Hidrocheno
From Wikipedia, the free encyclopedia
O hidrocheno (d'o latín Hydrogenium) ye un elemento quimico con simbolo H y numero atomico 1. Forma un gas diatomico (H2) inodoro, incoloro y altament inflamable. Ye o elemento mas lichero y o mas abundant en l'universo (un 75%), ya que se troba en cantidaz masivas en as estrelas.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Hidrocheno | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
Información cheneral | |||||||||||||||||||||||||
Nombre, simbolo, numero | Hidrocheno, H, 1 | ||||||||||||||||||||||||
Serie quimica | No metal | ||||||||||||||||||||||||
Grupo, periodo, bloque | 1, 1, s | ||||||||||||||||||||||||
Color | Gas incoloro | ||||||||||||||||||||||||
Peso atomico | 1.00794(7) g·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Configuración electronica | 1s1 | ||||||||||||||||||||||||
Electrons por capa | 1 | ||||||||||||||||||||||||
Propiedaz fisicas | |||||||||||||||||||||||||
Fase | Gas | ||||||||||||||||||||||||
Densidat | (0 °C, 101.325 kPa) 0.08988 g/L | ||||||||||||||||||||||||
Punto de fusión | 14.01 K (−259.14 °C, −434.45 °F) | ||||||||||||||||||||||||
Punto d'ebullición | 20.28 K (−252.87 °C, −423.17 °F) | ||||||||||||||||||||||||
Punto triple | 13.8033 K (-259°C), 7.042 kPa | ||||||||||||||||||||||||
Punto critico | 32.97 K, 1.293 MPa | ||||||||||||||||||||||||
Entalpía de fusión | (H2) 0.117 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Entalpía de vaporización | (H2) 0.904 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Calor especifica | (25 °C) (H2) 28.836 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Propiedaz atomicas | |||||||||||||||||||||||||
Estructura cristalina | hexagonal | ||||||||||||||||||||||||
Estaus d'oxidación | 1, −1 (Oxido anfotero) | ||||||||||||||||||||||||
Electronegatividat | 2.20 (escala de Pauling) | ||||||||||||||||||||||||
Enerchías d'ionización | 1ª: 1312.0 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Radio atomico | 25 pm | ||||||||||||||||||||||||
Radio atomico (calc.) | 53 pm | ||||||||||||||||||||||||
Radio covalent | 37 pm | ||||||||||||||||||||||||
Radio de van der Waals | 120 pm | ||||||||||||||||||||||||
Atra información | |||||||||||||||||||||||||
Conductividat termal | (300 K) 180.5 m W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
Velocidat d'o sonito | (gas, 27 °C) 1310 m/s | ||||||||||||||||||||||||
Numero CAS | 1333-74-0 | ||||||||||||||||||||||||
Isotopos mas estables | |||||||||||||||||||||||||
|
Puet reaccionar con a mayoría d'elementos, fa parti de l'augua y d'a mayoría de compuestos organicos. Industrialment, s'usa en a producción d'amoniaco, como gas lichero en aerostatica y recientment en celulas de combustible d'hidrocheno.
O hidrocheno elemental ye poco abundant en a Tierra, encara que en o suyo ciclo principal, as estrelas se composan d'hidrocheno en estato de plasma. En o laboratorio, o hidrocheno ye preparato fendo reaccionar metals como o sen con acidos. A fabricación industrial se basa a sobén en a descomposición d'o gas natural u d'hidrocarburos como o Metano CH4. Tamién se puet obtener por a electrolisis de l'augua; ye un metodo simple, pero ineficient. Os cientificos, son mirando nuevas maneras de producir-ne. Una d'ellas, sería o emplego d'una alga verda. Atros posibles metodos incluyen a conversión de derivatos d'a biomasa como a glucosa u o sorbitol, reacción que se puet realizar a baixa temperatura gracias a l'uso d'un nuevo catalizador. A suyas principals aplicacions industrials son o refinato de combustibles fósils (por eixemplo, o hidrocracking) y a producción d'amoníaco (emplegato principalment pa fertilizants).
O hidrocheno tiene una masa de 1,00794(7)u, se fa liquido a 14 K y bulle a 17 K. En a suya forma molecular, H+H- H2, ye un no metal, gas a temperatura ambient, natural y esencial pa a vida. A suya densidat ye de 0.08988 g/L.
O hidrocheno tiene 3 isotopos estables, toz con valencia +1 / -1. O isotopo d'o hidrocheno mas comun en a naturaleza, conoixito como protio (parola poco emplegata) tien nomás un protón y dengún neutron ya que como ye una carga positiva (+) o protón porta un electrón (-). En os compuestos ionicos o hidrocheno puet adquirir carga electrica positiva convertindo-se en un catión (un solo protón) u una negativa, convertindo-se en un anión (un electrón). O hidrocheno puet formar compuestos con a mayoria d'os elementos y ye present en l'augua y en a mayoría d'os compuestos organicos, estando un d'os elementos que forman compuestos organicos. Fa una función important en a quimica. O hidrocheno forma hidruros (toz os compuestos que no tienen oxicheno terminan en -uro), os hidruros pueden estar metalicos, covalents u aluros hidricos. Amás forma as bases, (metal) + (OH)x y os acidos Hn(no Metal)x O a en a que muitas reaccions conlevan l'intercambio de protons entre moleculas solubles, ye l'unico atomo neutro pa o que a ecuación de Schrödinger puet estar resuelta analiticament. O estudio d'a enerchía y d'o enlace de l'atomo d'hidrocheno ha estato fundamental ta o desembolique d'a mecanica cuantica.