Fricktaler Rappenkrieg

Dr Frickdaler Rappechrieg, wo vom Juli 1612 bis zum September 1614 duurt het, isch e Konflikt im Süde vom vorderöstriichische Oberamt Briisgau gsi. D Buure in de östriichische Gebiete, wo hüte im Schwiizer Kanton Aargau und im Süde vom dütsche Bundesland Bade-Württebärg uf beide Siite vom Hochrhii lige, hai sich gege die östriichischi Regierig erhobe. Me sött dä Konflikt nit mit em Basler Rappechrieg vo 1591 bis 1594 verwächsle, au wenn er ähnligi Ursache gha het.

Vorgschicht

D Usenandersetzige si usglöst worde, wo s Umgäld, e Umsatzstüür uf Wii, um ei Rappepfennig pro Mass erhöht worden isch. D Buureverdräter us em Frickdal, em Hotzewald, em Wehradal und vom Dinkelbärg hai sich im März 1612 in der Frickdaler Gmeind Mumpf versammlet. S Ergäbnis vo dere Versammlig isch e Beschwärdebrief an die vorderöstriichische Behörde im elsässische Ensisheim gsi. D Buure hai sich nit nume über d Stüürerhöhig, wo in ihre Auge nit grächtfertigt gsi isch, beklagt sondern au über e Frondienst, wo immer meh überhand gnoh het, über wirtschaftligi Problem wäge Missärnte und dass d Behörde nüt gege d "Häxe und Unhold" wurde mache.

Doch d Regierig het sich nit um die Beschwärde kümmeret und het verlangt, ass d Buure sich wurde unterwärfe. Im Juli 1612 isch s bi Mumpf zu Verhandlige zwüsche Regierigsverdräter und öbbe 800 bewaffnete Buure cho, wo aber ohni Ergäbnis bliibe si. Druf isch en offene Ufstand usbroche.

Dr Ufstand

D Waldstedt hai s abglehnt, sich mit de Buure vo de Dörfer zringsum z verbünde. D Buure hai z Waldshuet und z Seckige dr Handel behinderet und Laufeburg s Drinkwasser abgrabt. Für d Belagerig vo Rhiinfälde hai si aber s nötige Material nit gha, und hai sich dorum uf d Verwüestig vom Vorgländ beschränkt. Die Ufständische si gwaltsam gege s Chloster Olsberg vorgange und hai d Kommende Beugge beschosse.

Wo die östriichische Regierig Druppe gschiggt het, für zum dr Ufstand zsämmezschlo, hai die rebellische Buure d Eidgenosseschaft bittet z vermittle. Im September 1614 si die Abgsandte vo allne eidgenössische Ort noch Rhiinfälde gange, für zum e friidligs Ändi vom Konflikt z vermittle. Noch acht Däg het zwar d Regierig ihri Stüürerhöhig chönne duresetze, het aber uf e harts Vorgeh gege d Buure müesse verzichte. Dene ihri Afüehrer si mit liichte Strofe drvocho.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Fricktaler_Rappenkrieg“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.