From Wikipedia, the free encyclopedia
Maximilien François Marie Isidore de Robespierre [maksimiˈljɛ̃ dəʀɔbɛsˈpjɛːʀ] (* 6. Mai 1758 z Arras; † 28. Juli 1794 z Paris), isch ä französischä Politikär und einä vo dä iflusrichschtä Männer wärend dr Französischä Revolution vo 1789 gsi.
Är isch ds eltischtä Chind vorärä Awaltsfamiliä und het no drü jüngäri Gschwüschterti. Wonär füfi isch gsi isch sini Mueter gschtorbä. Drum hetr nid ganz ä liechti Chindheit gha. Für si Vater isch abr klar gsi, das o sis Büebli dr Maximilian speter ä mau sötti ä Awalt wärdä. So hetr also ds berüemtä "Collège Louis le Grand" in Paris bsuecht, und nach zwöuf Jahr hetr erfougrich sis Examä abgleit. Är isch scho immer ä sehr guetä Schüeler gsi, einisch ischr sogar als beschtä Schüeler vo Frankrich uszeichnät wordä.
Am 17. Juni 1789 het sich dr Dritt Stand as Nationauversammlig konstituiert. Die Versammlig het drzue dienet, aui Vorteilä vo dä Adligä abzschaffä, dr Robespierre isch i derä Versammlig vorauem ufgfauä, wil är vili radikali und für die moderate Abgeordnätä verschreckendi Fordärigä het güsseret; är het d Pressäfreiheit gforderet, ds augemeinä Waurächt für aui Männer, o fürd Bürä und d Bürger, d Abschaffig vor Sklaverei i dä Koloniä, und d Ufhebig vo dä Todesstrafä, isch aber immer no ä Ahänger vo dr konstitutioneue Monarchii gsi. Viär Wuchä nach derä Nationauvesammlig het die französäschi Revolution agfangä.
Dr Robespierre het immer meh politischä Iifluss gha, zersch isch är em Jakobinerklub biträtä, 1790 isch er si Presidänt worde. Im Juni 1791 het dr König, dr Ludwig XVI., probiert us Frankriich z fliä, wüu är die französäschi Revolution vo ussä het wellä stoppä. Äs isch im aber nid glückt, är isch ufghautä wordä, het aber sini Chünigschronä därfä phautä. Dr Robespierre het aber noch däm si Meinig über die konstitutionelli Monarchi gänderet. Am 10. August 1792 hai Horde vo Republikaner, wo d Jakobiner understützt hai, d Tuilerie gstürmt, und d Nationauversammlig het beschlosse d Monarchi abzschaffe. Dennä isch dr Robespierre i Nationaukonvent gwäut wordä und schliässlich ou no in Woufahrtsusschuss. Dert het r mit elf angärnä zäme zimläch viu Feindä vor Revolution chönnä verurteilä, und dür d Guillotinä la tötä.
Dr Schtaatsterror isch immer schlimmer worde. Wenn vom 10, Merz 1793, em Dag vo dr Gründig vom Revolutionstribunal, bis zum 10. Juli 1794, wo s Prairial-Dekret erlo worde isch, 1579 Todesurteil gfäut worde si, siis vo denn bis zum 27. Juli 1794 scho 1376 gsi. Am 26. Juli het dr Robespierre ä Red vor em Konvent ghaute, und verscherfti Massnahme aakündiget. Am Dag druf hai die Abgeordnete über ä Woufahrtsusschuss diskutiert und dass män en sött entmachte, aber dr Robespierre hai si nit lo rede. Dennä isch d Verhaftig vom Robbespierre, vom Saint-Just und vom Couthon eistimmig beschlosse und dr Robespierre isch verhaftet worde. Zwar hetr gli druf chönnä flüchtä, und het sech mit siinä Fründä im Rathuus versammlet. Dr Léonard Bourdon het s Rathuus la schtürme ung dr Robespierre het versuecht Selbschtmord z begah, was ihm aber nid glückt isch, är het sich ids Mu gschossä, isch aber nid gschtorbä, sondern numä si Chifer isch verletzt gsi. Ä Deil vo siine Kamerade het sich verschosse odr isch us em Fänschter gumpt. Är isch verarztet und widr igschpert worde und am 28. Juli 1794 hai sen la hirichtä mit dr Guillotinä und das im Alter vo 36 Johr. Zämme mit ihm si einäzwanzig vo siine Ahänger hiigrichtet worde und in de negschte Däg no 83 angeri.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
