From Wikipedia, the free encyclopedia
En l'Alto Aragón, o buro[1] (d'o latín < *BURIUS[2]) de traza cheneral ye cualsiquier material sedimentario natural con aparienza d'archila que faiga parte d'o suelo, que sía maleable con augua y que por contra, en ixoriar-se, se compacte y tienga una resistencia relativament buena contra o tempero. Cuan i hai barrancadas u creixidas d'os cursos d'augua, o buro que marcha ye o que le da la color parda u grisa a l'augua, que en puestos como Sobrarbe se diz que ye «augua burenca».
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
O buro se gosa quitar fácil d'a tierra en puestos concretos que se dicen «tierra de buro» («tierra' buro»), picando-lo con piqueta u ixadico en piezas u trozos con midas si fa u no fa apareixidas («glebas») que lo fan fácil de transportar por eixemplo con capazos. O buro s'ha emplegau a-saber-lo como material de construcción tradicional pero, a diferencia de l'«archila» (en o sentiu tradicional d'ixa parabla), no s'emplega pa fer alfarería porque no ye de buen cocer. O buro, masau con palla y deixau secar dimpués, ye un component principal de materials de construcción que mas antes s'emplegaba a-saber-lo, como o tillo y as adobas.[3]
Por regular, o buro amaneixe mas que mas en as marguins y as espuendas an que s'ha dau una erosión que ha deixau un tallo de suelo vistable, y ye de puestos asinas d'an que s'ha quitau tradicionalmente. Lo mas común ye que se trobe formando una banda u estrato chusto debaixo d'a napa d'as venas y materia organica formada por a vechetación actual, un material que se diz tierra de buro.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.