Актин
From Wikipedia, the free encyclopedia
Актин — семејство на глобуларни мултифункционални белковини кои образуваат микрофиламенти. Се среќава во скоро сите еукариотски клетки (единствениот исклучок се сперматозоидите на цевчестите црви), каде може да биде присутен во концентрации над 100 μM.
Актин | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Лента дијаграм на G-актинот. Прикажани се и аденозин дифосфатот (ADP), врзан за актинскиот активен центар, и комплексираниот калциумов јон. | |||||||||
Назнаки | |||||||||
Симбол | Актин | ||||||||
Pfam | PF00022 | ||||||||
InterPro | IPR004000 | ||||||||
PROSITE | PDOC00340 | ||||||||
SCOP | 2btf | ||||||||
SUPERFAMILY | 2btf | ||||||||
|
Актинот претставува мономерна подединица на два вида на филаменти во клетките: микрофиламенти, кои се една од трите главни компоненти на цитоскелетот, и тенки филаменти, кои се дел од контрактилниот систем на мускулните клетки. Во клетките може да биде присутен или како слободен мономер, наречен G-актин (односно глобуларен актин), или како дел од линеарен, полимерен микрофиламент наречен F-актин (односно филаментозен актин). И двата типа на актин се неопходни за одвивањето на основните клеточни процеси, како што се клеточниот мотилитет и контракцијата на клетката при клеточната делба.
Актинот учествува во мноштво на значајни клеточни процеси, како што се: клеточниот мотилитет, клеточната делба и цитокинезата, движењето на клеточните органели и везикули, клеточната сигнализација, мускулната контракција, воспоставувањето и одржувањето на меѓуклеточните врски (мостови) и клеточната форма. Многу од овие процеси се посредувани од екстензивни интеракции помеѓу актинот и клеточните мембрани.[1] Кај `рбетниците идентификувани се три главни групи на изоформи на актинот: алфа, бета и гама актин. Алфа актините, кои се наоѓаат во мускулните ткива, се важна компонента на контрактилниот систем. Бета и гама актините се наоѓаат во повеќето типови на клетки, како компоненти на цитоскелетот и како медијатори на внатрешноклеточниот мотилитет. Се верува дека ваквата разновидност на структури кои може да ги формира актинот, што му овозможува да извршува разновидни функции, е регулирана од врзувањето на тропомиозинот долж актинските филаменти.[2]
Способноста на клетката динамички да создава микрофиламенти ѝ овозможува брзо да се реорганизира како одговор на надворешни или внатрешни сигнали; на пример, да ја зголеми апсорпцијата на клеточната мембрана или да ја зголеми клеточната атхезија за да формира ткиво. Други ензими или органели, како што се на пример трепките (цилиите), можат да се закотват за „скелето“ од микрофиламенти за да ја контролираат деформацијата на надворешната клеточна мембрана, што овозможува ендоцитоза и цитокинеза. Скелето од микрофиламенти може да продуцира движење во клетката, или само по себе или со помош на молекуларни мотори. Затоа актинот придонесува за процеси како што се внатрешноклеточниот транспорт на везикули и органели, клеточната миграција и контракцијата на мускулите. Оттука може да се заклучи дека тој игра улога во процесите како што се ембриогенезата, заздравувањето на раните и инвазивноста на канцерските клетки. Иако актинот не е присутен во прокариотските клетки, тие имаат белковини кои вршат слична функција.[3] Актинските хомолози кај бактериите и археите можат да полимеризираат во различни хеликални или линеарни филаменти кои се изградени од една или повеќе нишки. И покрај разликите помеѓу еукариотските актини и нивните прокариотски хомолози, тие имаат две заеднички одлики: местото за врзување на нуклеотидот и контактите кои се формираат внатре во нишката.[4]