Jasenovac (obóz koncentracyjny)
chorwacki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady, „Auschwitz Bałkanów” / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Jasenovac – największy z powstałych w Niepodległym Państwie Chorwackim w czasie II wojny światowej obóz koncentracyjny, założony przez faszystowskich ustaszów w sierpniu 1941.
Zobacz też: Jasenovac (miejscowość). |
Typ | |||
---|---|---|---|
Odpowiedzialny | |||
Rozpoczęcie działalności |
sierpień 1941 | ||
Zakończenie działalności |
21 kwietnia 1945 | ||
Terytorium | |||
Miejsce | |||
Liczba podobozów |
5[1] | ||
Narodowość więźniów | |||
Liczba ofiar |
ok. 77 000 do 99 000[2]
| ||
Wyzwolony przez | |||
45,294444°N 16,827778°E | |||
| |||
Strona internetowa |
Budowa składającego się z pięciu podobozów rozproszonego na obszarze prawie 240 km² kompleksu obozowego Jasenovac trwała od sierpnia 1941 do lutego 1942. Dwa najstarsze podobozy Krapje i Bročica zostały zlikwidowane w listopadzie 1941. Jeden z największych obozów koncentracyjnych w Europie[3], określany mianem „Auschwitz Bałkanów” i „jugosłowiańskiego Auschwitz”[4].
Trzy nowo wybudowane podobozy działały do końca wojny:
- Ciglana (Jasenovac III)
- Kozara (Jasenovac IV)
- Stara Gradiška – obóz kobiecy (Jasenovac V)
W skład kompleksu obozowego wchodziły także rozległe tereny na drugim brzegu rzeki Sawy w okolicach miejscowości Donja Gradina i obóz dla dzieci Sisak, w którym zginęło ich prawdopodobnie między 1100 a 1700[5]. Od 10 maja 1942 roku komendantem był Miroslav Filipović-Majstorović, franciszkanin usunięty z zakonu w lipcu 1942, lecz nie ekskomunikowany z Kościoła katolickiego[6][7]. Powszechnie nazywany był bratem szatanem[8]. Mordował ludzi gołymi rękami[9]. Całkowita liczba ofiar – według różnych źródeł – waha się od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy. Natomiast nie ulega wątpliwości fakt, że ogromną większość pomordowanych stanowili Serbowie. W obozie Jasenovac więzieni i zabijani byli również Żydzi, Romowie oraz niektórzy należący do ruchu oporu Chorwaci[10][11][12].
Dla oszczędzania kul podrzynano więźniom gardła – w zawodach urządzonych w obozie 28 sierpnia 1942 zwyciężył były franciszkanin Petar Brzica, późniejszy członek organizacji Križari (Krzyżowcy), który specjalnym nożem nazywanym srbosjek w ciągu jednej doby poderżnął gardło co najmniej 670 (sam twierdził, że 1360) nowo przybyłym więźniom[13][14].