Lista obsady w filmach uniwersum X-Men (franczyzy 20th Century Fox)
lista w projekcie Wikimedia / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Uniwersum X-Men – franczyza obejmująca głównie filmy o superbohaterach produkcji 20th Century Fox, które zaś oparte są na cyklu komiksów X-Men wydawanych przez Marvel Comics. Pomiędzy produkcjami zrzeszonymi w uniwersum stosowane są częste crossovery, a także wspólne wątki i członkowie obsady.
Najczęściej swoją rolę powtarzał Hugh Jackman jako Wolverine, który wystąpił w filmach X-Men (2000), X-Men 2 (2003), X-Men: Ostatni bastion (2006), X-Men Geneza: Wolverine (2009), X-Men: Pierwsza klasa (2011), Wolverine (2013), X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014), X-Men: Apocalypse (2016) i Logan: Wolverine (2017), który był jego ostatnim filmem franczyzy. Ian McKellen w roli Erika Lehnsherra / Magneto i Patrick Stewart jako Charles Xavier / Profesor X pojawili się w filmach X-Men (2000), X-Men 2 (2003), X-Men: Ostatni bastion (2006) oraz X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014). Dodatkowo obydwaj wystąpili w roli cameo w filmie Wolverine (2013), a sam Stewart również w X-Men Geneza: Wolverine (2009) i Logan: Wolverine (2017). W filmie X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014) pojawiły się dwa pokolenia aktorów odgrywających te role, Michael Fassbender jako Magneto i James McAvoy w roli Profesora X. Po raz pierwszy pojawili się oni w filmie X-Men: Pierwsza klasa (2011). Wystąpili oni ponownie w X-Men: Apocalypse (2016) i X-Men: Mroczna Phoenix (2019).
Wiele postaci zostało zagranych przez dwa różne pokolenia: Rebecca Romijn-Stamos, która wcieliła się w rolę Mystique w filmach X-Men (2000), X-Men 2 (2003), X-Men: Ostatni bastion (2006) została zastąpiona przez Jennifer Lawrence. Kelsey Grammer, który zagrał Beasta w filmie X-Men: Ostatni bastion (2006) i X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014) został zastąpiony przez Nicholasa Houlta. Lawrence i Hoult wystąpili w X-Men: Pierwsza klasa (2011), X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014), X-Men: Apocalypse i X-Men: Mroczna Phoenix (2019). Romijn-Stamos pojawiła się również epizodycznie w X-Men: Pierwsza klasa (2011).
Famke Janssen wcieliła się w postać Jean Grey w filmach X-Men (2000), X-Men 2 (2003), X-Men: Ostatni bastion (2006), Wolverine (2013) oraz X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014). Halle Berry w roli Storm, a James Marsden jako Cyclops zagrali w filmach X-Men (2000), X-Men 2 (2003), X-Men: Ostatni bastion (2006) oraz X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014). Janssen, Berry i Marsden zostali zastąpieni przez młodsze pokolenie w X-Men: Apocalypse (2016) i X-Men: Mrocznej Phoenix (2019) przez Sophie Turner, Alexandrę Shipp i Tye’a Sheridana.
Anna Paquin w roli Rogue i Shawn Ashmore jako Iceman zagrali w filmach X-Men (2000), X-Men 2 (2003), X-Men: Ostatni bastion (2006) oraz X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014). Ryan Reynolds, który wcielił się w Wade’a Wilsona / Deadpoola w filmie X-Men Geneza: Wolverine (2009), wystąpił ponownie w filmach Deadpool (2016) i Deadpool 2 (2018).
Niektóre postacie zostały ponownie obsadzone. Postać Kitty Pryde w filmach X-Men: Ostatni bastion (2006) oraz X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014) była grana przez Elliota Page’a, natomiast we wcześniejszych filmach X-Men (2000) i X-Men 2 (2003) grały ją dwie inne aktorki: Sumela Kay i Katie Stuart. Również młodsza wersja Cyclopsa oraz starsza Beasta były epizodycznie grane przez innych aktorów. Pierwszego z nich zagrał Tim Pocock w X-Men Geneza: Wolverine (2009), a drugiego z nich Steve Bacic w X-Men 2 (2003). Donald Mackinnon jako Peter Rasputin / Colossus pojawił się epizodycznie w X-Men (2000), zastąpił go Daniel Cudmore w dwóch kolejnych filmach i X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014), a następnie Stefan Kapičić zagrał go w filmach Deadpool (2016) i Deadpool 2 (2018).
W spin-offie serii Nowi mutanci (2020) tytułowe role nowych mutantów zagrali: Anya Taylor-Joy jako Magik, Maisie Williams jako Wolfsbane, Charlie Heaton jako Cannonball, Henry Zaga jako Sunspot oraz Blu Hunt jako Mirage. Postać Sunspota pojawiła się wcześniej w X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014), w którego wcielił się Adan Canto.