ମେଥଆମ୍ଫେଟାମିନ
ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସ୍ନାୟୁ ପ୍ରଣାଳୀ (CNS) ଉତ୍ତେଜକ ଯାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଏକ ମନୋରଞ୍ଜନକାରୀ ଔଷଧ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ଏବଂ ଧ / From Wikipedia, the free encyclopedia
ମେଥଆମ୍ଫେଟାମିନ ହେଉଛି ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସ୍ନାୟୁ ପ୍ରଣାଳୀ (CNS) ଉତ୍ତେଜକ ଯାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଏକ ମନୋରଞ୍ଜନକାରୀ ଔଷଧ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ଏବଂ ଧ୍ୟାନାଭାବ ଓ ଅତିସକ୍ରିୟତା ବିକାର, ନିଦ୍ରେବେଶ ଏବଂ ମୋଟାପଣର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । [9] [10] ମେଦବହୁଳତା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ଆଉ ସୁପାରିଶ କରାଯାଏ ନାହିଁ | [11] ଯେତେବେଳେ ପାଟିର ପ୍ରଭାବ 30 ମିନିଟ୍ ମଧ୍ୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଏବଂ 24 ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିପାରେ | [11] [10]
Clinical data | |
---|---|
Pronunciation | /ˌmɛθæmˈfɛtəmiːn/ |
Trade names | Desoxyn, Methedrine, others |
Synonyms | N-methylamphetamine, N,α-dimethylphenethylamine, desoxyephedrine |
AHFS/Drugs.com | monograph |
data |
|
Pregnancy category |
|
Dependence liability | Physical: None; Psychological: High |
Addiction liability | High |
Routes of administration | By mouth |
Legal status | |
Legal status |
|
Pharmacokinetic data | |
Bioavailability | By mouth: 70%[1] IV: 100%[1] |
Protein binding | Varies widely[2] |
Metabolism | CYP2D6[3][4] and FMO3[5] |
Onset of action | Rapid[6] |
Elimination half-life | 5–30 hours[7] |
Duration of action | 10–20 hours[6] |
Excretion | Primarily kidney |
Identifiers | |
IUPAC name
| |
ECHA InfoCard | 100.007.882 |
Chemical and physical data | |
Formula | C10H15N |
Molar mass | ୧୪୯.୨୪ g·mol−1 |
3D model (JSmol) | |
Melting point | 170 °C (338 °F) [8] |
Boiling point | 212 °C (414 °F) at 760 mmHg[8] |
SMILES
| |
InChI
| |
(verify) |
ସାଧାରଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ, ଖାର ହୃତ୍ସ୍ପନ୍ଦନ, ମନୋବଳ ବୃଦ୍ଧି, ଶୋଇବାରେ ଅସୁବିଧା, କମ୍ପନ, ତରଳ ଝାଡ଼ା ଏବଂ ଯୌନ ସମସ୍ୟା ହୋଇପାରେ ।[11] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ସାଇକୋସିସ୍, ମାନିଆ, ବାତ, ଶରୀରର ଉଚ୍ଚ ତାପମାତ୍ରା ଏବଂ ଟିକ୍ସ ହୋଇପାରେ ।[11] [12] ଅପବ୍ୟବହାରରେ ଉଚ୍ଚ ବିପଦ ଆଶଙ୍କା ଅଛି; ଯଦିଓ ବ୍ୟବହାରରୁ ସିଧାସଳଖ ମୃତ୍ୟୁ ବିରଳ ଅଟେ । [11] [10] ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଶିଶୁକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇପାରେ ଏବଂ ସ୍ତନ୍ୟପାନ କରାଇବା ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଇନଥାଏ । [11] [13] ଏହା ଏକ ଆମ୍ଫେଟାମିନ ପରିବାରର ଔଷଧ ।[11]
ଏହା ୧୯୮୩ରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରଥମେ ୧୯୧୯ ମସିହାରେ ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇଥିଲା । [10] [14] ନିଶା ଭାବରେ ଏହାକୁ ଶୁଙ୍ଘାଯାଏ, ଖିଆଯାଏ, ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ କିମ୍ବା ଧୂମପାନ ହୋଇପାରେ ।[10] ଏହାକୁ ଏକ ଅନୁସୂଚୀତ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ସିଡ୍ୟୁଲ ୨ ପଦାର୍ଥ ଭାବରେ ବର୍ଗୀକୃତ କରାଯାଇଛି ।[10] ଅନେକ ଦେଶରେ ମେଥଆମ୍ଫେଟାମିନ ଉତ୍ପାଦନ, ବଣ୍ଟନ ଏବଂ ଧାରଣ ସୀମିତ କିମ୍ବା ନିଷେଧ ହୋଇଛି । [15] ୟୁରୋପରେ ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ବେଆଇନ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ଗ୍ରାମ ପିଛା ପ୍ରାୟ ୧୭ରୁ ୬୪ ୟୁରୋ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୁଏ ।[16] ୨୦୧୯ରେ ପ୍ରାୟ ୨୭ ନିୟୁତ ଲୋକ ଆମ୍ଫେଟାମାଇନ୍ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ମିଥାମଫେଟାମାଇନ୍ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ ।[17]