Trận Austerlitz
Một trong những trận đánh quan trọng và có tính chất quyết định trong chiến tranh Napoléon / From Wikipedia, the free encyclopedia
Trận Austerlitz (còn gọi là Trận Ba Hoàng đế hay Trận Tam Hoàng), là một trong những trận đánh quan trọng và có tính chất quyết định trong chiến tranh Napoléon. Trận đánh xảy ra ngày 2 tháng 12 năm 1805 gần thị trấn Austerlitz (Slavkov u Brna, Cộng hòa Séc), tại đây đại quân Pháp do hoàng đế Napoléon I chỉ huy đánh bại một đội quân đông hơn của Nga-Áo do Nga hoàng Aleksandr I và hoàng đế Áo-La Mã Thần Thánh Franz II chỉ huy. Thảm bại Austerlitz của liên minh Nga-Áo đã khiến Áo phải ký hòa ước Pressburg với Pháp cuối năm 1805, đưa đến sự sụp đổ nhanh chóng của Liên minh thứ ba. Trận Austerlitz thường được ca ngợi là tuyệt tác quân sự của Napoléon, sánh ngang với các trận đánh kinh điển như Gaugamela, Cannae hay Leuthen.[2][3]
Trận Austerlitz | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Một phần của Các cuộc chiến tranh của Napoléon | |||||||||
Napoléon tại trận Austerlitz, tranh của họa sĩ François Gérard (Galerie des Batailles, Versailles). | |||||||||
| |||||||||
Tham chiến | |||||||||
Đệ nhất Đế chế Pháp |
Đế quốc Nga Đế Quốc Áo | ||||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||||
Napoléon I |
Aleksandr I Mikhail I. Kutuzov Franz II[Ghi chú 1] | ||||||||
Thành phần tham chiến | |||||||||
Đệ Nhất Đế chế Pháp — Quân đoàn I: 13.000 — Quân đoàn II: 10.000 — Quân đoàn III: 8.000 — Quân đoàn IV: 16.000 — Quân đoàn V: 19.200 — Lính ném lựu đạn: 5.700 — Cận vệ đế chế: 5.500 |
Liên minh Nga-Áo — Đội hình I:¹ 13.560 — Đội hình II: 11.700 — Đội hình III: 7.700 — Đội hình IV: 23.900 — Đội hình V: 5.375 — Cận vệ Hoàng gia: 850 — Quân Bagration:13.000 | ||||||||
Lực lượng | |||||||||
65.000-75.000 [Ghi chú 2] | 84.000–95.000 [Ghi chú 3] | ||||||||
Thương vong và tổn thất | |||||||||
1305 tử trận, 6940 bị thương, 573 bị bắt, 1 cờ hiệu bị tịch thu[1] |
15.000 tử trận và bị thương (gồm: 11.000 Nga và 4.000 Áo), 12.000 bị bắt, 180 đại bác bị phá hủy hoặc bị tịch thu, 50 cờ hiệu bị tịch thu[1] | ||||||||
¹ Viết đầy đủ là "đội hình dọc" (Column) | |||||||||
Sau khi hợp vây tiêu diệt một lực lượng lớn Áo trong chuỗi trận Ulm, quân đội Pháp chiếm Viên tháng 11 năm 1805. Người Áo đành tránh đụng độ với Pháp, chờ quân đội Nga đến tiếp sức. Napoléon tiếp tục truy đuổi quân Nga lên hướng bắc, nhưng tới khi Nga-Áo hội binh, hoàng đế Pháp quyết định nhử liên quân vào một trận đánh quyết định nhằm sớm chấm dứt cuộc chiến. Ông bất ngờ ra lệnh rút hết quân khỏi cao điểm có tính chiến lược Pratzen gần Austerlitz và cố ý trải mỏng cánh phải quân Pháp. Nga hoàng Aleksandr I đắc chí, liền sai các tướng dồn lực tiêu diệt quân cánh phải của địch. Ngày 2 tháng 12, quân liên minh chia làm 4 cột dọc đánh ập vào cánh phải Pháp. Quân Pháp lùi dần, đến khi quân đoàn III của thống chế Davout tới tăng viện từ Viên, quân Pháp mới có thể hãm lại đà tấn công của liên quân. Do dồn sức đánh diệt cánh phải Pháp, quân liên minh tự làm yếu trung tâm của mình trên cao điểm Pratzen. Thống chế Pháp Soult đem quân đoàn IV lên chiếm Pratzen, cắt đôi đội hình địch và phá tan cả hai cánh sườn địch. Quân liên minh đại bại và tháo chạy hỗn loạn, quân Pháp bắt sống thêm hàng nghìn tù binh.
Thất bại này đã làm mất niềm tin của hoàng đế Franz vào Liên minh thứ ba. Ngày 26 tháng 12, Áo ký hòa ước Pressburg với Pháp, chịu xóa tên khỏi liên minh chống Pháp, đồng thời củng cố các hiệp ước Campo Formio và Lunéville trước đó. Áo còn nhượng một số vùng đất ở Ý, Đức và giao nộp 40 triệu franc chiến phí cho Pháp. Quân đội Nga được phép rút lui về nước. Chiến thắng Austerlitz cũng kéo theo việc thành lập Liên bang Rhein gồm các nước chư hầu Đức của Napoléon, đóng vai trò là tấm đệm giữa Pháp và Trung Âu. Sự ra đời của liên bang khiến đế quốc La-Đức không còn giá trị; nó phải sụp đổ năm 1806 khi hoàng đế Franz II thoái vị, chỉ giữ lại ngôi hoàng đế Áo quốc (Franz I). Dù vậy, nền hòa bình không kéo dài khi mà nước Phổ nhanh chóng tham chiến trong Liên minh thứ tư vào năm 1806.