چنڊ
قدرتي سيٽلائيٽ ڌرتيءَ جي چوڌاري گردش ڪري ٿو / From Wikipedia, the free encyclopedia
چنڊ, (انگريزي ٻولي: Moon) ۽ (اردو: چاند) زمين وانگر هڪ اپگرھ آهي. جيڪو رات جو آسمان ۾ چمڪندي نظر ايندو آهي، پر اها چنڊ جي پنهنجي روشني ناهي. مٿس سج جي روشني پوڻ تي اسان ڌرتيءَ وارن لاءِ رات جي وقت ڏيئي جو ڪم ڏئي ٿو. چنڊ ڌرتي جي گولي کان 385000 ڪلوميٽر (يعني (238900 ميل) پري آهي. سندس ڊايا ميٽر 2160 ميل (3476 ڪلوميٽر) آهي. چنڊ 27.3 ڏينهن ۾ يعني 27 ڏينهن، ستن ڪلاڪن، 43 منٽن ۽ 12 سيڪنڊن ۾ ڌرتيءَ جو چڪر پورو ڪري ٿو. چنڊ جي ڌرتيءَ جي چوڌاري ڦيرو ڪرڻ جي رفتار 3680 ڪلوميٽر في ڪلاڪ يعني هڪ سيڪنڊ ۾ هڪ ڪلوميٽر کان ٿورو وڌيڪ آهي. چنڊ پنهنجي محور تي گول نٿو ڦري. اسان ڌرتيءَ تي رهڻ وارن کي هن جو فقط هڪڙو پاسو نظر اچي ٿو. راڪيٽ يا خلائي گاڏيءَ ذريعي هن جي ٻئي پاسي جا فوٽو ڏسي سگهجن ٿا.
Full moon seen from North America | |
نالي جي وضاحت | |
---|---|
نالي جون صفتون | |
مدار جون وصفون | |
تاريخي زمانو (فلڪيات) | Epoch J2000 |
پيري ايپسس | سانچو:Gaps km (سانچو:Gaps–سانچو:Gaps km) |
ايپسس | سانچو:Gaps km (سانچو:Gaps–سانچو:Gaps km) |
اڌ وڏو محور | Expression error: Unexpected number. km (Expression error: Unexpected number. AU)[1] |
مدار جي بي قائدگي | 0.0549[1] |
مدار جو مدو |
|
سائنوڊڪ مدو | Expression error: Unexpected number. d (29 d 12 h 44 min 2.9 s) |
مدار جي سراسري رفتار | Expression error: Unexpected number. km/s |
مدار ۾ لاٿ | 5.145° to the ecliptic[2][lower-alpha 1] |
بلندي يا چڙھائي | Regressing by one revolution in 18.61 years |
دليل o پيري ايپسس |
Progressing by one revolution in 8.85 years |
قدرتي سيٽلائيٽ | Earth[lower-alpha 2][3] |
طبعي وصفون | |
نيم قطر جي سراسري | Expression error: Unexpected number. km (0.2727 of Earth's) [1][4][5] |
استوائي نيم قطر | Expression error: Unexpected number. km (0.2725 of Earth's) [4] |
جاگرافيائي قطب جو نيم قطر | Expression error: Unexpected number. km (0.2731 of Earth's) [4] |
ھمواريت | 0.0012[4] |
قطر | Expression error: Unexpected number. km (equatorial) |
سطح جي ائوري (Surface aurie) |
Expression error: Unexpected number.×107 km2 (0.074 of Earth's) |
مقدار | Expression error: Unexpected number.×1010 km3 (0.020 of Earth's)[4] |
وزن | Expression error: Unexpected number.×1022 kg (0.012300 of Earth's)[1][4] [6] |
گھاٽائي | Expression error: Unexpected number. g/cm3[1][4] 0.606 × Earth |
سطحي ڪشش ثقل | Expression error: Unexpected number. m/s2 (Expression error: Unexpected number. g)[4] |
انرشيا فيڪٽر جي 0 حرڪت |
Expression error: Unexpected number.±0.0009[7] |
ايسڪيپ ويلوسٽي |
Expression error: Unexpected number. km/s |
|
چنڊ جيڪو اسانجي ڌرتيءَ جي چوڌاري گردش ڪري ٿو يعني هڪ گول چڪر (Orbit) ۾ ڦري ٿو ان جي ان گردش لاءِ چيو وڃي ٿو ته اها Synchronous Rotation ۾ آهي يعني چنڊ جو سڄي ڦيري وقت فقط هڪڙو اڌ ڌرتيءَ ڏي آهي. ان ڪري اسان چنڊ جو فقط اهو مهانڊو ڏسي سگهون ٿا جيڪو ڌرتي ڏي آهي. چنڊ جي ان اڌ کي اسان ويجهو پاسو (Near side) سڏيون ٿا ۽ پٺئين پاسي کي ڏورانهون پاسو (Far side) سڏيون ٿا. اهو ڏورانهون پاسو ”اونداهو پاسو“ به سڏجي ٿو پر ان جو مطلب اهو هرگز نه آهي ته ان پاسي اوندهه آهي يا اتي سج جي روشني نٿي پهچي. پر چنڊ جو اهو پاسو اسان لاءِ dark side ان ڪري رهيو پئي جو اسان کي ان پاسي جي خبر نٿي پيئي ته اتي ڇا آهي. جيئن آفريڪا کنڊ کي ڪنهن زماني تائين يورپ ۽ ايشيا جا ماڻهو اونداهو کنڊ سڏيندا رهيا.[1][2]