toestel wat gebruik word om die beweging van 'n voorwerp deur 'n atmosfeer te vertraag From Wikipedia, the free encyclopedia
'n Valskerm word gebruik om die val van 'n voorwerp of liggaam te rem. Die Engelse woord vir 'n valskerm, parachute, dra dieselfde betekenis as die Afrikaanse woord. Dit is afgelei uit die Franse woorde para, wat beteken beskerm of behoed, en chute, wat val beteken.
Dus beteken die woord valskerm om te beskerm teen 'n val. Valskerms is eers van sy vervaardig, maar deesdae word valskerms van geweefde nylonmateriaal gemaak.
Hoewel die ontwerp van die valskerm al baie oud is, het valskermspring eers na die opkoms van die lugvaart ontwikkel. Tans word valskermspring vir militêre doeleindes en as sport beoefen. Vanweë verbeterde materiaal en springtegnieke het valskermspring as sport (soms ook lugduik genoem) baie skouspelagtig geword. Die oudste bekende valskerm, ʼn vierkantige, piramiedvormige model, is in 1485 deur Leonardo da Vinci ontwerp.
Daar word egter beweer dat 'n vorm van valskermspring reeds vroeër in China bekend was toe akrobate groot sambrele gebruik het om van torings af te spring. Die eerste egte sprong is egter eers in 1797 uitgevoer deur die Fransman Andre Jacques Garnerin (1769 -1823), wat 'n valskerm gebruik het om op 'n hoogte van 700 m uit 'n lugballon te spring. Tydens die Eerste Wêreldoorlog is valskerms deur die bemannings van ballonne as noodapparaat gebruik en later, nadat die opvoumetode vervolmaak is, het ook vlieëniers begin om dit as reddingsapparaat te gebruik.
Die eerste sprong met ʼn valskerm wat op die rug vasgemaak is, is in 1919 uitgevoer en dit kan as die begin van valskermspring as sportsoort beskou word. Die hoë koste van sy, waarvan valskerms aanvanklik gemaak is, het die ontwikkeling van die sportsoort destyds egter gestrem. Tydens die Tweede Wêreldoorlog is valskerms dikwels gebruik om valskermtroepe en uitrusting uit vliegtuie neer te laat. Die ontwikkeling van die nylonvalskerm het valskermspring later op groter skaal moontlik gemaak.
Aanvanklik was valskerms sambreelvormig en uit afsonderlike stroke saamgestel, maar die nadeel van die ontwerp was dat die valskerm tydens die sprong baie geskommel het. Die probleem is in 1951 opgelos toe daar vasgestel is dat 'n gat in die middel van die valskerm (die sogenaamde stabilisasiegat) die skerm stabieler maak sonder dat dit sy snelheid (5 tot 7 m/s) beïnvloed. Later is gate ook soms aan die agterkant van die skerm aangebring om 'n voorwaartse snelheid teweeg te bring.
Die volgende stap in die ontwikkeling van valskerms was om openinge aan te bring wat deur middel van toutjies oop- en toegetrek kon word. Hierdeur kan die valskerm baie noukeurig gestuur word, wat baie belangrik is by wedstryde waar deelnemers probeer om so na as moontlik aan 'n ronde skyfie met 'n deursnee van 10 cm te land. Die skyfie word in 'n sand- of gruisput met ‘n deursnee van 50 m geplaas, en hierdie soort wedstryd word presisiespring genoem. Ander soorte wedstryde is stylspring, waarby deelnemers voorgeskrewe figure, draaie, bollemakiesies en dies meer moet uitvoer, en relatiefspring, waarby 'n aantal deelnemers in die lug by mekaar aansluit om figure te vorm.
Valskerms kan op twee maniere oopgetrek word: of met behulp van 'n lang lyn waarmee die pak aan die vliegtuig verbind is, of deur die springer self met behulp van ʼn handgreep. In laasgenoemde geval voer die springer 'n vryval uit tot hy die valskerm oopmaak. Die valskerm is deur middel van 'n groot aantal toue verbind met 'n riemstelsel, die sogenaamde harnas, wat om die springer se lyf vasgegespe word. Die harnas is van 'n snelsluiter voorsien wat na die landing met een beweging ontsluit kan word sodat die springer nie deur die valskerm oor die grond gesleep word nie.
Valskerms word nie net gebruik om mense en voorwerpe neer te laat nie, maar ook om sekere vliegtuie en renmotors te rem. Remvalskerms bestaan egter nie uit aaneenlopende bane nie, maar uit 'n stelsel van linte, wat voorkom dat dit as gevolg van die hoë druk skeur.
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Valskerm.Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
