NG gemeente Venterstad

Die NG gemeente Venterstad is 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Sinode van Oos-Kaapland. Die kernpunt van die gemeente is die dorp Venterstad, enkele kilometer van die mees suidelike punt van die Gariepdam, hoewel die nedersetting Oviston aan die dam ook deel van die gemeente vorm. In 2007 het die gemeente 96 belydende lidmate gehad, maar die syfer is sedertdien nog nie bygewerk vir nuwe uitgawes van die Jaarboek van die NG Kerke nie.

Venterstad se huidige NG kerk lyk baie na die vorige. Dis in 1974 opgerig.

Venterstad is enkele kilometer suid van die Gariepdam geleë in 'n gebied waar die afgelope meer as 140 jaar lank nog nooit veel lidmate van die NG Kerk gewoon het nie. Die jaartalle by elke dorp dui die stigtingsdatum van die plaaslike NG gemeente aan.

Ds. Abraham Johannes Pepler, leraar van 1883 tot 1899.

Ds. Christiaan Hendrik Stulting, leraar van 1902 tot 1905.

Ds. Coenraad Grundlingh, leraar van 1906 tot 1914.

Ds. Paul Louw, leraar van 1915 tot 1920.

Agtergrond

Venterstad is op 24 Februarie 1874 gestig en oorspronklik Ventersburg genoem na J.T. Venter, op wie se plaas die dorp uitgelê is. Die naam moes later verander word na Venterstad omdat daar intussen ook 'n dorp Ventersburg in die Vrystaat gestig is, hoewel eers in 1890. Die dorpie het in 1895 munisipale status gekry, met die Gereformeerde Kerk as die geregistreerde eienaar, maar in 1930 is die dorpsgrond aan die plaaslike owerheid oorgedra. Dit was hierdie Kerk wat in 1878 40 erwe aan die Nederduitse Gereformeerde Kerk oorgedra het. Die NG gemeente is deels van die NG gemeente Colesberg en deels van die NG gemeente Burgersdorp afgestig met ds. J.H. Krige van die NG gemeente Hofmeyr, destyds Maraisburg, K.P., as die konsulent. Van sy begin af was die gemeente een van die kleinste in die indertydse Kaapse Kerk: In 1952 was hier byvoorbeeld 245 belydende lidmate, in 1979 155 en in 1985 223 en in 2000 149.

Leraars

Prop. A.J. Pepler is op 14 Junie 1883 as eerste leraar georden. Die eerste orrelis was D.J. van den Heever. Die harmonium waarop hy die gemeente gelei het, was sy eiendom en was in die jare vyftig van die vorige eeu in sy kleinseun se besit.

Tydens die eerste amper 70 jaar van bestaan het die gemeente nie minder nie as 11 leraar gehad, naamlik: A.J. Pepler, Christiaan Hendrik Stulting (1902-'05), C. Grundlingh, P.L. Louw (1915-'20), J.L. van Z. Viljoen, E.J. du Toit, J.H.P. van Rooyen (1931-'33), S.S. Weyers (1935-'38), G.C. van Schalkwyk (1939-'44), P.G.R. de Villiers (1944-'47) en D.L. Steyl. J.J. Hamman was van 1998 tot 2001 die laaste leraar. Sy voorganger was ds. Anton van Jaarsveld van 1991 tot 1996. Sedert ds. Hamman se vertrek is die gemeente vakant.

Ds. Pepler het die uiters moeilike taak van aanvoorwerk gehad. Hy het die gemeente van 1883 tot 1899 gelei. Gedurende sy dienstyd is die eerste kerk en pastorie voltooi. Vir die onderwys van Afrikaanssprekende kinders was ds. Pepler 'n ware kampvegter.

