From Wikipedia, the free encyclopedia
Petarruego, u tamién Arcturus (α Boo / α Boötis / Alpha Boötis), ye a estrela mes luminosa d'a constelación d'o Boyatero, y a tercer estrela mes luminosa d'o cielo de nueiz, con una magnitut visual de -0.05, dimpués de Sirio y Canopo (a cuarta si s'incluye o Sol). Vistas a simple uello, Alpha Centauri pareix mes luminosa que Petarruego, pero en verdat ye formata per dos estrelas luminosas muito amanatas. Petarruego tamién ye a segunda estrela luminosa vistable dende latituz setentrionals y a estrela mes luminosa d'o cielo d'o hemisferio norte.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Petarruego | ||
---|---|---|
Petarruego en a constelación d'o Boyatero. | ||
Nomenclatura | ||
Bayer: | α Bootis | |
Flamsteed: | 16 Bootis | |
Atros nombres: | Arcturus, HD 124897, HR 5340, BD +19°2777 | |
Datos d'observación (epoca J2000) | ||
Constelación: | Boyatero (Boötes) | |
Ascensión recta (α): | 14h 15m 39.672s | |
Declinación (δ): | +19° 10' 56.688" | |
Mag. aparent (V): | -0,05 (-0.30)m | |
Caracteristicas orbitals | ||
Radio meyo: | 24,5 R | |
Caracteristicas fisicas | ||
Masa solar: | 1–1,5 M | |
Magnitud absoluta: | -0,38m | |
Luminosidat: | 110 L | |
Temperatura: | ||
• Superficie: | 3.830 K | |
Variabilidat: | 0,04m en 8,3 días | |
Astrometría | ||
Tipo espectral: | K1.5 IIIpe | |
Edat: | 4,6×109 anyos | |
Distancia: | 36,7 a.l. (11,26 pc) | |
Paralaxi: | 0.08878" ± 0.00068" |
Petarruego ye una estrela chigant roya d'o tipo K1.5 IIIpe ("pe" = emisión peculiar), o que indica que o espectro de luz emesa per a estrela ye poco normal y plen de linias d'emisión. Encara que ye 110 vegatas mes luminosa que o Sol, buena parti d'a suya fuerza y d'a luz que mana ye en infrarroyo.
O movimiento de Petarruego ye mayor que o de cualsiquier altra estrela de primer magnitut, fueras d'a vecina Centauri. En istos intes se troba cuasi en o suyo punto mes amanato ta o Sol y ye movendo-se rapedament (122 km/s) en relación con o sistema solar. Se creye que Petarruego se desplaza en un grupo que contién altras 52 estrelas. Ye dificil determinar-ne a masa con exactitut, pero podría estar a mesma que a d'o Sol. Se piensa que Petarruego ye una estrela vielliza, muito mes que no lo Sol, que probablement se pareixca a Petarruego cuan alcance a suya fase de chigant roya.
D'alcuerdo con o satelite Hipparcos, Petarruego ye a 36.7 anyos luz (11.3 pársecs) d'a Tierra. Se creye que a suya superficie oscila licherament, feito común a las chigants royas.
O nombre d'a estrela en aragonés ye probablement una denominación composada per o verbo "petar" y l'adchectivo "ruego", vocable antigo que significa "royo", como en Puyarruego.
Una altro nombre ta ista estrela ye Arcturus u Arturo, d'o griego Αρκτούρος "guarda d'onsos". Li se da ixe nombre per estar a estrela mes luminosa d'a constelación Boötes, o Boyatero (d'a cual en ye o piet ezquierdo), que ye a mes amanata ta l'Onsa Mayor (Ursa Major) y l'Onsa Menor (Ursa Minor).
En arabe, o nombre suyo ye Haris es-sema "guarda d'o cielo". 'Aramec y Azimec son antigas variants romanizatas d'ixa denominación arabe.
En l'astronomía china, Petarruego ye clamata ta chiaoo (en pinying: dajiao), que significa "cuerno gran".
A estrela apareix dos vegatas en o Libro de Chob d'a Biblia.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.