ფინიკია
From Wikipedia, the free encyclopedia
ფინიკია — ჯვეში სემიტური თალასოკრატიული ცივილიზაცია სქირონაშქა ზუღაშ ბჟაეიოლი წყარპიჯის, ლევანტიშ რეგიონს, თეხანური ლიბანიშ ტერიტორიას. წჷმოძინეფიშ პიკის, ჯვ. წ. 1100 წანაშე ჯვ. წ. 200 წანაშახ პერიოდის, ფინიკიური ცივილიზაციაქ დო კულტურაქ გიფართინუ დო გიფაჩჷ სქირონაშქა ზუღაშ მუკი, კვიპროსიშე პირენეშ ჩქონიშახ. ფინიკია უმოსო შინელი რდჷ ოზუღე ვაჭარუაშ დო კომერციაშ ფართო რშვილით. ანტიკური ხანაშ ბორჯის, თიქ გინირთჷ დომინანტური კომერციული ცენტრო. ჰეროდოტეს ფინიკიარეფიშ დუდშეიანი ოდაბადეთ ბაჰრეინი მიოჩქუდჷ. ჸათე პოზიციას იზიარენდჷ სტრაბონი ხოლო.
ფინიკია | ||||
| ||||
---|---|---|---|---|
ფინიკიაშ ტერიტორია რუკას წვანე ფერით | ||||
ნანანოღა | ნამთინ ვარი, დომინანტური ნოღეფი რდჷ სიდონი, ბიბლოსი დო ტვიროსი | |||
ნინა | ფინიკიური პუნიკური | |||
რელიგია | ქანაანური რელიგია | |||
დუდალაშ ფორმა | ნოღა-სახენწჷფოეფს მართუნდჷ მონარქი, ოლიგარქიული დო პლუტოკრატიული ელემენტეფით, დოხოლაფირო ჯვ. წ. 480 წანაშე არსებენდჷ ოლიგარქიული რესპუბლიკა კართაგენს | |||
ფინიკიური ნოღეფიშ უდიდაში მამართალეფი | ||||
- დოხ. ჯვ.წ. 1800 | აბიშემუ I (ბიბლოსი) | |||
- ჯვ.წ. 969-ჯვ.წ. 936 | ჰირამ I (ტვიროსი) | |||
- ჯვ.წ. 820-ჯვ.წ. 744 | პიგმალიონი (ტვიროსი) | |||
ფინიკია ბრონზეშ ხანაშ ქანაანიშ მონძე ცივილიზაცია რდჷ. ნამთინე მენცარეფიშ აზრით ფინიკიაშ მახორუეფი მუნეფიშ დუც უძახჷდეს ქანაანარეფს დო მუნეფიშ დიხას - ქანაანს. ჯოხო ფინიკია ჯვეში ბერძენული ექსონიმი რე. ჸოფაშ გოძვენას, ფინიკა დღას ვაჸოფე ართი, ცენტრალიზაფილი სახენწჷფო. არსებენდჷ ზოხორინელი დო დუდიშული ფინიკიური ნოღა-სახენწჷფოეფი, ნამუეფიშე არძაშე უმოსო ნძალიერი დო შანულამი რდჷ: ტვიროსი, სიდონი დო ბიბლოსი. ფინიკიური ცივილიზაცია რდჷ კართაგენი ხოლო, ნამუქჷთ სერიოზული წჷმოძინას მიოჭირინუ ჯვ. წ. მაშკვითა ოშწანურას.
ფინიკიარეფქ დარსხუეს ფინიკიური ჭარალუა, ნამუთ რე არძაშე ჯვეში ანბანური ტიპიშ ჭარალუა, ნამუქჷთ ჩქინდა მაჭირინჷნ. მარა ჩქინი ბორჯიშა ფინიკიური ნაჭარეფიშე, ლიტერატურაშე, ბრელს მუთუნს ვამუჭირინუაფჷ. ინფორმაციას ფინიკიაშ ისტორიაშ, ეკონომიკაშ გეშა შეთმოფხვადუთჷ შხვა ცივილიზაციეფიშ ნაჭარეფს დო ისტორიული წყუეფს. ბრელი ხანს ფინიკია მერჩქინელი რდჷ დინაფილი ცივილიზაციათ. ისტორიკოსეფქ დო არქეოლოგეფქ, ხვალე მაეჩა ოშწანურაშ შქა პერიოდშე დიჭყეს, ფინიკიაშ, მუჭოთ კაბეტი დო კომპლექსური ცივილიზაციაშ სერიოზულო რკვიება. XVII ოშწანურაშახ ფინიკიაშ ისტორიაშ გეშა საართოთ მუთუნი ვარდჷ ჭარილი. 1646 წანას გიშართჷ სამუილ ბოხარტიშ წინგიქ "პელეგიშ დო ქანაანიშ წიმინდე გეოგრაფია", ნამუქჷთ შილებე მირჩქინუას ფინიკიაშ რკვიებაშ მაართა ცადებათ. მარა ბოხარტის ფინიკიარეფი ეჭარილი აფუ მუჭოთ ხვალე ვაჭარეფი დო კოლონისტეფი, დო ნაკლებო მუჭოთ ეთნოკულტურული ბუნა. თაშნეშე, წინგი გერსხილიე ხვალე ბერძენული დო რომაული წყუეფს. 1758 წანას ჟან-ჟაკ ბართელემიქ გოშიფრჷ ფინიკიური ჭარალუა. ჸათეშ უკულ, ქიმიძინჷ ინტერესიქ ფინიკიური ცივილიზაციაშ მეხჷ.