Velarer Nasal

Dr velari Nasal isch e Konsonant wo in viile verschiidne Sprooche vorchùnt. S Zeiche im IPA defür isch [ŋ]. In europäische Sprooche chùnt de Luut meischt nùmme in dr Koda vùnere Silbe vor (also am Schlùss), in andre Sprooche aber au am Silbeaafang. Im Alemannische isch des de Luut in „Ding“.

Velare Nasal
IPA-Nummere	119
IPA-Zeiche	ŋ
IPA-Bildli
Teuthonista	?
X-SAMPA	N
Kirshenbaum	N
Hörbiispiilⓘ/?

Artikulation

• Es isch en Verschlùssluut; dr Lùftstrom im Muul wird ganz blockiert. Im Gägesatz zue orale Verschlùssluut wird d Lùft aber nit ùff eimool dur s Muul glööst, sùndern ohni Ùnterbrächig dur d Noos abgloo.
• De Artikulationsort isch velar; er wird dur diräkte Kontakt vùm hintere Zùngerùgge mitem Gaumesegel produziert.
• D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
• Es isch en nasale Konsonant; d Lùft goot dur d Noos usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Alemannisch	Bärndütsch	Hùng	[hʊ̝ŋː]	‚Hùnd‘	als Velarisierig vo /nt/.
	Joutütsch	Zùngì	[ˈtsʊŋɪ]	‚Zùnge‘
	Markgräflerisch	singe	[ˈz̥ɪŋə]	‚singe‘
	Oberelsässisch	jung	[jʊŋ]	‚Flammwäie‘
	Oberschwäbisch	eng	[ɛŋ]	‚äng‘
	Solothurnisch	äng	[æŋ]	‚äng‘
	Sundgaurisch	Hang	[hɑŋ]	‚Hand‘
	Ùnterelsässisch	d' Rechnung	[ˈtʁ̥ɛçnʊŋ]	‚d Rächnig‘
	Züritüütsch	Anke	[ˈɒŋkx͡ə]	‚Anke‘
Hochdütsch		lang	[laŋ]	‚lang‘
Aleutisch[1]		chaang	[tʃɑːŋ]	‚fümf‘
Chinesisch	Kantonesisch	昂	[ŋɔːŋ˩]	‚lùpfe‘
	Min Dong	疑	[ŋi]	‚Verdächtige‘
	Gan	牙	[ŋa]	‚Zaan‘
	Hakka	我	[ŋai]	‚ich‘
	Mandarin	窗	[˨ʈ͡ʂʰu̯aŋ]	‚Fenschter‘
	Sichuanesisch	晏	[˨˩˧ŋæ̃]	‚spoot‘
	Min Bei	外	[ŋui]	‚dusse‘
	Puxian	黃	[ŋ̍]	‚gääl‘
	Min Nan	吳	[ŋɔ]	‚en Staat vo de Zhou-Dynastie‘
	Wu	五	[ŋ˩˧]	‚fümf‘
	Xiang	熬	[ŋau]	‚choche‘
	Yuci Dialäkt vùm Jin	我	[ŋie]	‚Ich‘
Katalanisch[2]		Muixeranga	[mujʃeˈɾaŋɡa]	‚Muixeranga‘
Dinka		ŋa	[ŋa]	‚wer‘
Niiderländisch[3]		angst	[ɑŋst]	‚Angscht‘
Änglisch		sing	[sɪŋ]	‚singe‘
Fidschi		gone	[ˈŋone]	‚Chind‘
Filipino		ngayon	[ˈŋajon]	‚jetz, hüt‘
Finnisch		langan	[lɑŋːɑn]	‚vùm Fade‘
Französisch[4]		camping	[kampiŋ]	‚Campingblatz‘	numme in änglische Lehnwörter
	Français régional vo Südfrankriich[5].	pain	[pɛɛ̃ŋ]	‚Brot‘
Galizisch		unha	[ˈuŋa]	‚eini‘
Neugriechisch		αποτυγχάνω	[aˌpo̞tiŋˈxano̞]	‚Ich versag‘
Hindi		रङ्ग	[rəŋɡ]	‚Farb‘
Ungarisch		ing	[iŋɡ]	‚Hämd‘
Isländisch		göng	[ˈkøyŋk]	‚Tunnel‘
Indonesisch		bangun	[baŋun]	‚ùffwache‘
Italienisch[6]		anche	[ˈaŋke]	‚au‘
Japanisch	Standard	Kanji:南極/nankyoku	[naŋkʲokɯ]	‚de Südpol‘
	öschtlichi Dialäkt[7]	Kanji:鍵/kagi	[kaŋi]	‚Schlüssel‘
Koreanisch		Hangul: 방/bang	[paŋ]	‚Zimmer‘
Malaiisch		bangun	[baŋun]	‚ùffwache‘
Malayalam[1]		?	[məŋŋi]	‚verblasst‘
Norwegisch		gang	[ɡɑŋ]	‚Flur‘
Okzitanisch	Provenzalisch	vin	[viŋ]	‚Wy‘
Shona		'nanga	[ŋaŋɡa]	‚Zauber-Arzt‘
Spanisch[8]		domingo	[d̪o̞ˈmĩŋɡo̞]	‚Sùnntig‘
Swahili		ng'ombe	[ŋɔmbɛ]	‚Chue‘
Schwedisch		ingenting	[ɪŋɛnˈtʰɪŋ]	‚nüüt‘
Thailändisch		งาน	[ŋaːn]	'Arbet'
Türkisch		Ankara	[ˈaŋkaɾa]	‚Ankara‘
Vietnamesisch		ưng	[ɯŋ]	'akzeptiere'
Zapotekisch	Tilquiapan[9]	yan	[jaŋ]	'Hals'	als Allophon vo /n/ am Änd vùmene Wort.