Thành viên:A/Nháp/9
From Wikipedia, the free encyclopedia
Alexandros III của Macedonia, được biết rộng rãi với cái tên Alexander Đại đế hoặc Alexandros Đại đế,[1] (tiếng Hy Lạp: Μέγας Αλέξανδρος[lower-alpha 1] Megas Alexandros, tiếng Latinh: Alexander Magnus) hay còn được biết đến trong một số tài liệu tiếng Việt với tên Hán-Việt A Lịch Sơn đại đế (20 tháng 7, 356 TCN – 11 tháng 6, 323 TCN), là Quốc vương thứ 14 của nhà Argead ở Vương quốc Macedonia (336 TCN – 323 TCN), nhưng ít dành thời gian cho việc trị quốc tại quê nhà Macedonia. Trong suốt Triều đại của mình, ông chủ yếu dành thời gian cho quân sự, các cuộc chinh phạt,[2] và được xem là một trong những vị tướng thành công nhất trong lịch sử, người đã chinh phạt gần như toàn bộ thế giới mà người châu Âu thời đó biết đến trước khi qua đời; và vì thế ông thường được xem là một trong những chiến lược gia quân sự vĩ đại nhất trong lịch sử nhân loại.[3][lower-alpha 2] Sau khi thống nhất các thành bang Hy Lạp cổ đại dưới sự cai trị của vua cha Philipos II,[lower-alpha 3] Alexandros chinh phục Đế chế Ba Tư, bao gồm cả Tiểu Á, Syria, Phoenicia, Gaza, Ai Cập, Bactria và Lưỡng Hà và mở rộng biên cương đế chế của ông đến xa tận Punjab thuộc Ấn Độ ngày nay. Chiến thắng của ông trước quân Ba Tư trong trận Gaugamela - chiến thắng quyết định thứ ba của ông trước vua Ba Tư Darius III - được xem là chiến công hiển hách nhất trong thời kỳ cổ đại; không những thế ông còn đánh tan tác người Scythia - một dân tộc bách chiến bách thắng thời bấy giờ.[9][10] Alexandros thực hiện một chính sách hòa hợp: ông đưa cả những người ngoại quốc (không phải người Hy Lạp hay người Macedonia) vào chính quyền và cả quân đội của mình, ông khuyến khích hôn nhân giữa các tướng sĩ của mình với người nước ngoài và chính ông cũng lấy vợ ngoại quốc.
Trang hay phần này đang được viết mới, mở rộng hoặc đại tu. Bạn cũng có thể giúp xây dựng trang này. Nếu trang này không được sửa đổi gì trong vài ngày, bạn có thể gỡ bản mẫu này xuống. Nếu bạn là người đã đặt bản mẫu này, đang viết bài và không muốn bị mâu thuẫn sửa đổi với người khác, hãy treo bản mẫu {{đang sửa đổi}} .Sửa đổi cuối: NhacNy2412Bot (thảo luận · đóng góp) vào 15 tháng trước. (làm mới) |
Alexandros Đại đế | |||||
---|---|---|---|---|---|
Basileus của Macedonia, Minh chủ của Liên minh Hy Lạp, Shahanshah của Ba Tư, Pharaon của Ai Cập, Chúa tể châu Á | |||||
Alexandros thân chinh đánh vua Ba Tư là Darius III trong trận Issus. Khảm Alexandros, từ Pompeii (k. 100 TCN), Bảo tàng Khảo cổ Quốc gia Napoli. | |||||
Vua của Macedonia | |||||
Tại vị | 336 TCN – 323 TCN | ||||
Tiền nhiệm | Philippos II | ||||
Kế nhiệm | |||||
Tại vị | 336 TCN | ||||
Tiền nhiệm | Philippos II | ||||
Pharaon của Ai Cập | |||||
Tại vị | 332 TCN – 323 TCN | ||||
Tiền nhiệm | Darius III | ||||
Kế nhiệm | |||||
Vua của các vị vua Ba Tư | |||||
Tại vị | 330 TCN – 323 TCN | ||||
Tiền nhiệm | Darius III | ||||
Kế nhiệm | |||||
Chúa tể châu Á | |||||
Tại vị | 331 TCN – 323 TCN | ||||
Tiền nhiệm | Chức vụ mới | ||||
Kế nhiệm | |||||
Thông tin chung | |||||
Sinh | 20 tháng 7, 356 TCN Pella, Macedonia, Hy Lạp cổ đại | ||||
Mất | 11 tháng 6, 323 TCN (32 tuổi) Babylon, Lưỡng Hà | ||||
Phối ngẫu |
| ||||
Hậu duệ | Alexander IV Heracles của Macedonia (bị cho là con ngoài giá thú) | ||||
| |||||
Triều đại | Argead | ||||
Thân phụ | Philippos II của Macedonia | ||||
Thân mẫu | Olympias của Ipiros | ||||
Tôn giáo | Đa thần giáo Hy Lạp |
Sau mười hai năm liên tục thân hành cầm quân đánh đâu thắng đó, vua Alexandros Đại Đế qua đời, có lẽ là do sốt rét, thương hàn, hay viêm não do virút. Di sản của Alexandros bao gồm sự khuếch tán văn hóa và sự nguyên hợp hình thành nên từ những tác động do các cuộc chinh phạt của ông đã gây ra, mà điển hình là Phật giáo Hy Lạp. Ông đã cho thành lập khoảng bảy mươi thành phố mang tên mình, nổi bật nhất trong số đó là Alexandria ở Ai Cập.[11] Những thành phố mới được di dân Hy Lạp sinh sống, cùng với sự truyền bá rộng rãi của văn hóa Hy Lạp ở phía đông đã tạo nên một văn minh Hy Lạp mới, mà những khía cạnh vẫn còn thể hiện rõ trong những phong tục tập quán của Đế quốc Đông La Mã còn tồn tại đến gần 2000 năm sau. Bản thân ông cũng sống trong lịch sử và trong các truyền thuyết của các nền văn hóa Hy Lạp và không Hy Lạp. Ngay khi ông còn sống, và đặc biệt sau khi ông qua đời, những cuộc chinh phạt của ông đã là nguồn cảm hứng của một truyền thống văn học mà trong đó ông xuất hiện như là một anh hùng huyền thoại theo truyền thống của Achilles (Asin) năm xưa. Ông bất bại trên chiến trường và trở thành thước đo của các vị chỉ huy quân sự. Cho tới ngày nay, các học viện quân sự trên khắp thế giới vẫn giảng dạy chiến thuật của ông.[12] Alexandros Đại Đế thường được xếp hạng là một trong số những người có ảnh hưởng nhất mọi thời đại.[13]