From Wikipedia, the free encyclopedia
Dr Johann Heinrich Lambert (* 26. August 1728 z Milhüüsa ìm Elsàss; † 25. September 1777 z Berlin) ìsch a elsassischer Màthemàtiker, Physiker un Philosoph ìn dr Zitt vu dr Uffklärung gsìì.
Dialäkt: Elsassisch |
Dr Johann Lambert ìsch üs era Fàmìlìa vu Hugenotte gsìì, wo ìn d elsassischa Stàdt Milhüüsa kumma ìsch. Ìn dr Jugendzitt hàt ar zerscht sim Vàtter ìm Schniideràtelier müeßa halfa. Ànna 1746 ìsch ar Privàtsekretär worra bim Philosoph Isaak Iselin z Bàsel un ànna 1748 Lehrer bim Graf Peter von Salis z Kuur ìm Schwitzer Kànton Graubünden.
Bi da Reisa dur Europa ìsch ar Mìtglììd worra ìn dr Wìssaschàftlicha Gsellschàft vu Bàsel, ìn dr Gsellschàft vu da Wìssaschàfta vu Göttinge, ìn dr Kuurfürschtlicha Àkàdemii vu da Wìssaschàfta ìn Bayern un ìn dr Keeniglig-Preussische Àkàdemii z Berlin.
Vu 1755 àà hàt dr Lambert Biacher gschrìwa ìwer Frooga vu dr Physik, zum Beischpiil ìwer d Lehr vu dr Wärmi un vu dr Optik, un dernoh aui vu dr Kosmologii, un derbii hàt ar üssagfunda, wie ma d Bàhna vu da Komeete kààt berachna.
Dr Lambert hàt zu da bedeütendschta Wìssaschàftler vu sinera Zitt gheert. Ar hàt d Lehr vu dr Fotometrie begrìnda un nèia Schrìtt gmàcht ìn dr Geodäsie un Trigonometrii un derzüe mìt da Projekzioone vu Làndkàrta, un ar hàt ìwer d Wohrschynlechkeit gforscht. Wichtiga Biiträg vu ìhm gìtt's zu da Semantik, zu da Semiotik un da Phänomenologii. Mìt em Immanuel Kant hàt ar korreschpondiert. Ànna 1761 hàt ar ìwer d Kreiszàhl Pii a grundlegenda Àrwet gschrìwa.
Z Milhüüsa steht zitter 1828 mìt Unterbruch uf em àlta Häfelemart, wo hìtt Lambert-Platz heißt, s Dankmool fìr dr Lambert.
Ìn dr Masskultur vu dr anglo-àmerikànischa Walt heißt a Einheit fìr d Dìchta vum Liacht Lambert.
A Aschteroid hàt dr Nàmma (187) Lamberta.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.