Onreëlmatige sterrestelsel

’n Onreëlmatige sterrestelsel is ’n sterrestelsel wat nie ’n kenmerkende vorm het soos ’n spiraal- of elliptiese sterrestelsel nie.^[1] Sulke stelsels val nie in enige gewone klas soos deur Edwin Hubble bepaal nie en hul voorkoms is soms chaoties – hulle het nie ’n sentrale bol of duidelike spiraalarms nie.^[2] Saam maak hulle omtrent ’n kwart van alle sterrestelsels uit. Die meeste onreëlmatige stelsels was eens elliptiese of spiraalstelsels, voordat swaartekragsteurnisse hulle misvorm het. Hulle bevat groot hoeveelhede gas en stof.

NGC 1427A, ’n voorbeeld van ’n onreëlmatige sterrestelsel, sowat 52 miljoen ligjare van die Aarde af.

Daar is twee Hubble-hoofklasse:^[3]

• ’n "Irr I"-stelsel is ’n onreëlmatige stelsel wat ’n effense struktuur het, maar nie duidelik genoeg om dit in enige ander klas te plaas nie. Subklasse is Sm, stelsels met ’n aanduiding van spiraalarms, en Im, dié daarsonder.

• ’n "Irr II"-stelsel is ’n onreëlmatige stelsel wat geen teken van ’n struktuur het waarvolgens dit in ’n Hubble-klas geplaas kan word nie.

’n Derde soort klas is die onreëlmatige dwergsterrestelsels. Hulle is "dI" of "dIrrs".^[4] Hierdie soort stelsels word deesdae belangrik geag om die algehele evolusie van sterrestelsels te verstaan omdat hulle min metale en baie gas bevat; daar word geglo hulle stem ooreen met die vroegste sterrestelsels in die heelal.

Sommige onreëlmatige sterrestelsels is klein spiraalstelsels wat deur die swaartekrag van ’n groter, nabygeleë stelsel misvorm is.

Die Magellaanse Wolke is eers as onreëlmatige sterrestelsels geklassifiseer, maar intussen is gevind hulle het staafspiraalstrukture. Hulle is intussen herklassifiseer as "SBm", ’n vierde soort staafspiraalstelsel bekend as die Magellaanse staafspiraaltipe.

Verwysings

1. Butz, Stephen D. (2002). Science of Earth Systems. Cengage Learning. p. 107. ISBN 978-0-7668-3391-3.
2. Morgan, W. W. & Mayall, N. U. (1957). "A Spectral Classification of Galaxies." Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 69 (409): 291–303.
3. Gallagher, J. S. & Hunter, D. A. (1984). "Structure and Evolution of Irregular Galaxies." Annual Review of Astronomy and Astrophysics. 22: 37-74. doi:10.1146/annurev.aa.22.090184.000345
4. Grebel, Eva K. (2004). The evolutionary history of Local Group irregular galaxies. in McWilliam, Andrew; Rauch, Michael (red.) Origin and evolution of the elements. Cambridge University Press. p. 234-254. ISBN 978-0-521-75578-8.

• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia