Êzdîtî
From Wikipedia, the free encyclopedia
Êzdîtî yan êzidîtî, navê ku êzdî ji dînê xwe re dibêjin, ol û dînekî Rojhilata Navîn e û li gor gelek çavkaniyan yek ji ayînên berê yên Mezobotamiya ye û yek ji dînên yekxwedayî. Mijara ku peyva êzidî li kû zayiye, ciyawaz e. Hin lêkoleran diyar dikin ku wateya wê di zimanên hind û ewropî ya kevn de "Xweda" ye.[1][2][3][4][5]
Ji bo teyîdkirina agahiyên vê gotarê zêdetir çavkanî hewce ne. (nîsan 2024) |
Gelhe tevahî | |
---|---|
750.000 - 1 milyon[1] | |
Herêmên ku lê şêniyên sereke ne | |
Iraq | 500.000[1] |
Almanya | 80.000 - 150.000[1] |
Rojavaya Kurdistanê | 35.000 bêr Şerê navxweyî yê Sûriyê[1] |
Ermenistan | 30.000[1] |
Rûsya | 27.000[1] |
Gurcistan | 8.000[1] |
Swêd | 7.000[1] |
Ûkrayna | 2.000[1] |
Ziman | |
Kurdî | |
Baweriya dînî | |
Êzdîtî |
Bi gelemperî wateya êzidî li gor neteweyên misilman an jî cînarên wan û kêmzêde gelên di bandora îslamê de mane ne erênî ye. Di derbarê wan de pênîsên wekî "şeytanperest" lê ti têkîliya dînê êzîdî bi baweriyên îslamê nînin, "gawir", "dijminên elî", "zindîq", "kurdên bi porr", "bi heşt simbêlan" bikartînin.[6] Pirtûkên pîroz ên êzdîtiyê Mishefa Reş û Cilwe ne. Li gor çavkaniyan herdu pirtûk bi zimanê kurdî ne.[çavkanî hewce ye] Lê heta roja îro dînê êzdiyan bê nivîsar û bi awayekî devkî nifş bi nifş ji hêla dê û bavan ve dihate veguhastin bo zarokan. Wekî din, di ayîna êzdîtiyê de, qewl û beyt jî giring in.