Polonaise

Die Polonaise, ook Polonys, (van Frans: danse polonaise = "Poolse dans"; Italiaans Polacca en Pools Polonez) is 'n stadige en swierige, oorspronklik hoofse dans in 'n ³/₄-maat wat in hierdie vorm vanaf 1700 gedans word en waarby dansers paarsgewys soos in 'n prosessie marsjeer. Polonaises was vroeër as openingsdanse dwarsoor Europa gewild.

"Polonaise-dans onder die vrye hemel". Skildery deur Korneli Szlegel (1819-1870)

Die tipiese ritme van 'n polonaise

Geskiedenis

In sy vroegste vorm is die polonaise in Pole op huweliksfeeste en ook tydens ander plegtighede gedans en gewoonlik eerder deur liedjies as musiekinstrumente begelei. 'n Tweede variant was triomfantelike opvoerings deur soldate. In die 16de eeu is polonaises nog in 'n ⁴/₄-maat deur Poolse adellikes en ampsdraers as 'n huldeblyk aan Pole gedans.

Vanaf 1573 het die Poolse koningshof die polonaise as formele mars-dans oorgeneem. Dansers het destyds stadig vorentoe beweeg en by elke derde stap effens gekniebuig. Ter geleentheid van August die Sterke se bekroning as Poolse koning is die dans in 1697 plegtig opgevoer. Danksy die Franse koning Hendrik III het die dans ook in Frankryk en daarna in heel Europa gewild geraak.

Die Duitse komponis Johann Sebastian Bach het gestiliseerde polonaises gekomponeer (waaronder dele van die Mis in H-mineur: "Et surrexit" en "Cum Sancto Spirito"), terwyl die polonaises van Ludwig van Beethoven, Carl Maria von Weber, Franz Liszt en Frédéric Chopin weer die oorspronklike besieldheid en waardigheid na vore gebring het.

Opvoering

Deesdae word polonaises dikwels as openingsdans van dansballe opgevoer. Die mees gebruikte komposisie hiervoor is Carl Michael Ziehrer se "Waaierpolonaise" (Duits Fächerpolonaise).

Daarnaas word polonaises tydens karnavalvierings gedans. Finland se volkslied is eweneens in 'n polonaise-ritme gekomponeer.

Eksterne skakels

Multimedia

• youtube.com: Polonez in Andrzej Wajda se Pan Tadeusz
• youtube.com: Poolse dansbal by die Gimnasium nr. 1 in Sieradz, 2007