Vergrote kerk, nuwe orrel

Tydens die Anglo-Boereoorlog van 1899 tot 1902 was die gemeente vakant, maar ná dié tydperk van stilstand en agteruitgang het die ywerige jong predikant C.H. Stulting die drade opgeneem en die gemeentelike sake spoedig weer in swang gebring. Terwyl ds. Grundlingh hier gestaan het, is 'n behoorlike skoolgebou opgerig, waarvan hy die hoeksteen op 21 September 1912 gelê het. Met die aanwas van die lidmate in die tyd van ds. Viljoen is 'n Kerkvergrotingsfonds in die lewe geroep, maar eers op 9 Maart 1929 het die inwyding van die vergrote kerk onder leiding van ds. E.J. du Toit plaasgevind.

Op 23 April 1929 is 'n Apollo-kerkorrel ingewy toe prof. John du Plessis van die Kweekskool op Stellenbosch die wydingsrede gehou en mnr. A.C. van Velden van die Paarl as orrelis opgetree het. Blykbaar was die gemeente nie tevrede met die orrel nie, want enige jare daarna het ds. De Villiers vir die aankoop van 'n pyporrel beywer. Op 20 Mei 1950 is 'n waardevolle Walker-orrel in gebruik geneem en ds. De Villiers het as oudleraar en gas van die gemeente die wydingsrede kom lewer nadat hy reeds in 1947 na Umtata vertrek het. Mev. M.C. Kruger, die gemeente se orrelis, het die eer gehad om die instrument feestelik te bespeel. Dit het plaasgevind onder leiding van ds. D.L. Steyl wat aan die begin van 1949 die herderstaf in die gemeente opgeneem het.

Enkele leraars

• Abraham Johannes Pepler, 1883–1899
• Christiaan Hendrik Stulting, 1902–1905
• Coenraad Luttig Grundlingh, 1906–1914
• Paul Louis Louw, 1915–1920
• Jacobus Albert van Zyl Viljoen, 1921–1927
• Evert Johannes du Toit, 1928–1930 (van 1950 tot 1968 eerste rektor van die Hugenote-kollege)
• Jan Hendrik Petrus van Rooyen, 1931–1933 (tree uit ná ernstige siekte, maar herstel en van 1946 tot 1959 leraar van die NG gemeente Langlaagte)
• Stephanus Salomon Weyers, 1935–1938
• Gysbert Christiaan van Schalkwyk, 1939–1944
• Pieter Gideon Retief de Villiers, 1944–1947
• Douw Lodewyk Steyl, 1949–1957 (aanvaar sy emeritaat)
• Gert Frans Henning, 1963–1965
• Marthinus le Roux, 18 April 1964–1969
• Christoffel (Christoff) Koch, 21 Desember 1984–1990

Leraarsgalery

• 
  Ds. J.A. v.Z. Viljoen, Venterstad se leraar van 1921 tot 1927.
• 
  Ds. en mev. E.J. du Toit, leraarspaar van 1928 tot 1930, toe hulle na Bloemfontein-Oos vertrek. Van 1935 tot 1939 het hulle gestaan op Boshof, en van daar na die NG gemeente Wellington vertrek.
• 
  Ds. Jan Hendrik Petrus van Rooyen, leraar van 1931 tot 1933, toe hy afgetree het, het in 1946 weer die herderstaf opgeneem, dié keer in die NG gemeente Langlaagte aan die Witwatersrand.
• 
  Ds. Stephanus Salomon Weyers was leraar van Venterstad van 1935 tot 1938 en toe van die NG gemeente Greykerk van 1938 af, van die NG gemeente Durbanville van 1942 af en van die NG gemeente Bethulie van 1948 tot 1952.
• 
  Ds. Gysbert Christiaan van Schalkwyk, leraar van Venterstad van 1939 tot 1944 en daarna tot 1947 van die NG gemeente Elliot.
• 
  Ds. Pieter Gideon Retief de Villiers, leraar van Venterstad van 1944 tot 1947, toe hy na Mthatha vertrek.
• 
  Ds. Douw Lodewyk Steyl, leraar van Venterstad van 1949 tot sy aftrede in 1957. Hy was van 1929 tot sy koms na Venterstad die eerste leraar van die NG gemeente Port Elizabeth-Sentraal.

Sien ook

• Gereformeerde kerk Venterstad

Bronne

• Olivier, ds. P.L. (samesteller). 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.
• Potgieter, D.J. (ed.). 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou).