భూమి
సౌర మండలంలో మూడవ గ్రహం / From Wikipedia, the free encyclopedia
సౌరకుటుంబం లోని గ్రహాల్లో భూమి ఒకటి. సూర్యుడి నుండి దూరంలో ఇది మూడవ గ్రహం. మానవునికి తెలిసిన ఖగోళ వస్తువుల్లో జీవం ఉన్నది భూమి ఒక్కటే. రేడియోమెట్రిక్ డేటింగు ద్వారాను, ఇతర ఆధారాల ద్వారానూ పరిశీలిస్తే, భూమి 450 కోట్ల సంవత్సరాల కిందట ఏర్పడిందని తెలుస్తోంది.[10][11][12] భూమి గురుత్వశక్తి అంతరిక్షంలోని ఇతర వస్తువులపై, ముఖ్యంగా సూర్య చంద్రులపై, ప్రభావం చూపిస్తుంది. భూమి సూర్యుని చుట్టూ 365.26 రోజులకు ఒక్కసారి సూర్యుని చుట్టూ పరిభ్రమిస్తుంది. దీన్ని ఒక భూసంవత్సరం అంటారు. ఇదే కాలంలో భూమి 366.26 సార్లు తన చుట్టూ తాను తిరుగుతుంది. దీన్ని భూభ్రమణం అంటారు.
ప్రఖ్యాత "నీలి గోళీ" భూమి ఫోటో - అపోలో 17 నుండి తీసినది. | ||||||||||
కక్ష్యా లక్షణాలు | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Epoch J2000.0[note 1] | ||||||||||
అపహేళి: | 152,097,701 km 1.0167103335 AU | |||||||||
పరిహేళి: | 147,098,074 కి.మీ. 0.9832898912 AU | |||||||||
Semi-major axis: | 149,597,887.5 కి.మీ. 1.0000001124 AU | |||||||||
అసమకేంద్రత (Eccentricity): | 0.016710219 | |||||||||
కక్ష్యా వ్యవధి: | 365.256366 రోజులు 1.0000175 yr | |||||||||
సగటు కక్ష్యా వేగం: | 29.783 కి.మీ./సె 107,218 కి.మీ./గం | |||||||||
వాలు: | 1°34'43.3"[1] to Invariable plane | |||||||||
Longitude of ascending node: | 348.73936° | |||||||||
Argument of perihelion: | 114.20783° | |||||||||
దీని ఉపగ్రహాలు: | 1 (the చంద్రుడు) | |||||||||
భౌతిక లక్షణాలు | ||||||||||
సగటు వ్యాసార్థం: | 6,371.0 కి.మీ.[2] | |||||||||
మధ్యరేఖ వద్ద వ్యాసార్థం: | 6,378.1 కి.మీ.[3] | |||||||||
ధ్రువాల వద్ద వ్యాసార్థం: | 6,356.8 కి.మీ.[4] | |||||||||
ఉపరితల వైశాల్యం: | 510,072,000 చ.కి.మీ.[5][6][note 2]
148,940,000 km² land (29.2 %) | |||||||||
ఘనపరిమాణం: | 1.0832073×1012 కి.మీ.3 | |||||||||
ద్రవ్యరాశి: | 5.9736×1024 kg[7] | |||||||||
సగటు సాంద్రత: | 5.5153 గ్రా/సెం.మీ3 | |||||||||
మధ్యరేఖ వద్ద ఉపరితల గురుత్వం: | 9.780327 m/s²[8] 0.99732 g | |||||||||
పలాయన వేగం: | 11.186 కి.మీ./సె | |||||||||
సైడిరియల్ రోజు: | 0.99726968 రో[9] 23h 56m 4.100s | |||||||||
మధ్యరేఖ వద్ద భ్రమణ వేగం: | 1,674.4 km/h (465.1 m/s) | |||||||||
అక్షాంశ వాలు: | 23.439281° | |||||||||
అల్బిడో: | 0.367[7] | |||||||||
ఉపరితల ఉష్ణోగ్రత: కెల్విన్ సెల్సియస్ |
| |||||||||
విశేషాలు: | రాతి, నేలతో కూడిన, మట్టి, మృత్తిక, టెల్యూరిక్, టెల్యూరియన్ | |||||||||
వాతావరణం | ||||||||||
ఉపరితల పీడనం: | 101.3 kPa (సముద్ర మట్టం వద్ద) | |||||||||
