From Wikipedia, the free encyclopedia
O Lumo de Ranyín (/o'lumo.ra'ɲin/; oficialment, en castellano, «El Humo de Rañín»[1]) ye un lugar aragonés en o municipio d'a Fueva, en a comarca de Sobrarbe y a provincia de Uesca. A suya población ye de 12 habitants (2011[1]).
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
O Lumo de Ranyín | |
Lugar d'Aragón | |
Entidat • País • Provincia • Comarca • Municipio |
Lugar Aragón Uesca Sobrarbe A Fueva (municipio) |
Partiu chudicial | Boltanya |
Población • Total |
12 hab. (2011) |
Altaria • Meyana |
720 m. |
Distancia • 127 km • 17 km • 4 km |
enta Uesca enta l'Aínsa enta Tierrantona |
Codigo postal | 22337 |
Patrons | Asumpción de María |
Parroquial • Diocesi • Arcipestrau |
Balbastro-Monzón Sobrarbe-Ribagorza |
Ríos | A Usía |
Coordenadas | |
O Lumo yera una d'as dos aldeyas que tradicionalment teneba Ranyín dica que o municipio que o dito lugar aplegaba se va fundir con o municipio de Moriello de Monclús a mitat d'o sieglo XIX. O Lumo de Ranyín se troba en a baixant d'a sierra de Campanué cara t'a Fueva, con una espuenda por a cara norte d'o nuclio que baixa ta o barranco d'a Usía. O vivero de a Usía ye en o puerto de Foradada, a poca distancia alto de o Lumo y de Ranyín, y por a man que istes lugars se troban encara forma un poquet de vallón por o que se puede decir que en respective a o barranco, o lugar d'as Corz se troba en a cuentra. Bels 2 kilometros mas ta labaixo, en pasando por a Lueza, o barranco s'escorriche en dirección sud y esnaviesa ta Tierrantona y a fondonada natural que ye a Fueva.
En o Lumo de Ranyín i ha dos casals fuertes, que son Casa Solano, con o patio tot de vueltas, y Casa Fantoba (S. XVI[2]), que tiene una torre ta defensa. A ilesia ye una construcción d'o sieglo XVII u XVIII,[2] y ye consagrada a Sant Chuan Baptista.
Una teoría afirma que a palabra «lumo» sería en verdat un apocope de dos palabras iberas, «LUR» y «UMO», que significarían «tierra» y «grasa», a traviés de bella forma de tipo «lu'umo» («tierra fértil»).[3] Isto, d'alcuerdo con l'autor d'a teoría, valdría mismo ta o Lumo de Muro como ta o Lumo de Ranyín, pus os dos lugars presentan buenas fincas a man de dos corsos d'augua que de siempre as habrían feito fácils ta meter de regano.[3] O toponimo oficial «El Humo de Rañín», en castellano, se va creyar por una mala interpretación d'a prenunciación local d'a palabra aragonesa «Lumo», en interpretando-la como «L'Umo» u «L'Humo» por una error.
Manimenos, unaltra teoría diz que o nombre de o Lumo de Ranyín (por o costumbre altoaragonés d'eludir a preposición, se prenuncia «O Lumo' Ranyín») dimana d'a palabra latina «<LUMBUS» y no pas de o fumo u de garra palabra pre-indoeuropegua.
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.