosegaré as mans con que m'emparaz!» Pero agún no heba prenunciau istas parolas, acapizando-se a os suyos engalzadors, alticamada, con as cerras sueltas, os uellos ixaringaus en sangre y a pudenca boca cuasi zarrada y plena de esbruma, cuan la sentié foter un chilo esfuriador, […] y, en zagueras, dando tres u cuatro trangos dandalosos, como si estase capina, la viyemos cayer enta l'espaldadero.

Referencias

Vinclos externos

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.