Enzym

En Enzym (altgriechischs Kunstwort ἔνζυμον, énzymon), früener Fermänt (latiinisch fermentum), isch e Stoff, wo us biologische Riisemolekül bestoot und as Katalysator e chemischi Reakzioon cha beschlöinige. Fast alli Enzym si Protein, d Usnaam isch die katalytisch aktivi RNA, wie z. B. snRNA. Si wärde in dr Zälle über Proteinbiosynthese an de Ribosom bildet, wie anderi Protein au. Enzym häi wichdigi Funkzioone im Stoffwäggsel vo Organisme: Si stüüre dr grösst Däil vo de biochemische Reakzioone – vo dr Verdauig bis zur Transkripzioon (RNA-Polymerase) und Replikation (DNA-Polymerase) vo de Erbinformazioone.

Bändermodäll vom Enzym Triosephosphatisomerase (TIM) vo dr Glykolyse, e stilisierti Daarstellig vo dr Proteinstruktur, gwunne dur e Kristallstrukturanalyse. TIM gältet as en Enzym, wo katalytisch perfekt isch.

Klassifikazioon

Enzym wärde noch dr Reakzioon, wo si katalysiere, in säggs Enzymklasse iidäilt:

• EC 1: Oxidoreduktase, wo Redoxreaktioone katalysiere.
• EC 2: Transferase, wo funkzionelli Grubbe vo äim Substrat uf en anders überdrääge.
• EC 3: Hydrolase, wo Bindige under Iisatz vo Wasser spalte.
• EC 4: Lyase, wo d Spaltig oder Sünthese vo komplexere Brodukt us äifache Substrat katalysiere, allerdings ooni ATP z verbruuche.
• EC 5: Isomerase, wo d Umwandlig vo chemische Isomer beschlöinige.
• EC 6: Ligase oder Synthetase, wo Addizionsreakzioone mit Hilf vo ATP katalysiere. En Umcheerreakzioon (Spaltig) isch mäistens energetisch ungünstig und findet nit statt.

Mänggi Enzym chönne meereri Reakzioone katalysiere, wo zum Däil seer underschidlig si. In däm Fall wird en Enzym zu meerere Enzymklasse zellt.

Litratuur

• Jeremy M. Berg, John L. Tymoczko, Lubert Stryer: Biochemie. 5. Auflage. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg – Berlin 2003, ISBN 3-8274-1303-6.
• David Fell: Understanding the Control of Metabolism. Portland Press Ltd, London 1997, 2003, ISBN 1-85578-047-X.
• Alfred Schellenberger (Hrsg.): Enzymkatalyse. Einführung in die Chemie, Biochemie und Technologie der Enzyme. Gustav Fischer Verlag, Jena 1989. ISBN 3-540-18942-4
• Donald Voet, Judith G. Voet: Biochemistry. 3. Auflage. John Wiley & Sons Inc., London 2004, ISBN 0-471-39223-5.
• Maria-Regina Kula: Enzyme in der Technik, Chemie in unserer Zeit, 14. Jahrg. 1980, Nr. 2, S. 61–70, ISSN 0009-2851
• Brigitte Osterath, Nagaraj Rao, Stephan Lütz, Andreas Liese: Technische Anwendung von Enzymen. Chemie in unserer Zeit 41(4), S. 324–333 (2007), ISSN 0009-2851

Weblingg

 Commons: Enzym – Sammlig vo Multimediadateie

• IUBMB – Verzäichnis und Nomenklatur vo de Enzym
• BRENDA Enzymdatebank
• ExploreEnz – The Enzyme Database
• Enzymdatebank mit Suechmaschine
• KEGG Metabolic Pathway Database (grafischi Daarstellige vo de biochemische Reakzioone mit de süstematisch identifizierte Enzym, wo drzueghööre)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Enzyme“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

Normdate: GND: 4014988-2 | LCCN: sh85044229