Zührî

İbn Şihab Zuhrî (Arapça: ابن شهاب الزهري‎) (tam ismi Muhammed ibn Muslim ibn Ubeydullah ibn Şihab el-Zuhri)^[1] (ö. H 124/M 741-2), İlk dönem hadis alimlerindendir.Sahabeleri görmüş olan tabiindendir. Hadis üzerine en büyük Sünni otoritelerden sayılır. Önde gelen hadis tenkitcileri arasında İbn el-Medini, İbn Hibban, Abu Hatim, El-Dahabi ve İbn Hacar el-Askalani dahil, hepsi Zühri'nin tartışılmaz otoritesi hakkında mutabık kalmışlardır. Birçok sahabeden hadis almıştır. Sahabe'den sonraki birinci ve ikinci kuşak çok sayıda alim ondan rivayet etmişlerdir. Emevi Halife Abdülmelik zamanında Medine'den Şam'a taşınmıştır.

Bazı kaynaklarda Zuhri'nin gençlik yıllarında öğrendiği her şeyi kaydettiği,^[2] bazılarında ise başkaları hadis yazdığı halde onun yazmadığı, yalnızca uzun metinli hadisleri bir kereliğine yazıp ezberledikten sonra bu metinleri imha ettiği belirtilmektedir.^[3] Hocalığı devrinde ise önceleri hadislerin yazılmasına izin vermediği, talebelerinden hadisleri ilk duydukları anda ezberlemelerini istediği ve derste imladan değil soru-cevap metodu ile ilim alışverişinden yana olduğu halde^[4] Hişâm bin Abdülmelik tarafından çocukları için hadis imla etmeye zorlandıktan sonra tavrını değiştirdiği ve herkese hadis yazdırdığı bilinmektedir.^[5] Onun hadisleri yazdırmaya karar vermesinde tesirli olan ikinci bir sebep, muhtemelen bir kısmı kendisine değişli bazı rivayetlerin Iraklı râviler tarafından değiştirildiğini görmesidir. Kendisinin, “Buradan bir karış olarak çıkan hadis Irak’tan döndüğünde bir kulaç olur”^[6] ve, “Meşriktan gelen şu tanımadığımız rivayetler olmasaydı hadis yazımına müsaade etmezdik” sözleri^[7] bu manada ele alınabilir.^[8] Fakat Zuhrî'den hiçbir kitap kalmamıştır.^[9] Hadis rivayetleri, Neysâbûrî (ö. 258) tarafından iki cilt hâlinde toplanmıştır ve bu esere ez-Zuhriyyât denilmektedir.^[10]

Ayrıca bakınız

• Mâlik bin Enes

Kaynakça

1. Our sources do not agree about his name. The form used in the text comes from Ibn Ishaq where it appears on page 4 of Guillaume's translation of "Sirat Rasul Allah". On the other hand Ibn Sa'd (in Ayeasha Bewley's translation called "The Men of Madina – vol II, pages 273–81) first says it was Muhammad ibn 'Ubaydullah ibn 'Abdullah ibn Shihab and then quotes him as saying his name was "Muhammad ibn Muslim ibn 'Ubaydullah ibn 'Abdullah ibn Shihab ibn 'Abdullah ibn al-Harith ibn Zuhra.
2. İbn Sa‘d (ö. H. 230/M.S. 845), VII, 433
3. Mizzî, XXVI, 434
4. Ebü’l-Kāsım İbn Asâkir (ö. H. 571/M.S. 1176), s. 145
5. a.g.e., s. 62-63, 86-93
6. a.g.e., V, 344
7. Mizzî, XXVI, 433
8. TDV İslam Ansiklopedisi, Zührî maddesi
9. Mahmood ul-Hasan, Ibn al-Athir: An Arab Historian, s. 13
10. Prof. Dr. Talât Koçyiğit, İbn Şihâb ez-Zuhrî, s. 84; Makalede geçen tam isim Ebû Abdillah Muhammed İbn Yahyâ İbn Abdillah İbn Hâlid İbn Fâris İbn Zu'yeb ez-Zuhlî en-Neysâbûrî şeklindedir.