From Wikipedia, the free encyclopedia
Omgewingsekonomie is 'n subveld van die ekonomie wat betrokke is met omgewingskwessies. Met vermelding van die National Bureau of Economic Research Environmental Economics-program:
[…] Omgewingsekonomie […] onderneem teoretiese of empiriese studies van die ekonomiese gevolge van nasionale of plaaslike omgewingsbeleid in die wêreld […]. Spesifieke kwessies sluit in die koste en voordele van alternatiewe omgewingsbeleid oor lugbesoedeling, waterkwaliteit, giftige stowwe, vaste afval en aardverwarming.
Omgewingsekonomie word onderskei van ekologiese ekonomie in die sin dat laasgenoemde die ekonomie beklemtoon as 'n substelsel van die ekosisteem met sy fokus op die behoud van die natuurlike kapitaal. Een opname van Duitse ekonome het bevind dat ekologiese en omgewingsekonomie verskillende skole van ekonomiese denke is, met ekologiese ekonome wat “sterk" volhoubaarheid beklemtoon en die stelling verwerp dat die natuurlike kapitaal vervang kan word deur mens-gemaakte kapitaal.
Sentraal tot omgewingsekonomie is die konsep van die mark se mislukking. Markmislukkings beteken dat die markte misluk om hulpbronne doeltreffend te allokeer. Hanley, Shogren, en White (2007) beweer in hul handboek Environmental Economics: "'n Markmislukking vind plaas wanneer die mark nie skaars hulpbronne toewys om die grootste sosiale welsyn te genereer nie. 'n Wig bestaan tussen wat iemand doen, gegee markpryse, en wat die samelewing wil hê hy/sy moet doen om die omgewing te beskerm. So 'n wig impliseer vermorsing; hulpbronne kan hertoegewys word om ten minste een persoon te bevoordeel sonder dat iemand anders slegter daaraan toe is." Algemene vorme van die markmislukking sluit in eksternaliteite, nie-uitsluiting en nie-wedywering.
'n Eksternaliteit bestaan wanneer iemand 'n keuse maak wat 'n invloed het op ander tot 'n mate wat nie verantwoord word in die markprys nie. 'n Eksternaliteit kan positief of negatief wees, maar word gewoonlik geassosieer met negatiewe faktore in omgewingsekonomie. Watersyfering in residensiële geboue gebeur byvoorbeeld op die boonste vloer, maar beïnvloed ook die onderste vloere. Of 'n firma wat lugbesoedeling veroorsaak neem nie die koste in ag wat dit vir ander meebring nie. Gevolglik kan groter besoedeling voorkom as die "sosiaal aanvaarbare” vlak.’n Definisie wat beïnvloed is deur Kenneth Arrow en James Meade word gegee deur Heller en Starrett (1976), wat aangee dat 'n eksternaliteit "... 'n situasie is waarin die private ekonomie nie voldoende aansporings bied om 'n potensiële mark te skep vir 'n goeie doel nie en die afwesigheid van hierdie mark veroorsaak verliese van Pareto doeltreffendheid." In ekonomiese terminologie is eksternaliteite voorbeelde van markmislukkings, deurdat die vryemark nie lei tot 'n doeltreffende uitkoms nie.
Wanneer dit te duur is om sekere mense uit te sluit van toegang tot 'n omgewingsbron, is die bron óf 'n sogenaamde gemeenskaplike hulpbron (as daar wedywering is vir die hulpbron), of 'n openbare besit (wanneer daar nie mededinging is vir die gebruik van die hulpbron nie). In beide gevalle sal marktoekenning neig om ondoeltreffend te wees.
Hierdie uitdagings word lank reeds erken. Hardin (1968) se konsep van die tragedie van die gemene goed het die uitdagings wat betrokke is by nie-uitsluiting en gemeenskaplike eiendom gewild gemaak. "Commons" verwys na die omgewingsbate self, 'n "gemeenskaplike eiendomshulpbron" of "gemeenskaplike waterbron" verwys na 'n eiendomsreg bestuur wat dit moontlik maak om skemas te bedink wat ander uitsluit en waardeur toekomstige voordele ondervang word. "Oop-toegang" impliseer geen eienaarskap nie, in die sin dat die eiendom wat deur almal besit word, deur niemand besit word nie.
Die basiese probleem is dat as mense die skaarsheidswaarde van die gemeenskaplike ignoreer, hulle uiteindelik te veel moeite kan bestee aan die oes van die bron, (bv. 'n vissery). Hardin beweer dat die gebruikers van 'n oop-toegang hulpbron in die afwesigheid van beperkings dit meer sal gebruik as wanneer hulle sou moes betaal vir eksklusiewe regte, wat sal lei tot die agteruitgang van die omgewing. Ostrom (1990) se werk dui egter aan hoe mense met gemeenskaplike hulpbronne gewerk het om reëls vas te stel om die risiko te verminder van die “tragedie van die gemeenskaplike”.
Die vermindering van die effekte van klimaatsverandering is 'n voorbeeld van 'n openbare besit, waar die sosiale voordele nie in die markprys reflekteer nie. Hierdie is 'n openbare besit aangesien die risiko's van klimaatsverandering beide nie-mededinger en nie-uitsluitbaar is. Sulke pogings is nie-mededinger aangesien klimaatsversagting aan een nie die vlak van versagting wat iemand anders geniet, verminder nie. Hulle is nie-uitsluitbaar omdat hulle globale gevolge sal hê waarvan niemand uitgesluit sal wees nie. 'n Land se aansporing om te belê in koolstofvermindering word verminder, want dit kan op die rug ry van ander lande se pogings. Meer as 'n eeu gelede het die Sweedse ekonoom Knut Wicksell (1896) al bespreek hoe openbare goedere ondervoorsien kan word deur die mark, want mense kan hul voorkeure vir kwaliteit verberg, en dit steeds geniet sonder om daarvoor te betaal.
Die beoordeling van die ekonomiese waarde van die omgewing is 'n belangrike onderwerp. Gebruik en indirekte gebruik is tasbare voordele wat voortspruit uit natuurlike hulpbronne of ekosisteemdienste. Nie-gebruikswaardes sluit in bestaan, opsie, en nagelate waardes. Byvoorbeeld, sommige mense heg waarde aan die bestaan van 'n diverse versameling van spesies, ongeag die effek van die verlies van 'n spesie op die ekosisteemdienste. Die bestaan van hierdie spesies het voorkeurwaarde, aangesien daar die moontlikheid bestaan dat dit vir menslike doeleindes gebruik kan word (sekere plante kan nagevors word vir dwelms). Mense kan ook waarde heg aan die vermoë om 'n ongerepte omgewing vir hul kinders na te laat.
Oplossings wat voorgestel word om hierdie eksternaliteite reg te stel, sluit in:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.