Sabiner

D Sabiner (latiin. Sabīnī) sind en antiks Volch z Italie gsii, wo zu de Osker grechnet were chönet. Si hend nordöstlich vo Rom i de Apennine glebt.

de Raub vo de Sabinerine

Haimet

Noch de antike Saage stamet d Sabiner vom Sabus ab, em Soo vom Gott Sancus, wo mitem Hercules gliichgsetzt woren isch. D Sabiner hend ursprüngli i de Berge bi Amiternum gwonnt und hend sich den em Tiber noo uusbraitet. Wichtigi Städt vo de Sabiner sind gsii: Amiternum, Reate, Cutilia, Trebula, Eretrum und Cures.

Wertschaft

D Sabiner hend e schlichti Lebeswiis gha. I de Berge, wo s Lebe hert gsii isch, hends i chline Dörfli gsidlet, i de Ebine une und am Tiber sind Landstädt glege. Nebet Chorn sind vor alem Bömm kultiviert wore. I de Wälder und Berge sind Aichle und Hailchrütli gsammlet wore, wo e wichtigs Exportguet vo de Sabiner gsii sind.

Religioo

D Sabiner hend d Feronia, d Göttin vo de Landwertschaft vereert, de Sancus, wo mitem Hercules gliichgsetzt woren isch und d Vacuna, wo mit de Diana oder Minerva gliichgsetzt woren isch. Di antike Quele nenet no anderi Gotthaite. Vili sabinischi Kult sind vo de Römer öbernoo wore.

Sprooch

S Sabinische ghört zu de Italische Sprooche und isch e Tielekt vom Osko-Umbrische. Merchmool sind s Feele vom Rhotazismus, d Entwicklig vo /*kw/ und /*gw/ zu /p/ und /b/ (*lukuos > lupus "Wolf", *guos > bos "Rind") und as e typischi sabinischi Bsunderhait d Entwicklig vo /*dj/ zu /s/ (*Claudius > Clausus). Vili sabinischi Wörter sind is Latiinische drunge, so lupus, popina, bos, brutus.

Gschicht

Noch de Saag hend d Römer um 750 v. Chr. underem Romulus d Fraue vo de Sabiner us Cures graubt und uf Rom verschleppt. De sabinisch König Titus Tatius isch drufabe miteme Heer gege Rom zoge, aber di graubte Sabinerine hend nöd wöle, as eri Vättere und Brüedere und eri Mane sich gegesittig tötet und de Champf verhinderet. De Titus Tatius isch den nebetem Romulus König vo Rom wore. Au de römisch König Numa Pompilius stammt usem sabinische Cures.

Chlinneri Chämpf zwöschet de Sabiner und Römer hend vor alem i de erst Hälfti vom 5.Jh. stattgfunde. Um 300 v. Chr. het sich Rom dragmacht d Sabiner z underwerfe, wo denn im 3.Jh.v. Chr. nodisno s römische Börgerrecht öberchoo hend. D Sabiner sind drufabe romanisiert wore.

Büecher

• Massimo Pallottino: Italien vor der Römerzeit (usem Italienischen vom Stephan Steingräber); München, 1987. ISBN 3-406-32012-0