ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ
ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀ / From Wikipedia, the free encyclopedia
ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ (abbr. ਆਪ) ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 2012 ਨੂੰ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, 2011 ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਤਤਕਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਅੰਦੋਲਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।[25] 'ਆਪ' ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਗਵਰਨਿੰਗ ਪਾਰਟੀ ਹੈ। 10 ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 ਨੂੰ, ECI ਦੁਆਰਾ AAP ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[26] ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਚੋਣ ਨਿਸ਼ਾਨ ਝਾੜੂ ਹੈ।[27] ਪਾਰਟੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਗੱਠਜੋੜ I.N.D.I.A. ਅਲਾਇੰਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।[28][23]
ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ | |
---|---|
ਛੋਟਾ ਨਾਮ | ਆਪ |
ਆਗੂ | ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ (ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ) |
ਪਾਰਟੀ ਬੁਲਾਰਾ | ਸੌਰਭ ਭਾਰਦਵਾਜ ਅਤੇ ਹੋਰ[1] |
ਰਾਜ ਸਭਾ ਲੀਡਰ | ਸੰਜੈ ਸਿੰਘ |
ਸੰਸਥਾਪਕ | ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਅਤੇ ਹੋਰ |
ਸਥਾਪਨਾ | 26 ਨਵੰਬਰ 2012; 11 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ (2012-11-26) |
ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ | 206, ਦੀਨ ਦਿਆਲ ਉਪਾਧਿਆਏ ਮਾਰਗ, ਆਈ.ਟੀ.ਓ., ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ-110002[2] |
ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿੰਗ | ਛਾਤਰ ਯੁਵਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਮਿਤੀ[3] |
ਨੌਜਵਾਨ ਵਿੰਗ | ਆਪ ਯੂਥ ਵਿੰਗ[4] |
ਔਰਤ ਵਿੰਗ | ਆਪ ਮਹਿਲਾ ਸ਼ਕਤੀ[5] |
ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਿੰਗ | ਸ਼ਮ੍ਰਿਕ ਵਿਕਾਸ ਸੰਗਠਨ[6][7][8][9] |
ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ | 10.05 ਮਿਲੀਅਨ (2014)[10][ਅੱਪਡੇਟ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ] |
ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ | ਲੋਕਵਾਦ[11][12][13] ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ[14] ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ[15][16][17] ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਸਮਾਜਵਾਦ[18][19][20] |
ਸਿਆਸੀ ਥਾਂ | ਕੇਂਦਰ-ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ[21] |
ਰੰਗ | ਨੀਲਾ |
ਈਸੀਆਈ ਦਰਜੀ | ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਟੀ[22] |
ਗਠਜੋੜ | |
ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸੀਟਾਂ | 0 / 543 |
ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸੀਟਾਂ | 10 / 245 |
ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਟਾਂ | 159 / 4,036 |
ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਾਸ਼ਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ | 2 / 31 |
ਚੋਣ ਨਿਸ਼ਾਨ | |
ਪਾਰਟੀ ਝੰਡਾ | |
ਵੈੱਬਸਾਈਟ | |
aamaadmiparty | |
ਪਾਰਟੀ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਅੰਨਾ ਹਜ਼ਾਰੇ ਵਿਚਕਾਰ ਚੋਣ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ 2011 ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਮੱਤਭੇਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ, ਜੋ 2011 ਤੋਂ ਜਨ ਲੋਕਪਾਲ ਬਿਲ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।[29] ਹਜ਼ਾਰੇ ਨੇ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕਸਾਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਰੂਟ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।[29] 3 ਦਸੰਬਰ 2015 ਨੂੰ, ਜਨ ਲੋਕਪਾਲ ਬਿੱਲ ਨੂੰ 'ਆਪ' ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ।[30][31]
2013 ਦੀਆਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਚੋਣਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, AAP ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਾਰਟੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ INC ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ।[32] ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਏ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 49 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਜਨ ਲੋਕਪਾਲ ਬਿੱਲ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ।[33][34] ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 2015 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, 'ਆਪ' ਨੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ 70 ਵਿੱਚੋਂ 67 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਮੁੜ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ।[35] ਅਗਲੀਆਂ 2020 ਦੀਆਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, 'ਆਪ' ਨੂੰ 70 ਵਿੱਚੋਂ 62 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਗਵਰਨਿੰਗ ਪਾਰਟੀ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[36]
ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ, 'ਆਪ' ਨੇ 20 ਸੀਟਾਂ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2017 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰ ਕੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 2022 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, 'ਆਪ' 92 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਮੁੱਖ ਗਵਰਨਿੰਗ ਪਾਰਟੀ ਵਜੋਂ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ।[37][38] ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁਕਾਈ ਗਈ।[39] ਦਸੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ, ਪਾਰਟੀ 2022 ਦੀਆਂ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਜਰਾਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਮੋਰਚੇ ਵਜੋਂ ਉਭਰੀ। ਇਸ ਨੇ ਪੋਲ ਹੋਈਆਂ ਵੋਟਾਂ ਦਾ 12.92% ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਸੀਟਾਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ।[40] 'ਆਪ' ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੋਆ 'ਚ ਵੀ ਸੂਬਾਈ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[41][42]