يُورَپ
ڌرتيء جي اترين اڌ گول ۾ کنڊ / From Wikipedia, the free encyclopedia
يورپ (Europe) دنيا جي ستن کنڊن مان هڪ آهي. ڪئين ڀوءِ ڀياسدان هن کي کنڊ مڃن ئي نه ٿا ۽ ايشيا ۽ يُورپ کي يوروشيا جي نالي سان هڪ ئي ٻيٽ سڏين ٿا. يورال جبلن جی سلسلی جي اولهه ۾ واقع علائقي کي يورپ چئبو آهي. يورپ جي اتر ۾ اڇو سمنڊ، اولهه ۾ اوقيانوس جو سمنڊ، ڏکڻ ۾ رومي سمنڊ ۽ اوڀر ۾ یورال جبلن جو سلسلو آهي. يُورپ پکيڙ جي حساب سان آسٽريليا کي ڇڏي ننڍي ۾ ننڍو کنڊ آهي. کنڊ جي پکيڙ هڪ ڪروڙ چاليهه لک آهي جيڪا زمين جي سڃي پکيڙ جي 20 سيڪڙو ٿي ٿئي. آبادي جي حساب سان ٽين نمبر تي آهي. هن جي آبادي 71 ڪروڙ آهي جيڪا سڄي دنيا جی آبادی جو 11 سيڪڙو آهي.
پکيڙ | 10٬180٬000 km2 (3٬930٬000 sq mi) (6th)[a] |
---|---|
آبادي | 741,447,158 (2016; 3rd)[1] |
گھاٽائي | 72.9/km2 (188/sq mi) (2nd) |
جي ڊي پي (ناليوار) | $20.2 ٽرلين ڊالر (2017; 3rd) |
جي ڊي پي (مساوي قوت خريد) | $26.7 ٽرلين ڊالر(2017; 2nd) |
جي ڊي پي (في ماڻھو) | $27,330 (2017; 3rd)[2] |
ايڇ ڊي آء | 0.845[3] |
آبادي جي سڃاڻپ | يورپين يا يورپي |
ملڪ | 50 ملڪ 6 محدود خودمختياري وارا ملڪ يا خطا |
ماتحت علائقا | 6 بيٺڪون |
ٻوليون | انگريزي , فرينچ , جرمن , اطالوي , روسي , اسپيني (ٽوٽل~ 225 ٻوليون) [4] |
ٽائيم زون | UTC−1 to UTC+5 |
وڏا شھر | وڏا شھر: |
يورپي ثقافت قومي ۽ علائقائي ثقافتن جي هڪ حد تي مشتمل آهي، جيڪي وسيع مغربي تهذيب جي مرڪزي جڙ کي ٺاهيندی آهی، ۽ گڏوگڏ عام طور تي قديم يونان ۽ قديم روم ۽ گڏيل جڙيل طور تي انهن جي عيسائي جانشين جو حوالو ڏنو ويو آهي. سال 476ع ۾ مغربي رومن سلطنت جي زوال سان شروع ٿي، لڏپلاڻ واري دور جي نتيجي ۾ يورپ جي عيسائي استحڪام يورپي پوسٽ-ڪلاسيڪل وچين دور جي نشاندهي ڪئي. اطالوي ريناسنس، فلورنس مان نڪرندي، باقي براعظم تائين پکڙيل هڪ نئين انسانيت پسند فن ۽ سائنس ۾ دلچسپي رکي ٿي جيڪا جديد دور ڏانهن وڌي ٿي. اسپين ۽ پرتگال جي اڳواڻي ۾، دريافت جي دور کان وٺي، يورپ عالمي معاملن ۾، دنيا جي ڪيترن ئي دريافتن ۽ فتحن سان هڪ اهم ڪردار ادا ڪيو. 16هين ۽ 20 صدي جي وچ ۾، يورپي طاقتن مختلف وقتن تي آمريڪا، تقريبن سڄي آفريڪا، اوشيانا ۽ ايشيا جي اڪثريت تي نوآبادي ڪئي. روشن خياليءَ جو دور، فرانسيسي انقلاب ۽ نيپولين وارين جنگين براعظم کي ثقافتي، سياسي ۽ اقتصادي طور تي 17ھین صدي جي آخر کان وٺي 19 صدي جي پهرئين اڌ تائين تبديل ڪيو. صنعتي انقلاب، جيڪو 18 صدي جي آخر ۾ برطانيه ۾ شروع ٿيو، مغربي يورپ ۽ آخرڪار وسيع دنيا ۾ بنيادي معاشي، ثقافتي ۽ سماجي تبديلين کي جنم ڏنو. ٻئي عالمي جنگيون شروع ٿيون ۽ يورپ ۾ وڏي حد تائين وڙهيون ويون ۽ 20ھین صدي جي وچ ڌاري دنيا جي معاملن ۾ مغربي يورپ جي تسلط ۾ گهٽتائي جو سبب بڻيو، جيئن روس (سابق سوويت يونين) ۽ آمريڪا يورپ ۽ عالمي سطح تي تسلط تي غالب ۽ مقابلو ڪيو. نتيجي ۾ سرد جنگ يورپ کي لوهه جي پردي سان، اولهه ۾ نيٽو ۽ اوڀر ۾ وارسا پيڪٽ سان ورهائي. اها تقسيم سال 1989ع جي انقلابن، برلن دیوار جي زوال ۽ سوويت يونين جي ٽٽڻ سان ختم ٿي، جنهن يورپي انضمام کي خاص طور تي اڳتي وڌڻ جي اجازت ڏني. يورپي انضمام سال 1948ع کان وٺي اداري طور تي ترقي ڪئي پئي وڃي يورپ جي ڪائونسل جي باني سان، ۽ خاص طور تي يورپي يونين (EU) جي فعال تین جي ذريعي، جيڪو اڄ يورپ جي اڪثريت جي نمائندگي ڪري ٿو.