Faschissem
From Wikipedia, the free encyclopedia
Faschissem è l’emprim stà l’autodenominaziun dal moviment politic ch’ha, cun eriger in sistem da regenza dictatoric, dominà sut Benito Mussolini en l’Italia ils onns 1922 fin 1943/45.
A partir dals onns 1920 è la noziun vegnida duvrada per tut ils moviments, ideologias e sistems da domini segnads d’ina orientaziun extrem naziunalistica, organisads tenor il princip dal manader sco er da tenuta antiliberala ed antimarxistica ch’han empruvà dapi l’Emprima Guerra mundiala da substituir las democrazias parlamentaras. Il fatg ch’ina autodenominaziun limitada geograficamain e temporalmain è daventada il num generic d’in’entira furma da regenza è contestà e betg nunproblematic, surtut en connex cun il stadi naziunalsocialistic en Germania. La noziun ‹neofaschissem› serva a designar moviments e partidas che sa refereschan dapi il 1945 a la tradiziun dal faschissem.
Mintg’emprova da vulair determinar caracteristicas communablas dal faschissem sto vegnir prendida cun precauziun, damai ch’igl existan tranter ils differents moviments faschistics sper tratgs cuminaivels evidents er differenzas pli u main impurtantas. Moviments faschistics èn però segnads indubitablamain d’ina retscha da caracteristicas da las qualas tut ils moviments disponan communablamain. Ils perscrutaders dal faschissem punctueschan quellas en lur definiziuns e teorias savens a moda differenta, uschia che lur lavurs divergeschan ina da l’autra en ils accents.