Samochodowe płyny chłodzące
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Samochodowe płyny chłodzące – płyny stosowane w samochodowych układach chłodzenia zamiast wody, charakteryzujące się znacznie niższą od wody temperaturą krzepnięcia i wyższą temperaturą wrzenia. Wytwarzane są na bazie glikolu etylenowego lub glikolu propylenowego w kilku odmianach, różniących się składem i przeznaczeniem (np. w wersji szczególnie zalecanej dla chłodnic wykonanych z aluminium). Lepszymi właściwościami charakteryzuje się glikol etylenowy, ale coraz szerzej jest stosowany glikol propylenowy. Wynika to z dużej toksyczności glikolu etylenowego oraz nietoksyczności propylenowego. Płyny z glikolem propylenowym wymagają dodatków antykorozyjnych w większej ilości i o lepszej jakości oraz wymagają substancji zapobiegających wzrostowi drobnoustrojów (w glikolu etylenowym z powodu toksyczności zjawisko takie nie zachodzi), co zwiększa ich koszt.
Inne bazy to alkohole (metanol, etanol) i glicerol. Alkohole obecnie nie są stosowane, ponieważ z powodu ich parowania płyny szybko traciły właściwości. Natomiast glicerol ma właściwości podobne do glikolu propylenowego (nieco gorsze) i obecnie jest czasem stosowany jako dodatek do płynów z glikolem etylenowym pozwalający na zmniejszenie zawartości toksycznego glikolu.
Płyny chłodnicze sprzedawane są najczęściej w postaci gotowego roztworu wodnego lub koncentratu do rozcieńczenia (np. w stosunku 1:1) z wodą destylowaną lub zdemineralizowaną. Zawierają domieszki zapobiegające pienieniu się płynu, powstawaniu kamienia kotłowego, korozji, uszkodzeniom gumowych elementów układu chłodniczego itp. Gęstość typowego płynu wynosi około 1,070-1,080 g/cm³, temperatura zamarzania około –35 °C, współczynnik pH około 7,5-8,5, temperatura wrzenia powyżej 106 °C.
W czasach PRL najpowszechniej stosowany był płyn Borygo, produkowany do dziś przez zakłady Boryszew na Boryszewie w Sochaczewie (dawn. Boryszew ERG, obecnie Boryszew SA). Nazwy handlowe innych podobnych i podobnie działających płynów do chłodnic to m.in. Petrygo, Paraflu (rekomendowane dla samochodów marek włoskich, np. FIAT, Lancia, Alfa Romeo), DynaGEL, Qal i innych.
Płyny do chłodnic są szkodliwe dla człowieka (zob. zatrucie glikolem etylenowym). Do zatrucia dochodzi najczęściej wskutek wypicia tego płynu sprzedawanego pokątnie jako alkohol etylowy nieznanego pochodzenia.