As globali Ufwermig bezeichnet mä dr Aastiig vo dr Durchschnittstämpratur vo dr ärdnoche Atmosphäre und vo de Meer, wie män en in de vergangene Johrzähnt beobachtet het, und vo dene ihrer kümftig erwartete Erwermig. Zwüsche 1906 und 2005 isch die durchschnittligi Lufttämpratur in Bodenöchi um 0,74 °C (± 0,18 °C) höcher worde.[1] S Johrzähnt vo 2000 bis 2009 isch mit Abstand s wermste gsi, wo je gmässe worden isch, e chli weniger warm si d 1990er Johr gsi, wo wermer gsi si as d 1980er.[2]
Noch em gegewärtige wüsseschaftlige Verständnis isch dodra „sehr wohrschiinlig“[3] d Versterkig vom natürlige Driibhuuseffekt tschuld, wo dr Mensch drfür verantwortlig isch.[1][4] Die menschegmachti Erwermig entstoht dur s Verbrenne vo fossile Brennstoff (v. a. Chohle, Ärdöl, Ärdgas), dur e wältumfassendi Entwaldig und dur d Land- und psunders d Vehwirtschaft. Dodrdur wärde s Driibhuusgas Chohledioxid (CO2) und witeri Driibhuusgas wie Methan und Lachgas in dr Athmosphäre vo der Ärde aagriicheret, so dass weniger Wermistrahlig vo dr Ärdoberflech in s Wältall cha abgstrahlt wärde.
Dr Deil vo dr historische anthropogenen Erwermig, wo mit Abstand dr gröscht isch, füehrt me uf dr bishärig Konzentrationsaastiig vom Driibhuusgas Chohledioxid, wo bis hüte immer no zuenimmt, zrugg. Wäge starke Rückkoppligsprozäss isch die diräkti Wermiwirkig vom Chohledioxid aber mit hocher Wohrschiinlichkeit dütlig chliiner as die erwartete, wermende Sekundäreffekt, wo us dr Erwermig resultiere.
Bis zum Johr 2100 wird, abhängig vom kümftige Driibhuusgasusstoss und dr datsächlige Reaktion vom Klimasisteem druf, en Erwermig um 1,1 bis 6,4 °C erwartet.[1] Das hätti e Reihe vo Folge: Verstärkti Gletscherschmelzi, s’ufftaue vom Permafrost[5] und dodurch git’s au hüffiger Bärgstürz in de Alpe, dr Aastiig vom Meeresspiegel, verändereti Niiderschlagsmuster, zuenähmendi Wätterextrem, u. a. D Vilzahl vo de Konsequänze, wo sich je noch dr Grössi vo dr Erwermig ergee, cha me kuum abschetze. Die grossi Schwankigsbreiti vo de Tämpraturprognose chunt drbii weniger vom e fehlende Verständnis vo de natürlige Prozäss, als vil meh vo dr no umbekannte Reaktion vo dr Menschheit uf d Bedingige, wo sich verändere.
Nationali und internationali Klimapolitik het zum Ziil, dr Klimawandel z vermiide und au sich dr z erwartende Erwärmig aazbasse.
Dr wüsseschaftligi Erkenntnisstand zur globale Erwermig wird vom Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC, uf Dütsch hüfig as „Wältklimaroot“ bezeichnet) diskutiert und zsämmegfasst. D Analise vom IPCC, wo 2007 si viert Sachstandsbricht veröffentligt het, zeige dr Forschigsstand über die menschligi Iiflussnahm uf s Klimasystem vo dr Ärde. Si si e Hauptgrundlag vo dr politische und wüsseschaftlige Diskussion vom Thema. D IPCC-Darstellig und d Folgerige, wo mä drus cha zieh, stöhn im Middelpunggt vo dr Kontrovärse um die globali Erwermig.
Weblingg
- Website vom IPCC mit Lingg zu Einzelbricht (änglisch) und Deil vo de Bricht vo 2007 und 2001, wo uf Dütsch übersetzt si
- Materialsammlig zum Thema Klima, wo uf em vierte IPCC-Bricht vo 2007 basiert und s Klimawiki vom Hamburger Bildigsserver
- Agenda 21: Lexikon Klimawandel, Klimaerwermig, Klimagschicht
- Klimawandel-Dossier bi dr Bundeszentrale für politischi Bildig
- Spencer Weart: The Discovery of Global Warming, Gschicht vo dr Wüsseschaft über e menschlig Klimawandel (änglisch)
- Informationsportal Klimawandel vo dr Zentralaastalt für Meteorologii und Geodynamik vo Östriich
Lueg au
Fuessnote
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