సమ్మేళనం: | 78.08% నత్రజని (N2) 20.95% ఆక్సిజన్ (O2) 0.93% ఆర్గాన్ 0.038% కార్బన్ డయాక్సైడ్ సుమారు 1% నీటి ఆవిరి (శీతోష్ణస్థితిని బట్టి మారుతుంది)[7] |
భూమి భ్రమణాక్షం దాన్ని పరిభ్రమణ కక్ష్యాతలానికి లంబంగా కాక, వంగి ఉంటుంది. ఈ కారణంగా ఋతువులు ఏర్పడుతున్నాయి.[13] భూమి చంద్రుల గురుత్వ శక్తుల పరస్పర ప్రభావాల కారణంగా సముద్రాల్లో ఆటుపోట్లు కలుగుతున్నాయి. ఈ శక్తుల కారణంగానే భూమి తన కక్ష్యలో స్థిరత్వాన్ని కలిగి ఉంటుంది. ఈ కారణం వల్లనే భూ భ్రమణ వేగం క్రమేపీ తగ్గుతోంది.[14] భూమి, సౌరవ్యవస్థలో అత్యధిక సాంద్రత కలిగిన గ్రహం. సౌరవ్యవస్థలోని నాలుగు రాతి గ్రహాల్లోనూ (టెరెస్ట్రియల్ ప్లానెట్స్) ఇది అతి పెద్దది.[15]
భూగోళపు బయటి పొరను ఫలకాలుగా (టెక్టోనిక్ ప్లేట్లు) విభజించవచ్చు. ఆ పొరలు ఎన్నో లక్షల సంవత్సరాలుగా కదులుతూ ఉన్నాయి. భూమి ఉపరితలం దాదాపు 71 శాతం నీటితో కప్పబడి ఉంది.[16] మిగిలిన భాగంలో ఖండాలు, ద్వీపాలూ ఉన్నాయి. వీటిలో కూడా నదులు, సరస్సులు మొదలైన రూపాల్లో నీరు ఉంది. జీవానికి అవసరమైన ద్రవరూపంలోని నీరు సౌరవ్యవస్థలోని వేరే ఏ గ్రహంలోనూ లేదు. ఎందుకంటే ఇతర గ్రహాలు బాగా వేడిగా గాని, బాగా చల్లగా గానీ ఉంటాయి. అయితే పూర్వం అంగారక గ్రహంపై ద్రవరూపంలో నీరు ఉండేదని నిర్ధారించారు. ఇప్పుడు కూడా అక్కడ నీరు ఉండే అవకాశాలు ఉన్నాయి.
భూమి ధ్రువాల్లో అధిక భాగాన్ని మంచు కప్పేసి ఉంటుంది. అంటార్కిటికా మంచు ఫలకం, ఆర్కిటిక్ సముద్రపు మంచు పలకలూ ఇందులో భాగం. భూమి అంతర్భాగంలో ఇనుముతో కూడిన కోర్ (గర్భం), దాని చుట్టూ ద్రవ ఇనుముతో ఉండే బాహ్య గర్భం ఉన్నాయి. ఈ ద్రవ ఇనుము కారణంగా భూమికి అయస్కాంత శక్తి ఏర్పడింది. బాహ్య గర్భం వెలుపల మ్యాంటిల్ ఉంటుంది. ఇదే టెక్టోనిక్ ప్లేట్లకు చలనం కలిగిస్తుంది.
భూమి ఏర్పడిన తొలి 100 కోట్ల సంవత్సరాల్లోపే సముద్రాల్లో జీవం ఉద్భవించింది. ఈ జీవం భూ వాతావరణాన్ని, భూ ఉపరితలాన్నీ ప్రభావితం చేసింది. దాంతో ఏరోబిక్, ఎనరోబిక్ జీవాలు తామరతంపరగా వృద్ధి చెందాయి. కొన్ని భూభౌతిక ఆధారాల ప్రకారం, 410 కోట్ల సంవత్సరాల కిందటే భూమిపై జీవం ఉద్భవించింది. అప్పటి నుండి, సూర్యుని నుండి భూమి ఉన్న దూరం, భూమి భౌతిక లక్షణాలు వగైరాలు జీవులు వృద్ధి చెందటానికి కారణమయ్యాయి.[17][18] భూమి చరిత్రలో, జీవ వైవిధ్యం దీర్ఘ కాలాల పాటు వృద్ధి చెందింది. కొన్ని సార్లు జీవులు సామూహికంగా అంతరించి పోయాయి. ఇప్పటి వరకూ భూమిపై జీవించిన జీవజాతుల్లో 99% వరకూ [19] అంతరించి పోయాయి.[20][21] ప్రస్తుతం ఉన్న జీవజాతుల సంఖ్యపై అంచనాలు వివిధాలుగా ఉన్నాయి;[22][23][24] చాల జాతులను ఇంకా గుర్తించలేదు.[25] 760 కోట్ల పైచిలుకు మానవులు భూమిపై నివసిస్తూ, భూమి జీవావరణంపై, దాని సహజవనరులపై ఆధారపడి ఉన్నారు.[26] మానవులు అనేక సమాజాలు, సంస్కృతులను ఏర్పరచారు. రాజకీయంగా ప్రపంచంలో 200 సార్వభౌమిక రాజ్యాలున్నాయి.