Шығыс Еуропа
From Wikipedia, the free encyclopedia
Шығыс Еуропа — географиялық жағынан орталық және солтүстік-шығыс Еуропа, негізінен славян халықтары мекендейді, Еуразияның осы субконтинентінің аумағының ⅔ бөлігін құрайды. Термин контекстке тәуелді және тіпті айнымалы; Біріккен Ұлттар Ұйымының құжатында атап өтілгендей, «Шығыс Еуропаның қанша ғылым салалары болса, сонша дерлік анықтамалары бар» және «кеңістіктік сәйкестіктердің әрбір бағасы әлеуметтік және мәдени құрылыс болып табылады».
Шығыс Еуропа – Орталық Еуропа мен Батыс Азияның арасында орналасқан, Осман империясының күшті ықпалымен қалыптасқан византиялық ерекшеліктерге ие аймақ. Осылайша, еуропалық тарихшылар Шығыс Еуропаның ірі елдерінің Эллин, Рим және Византия империяларының мәдениетімен сабақтастығын мойындайды. Сондықтан Батыс Еуропаның Англия мен Франциядағы отаршылдық кезеңінде де, негізінен Эльбаның шығысында орналасқан орыс, неміс және австриялық елдер ғана толық мағынада империялар болып саналды. Шығыс империялары Батыс өркениетіне қарсы тұрды.
Басқа анықтама қырғи-қабақ соғыс кезінде жасалды және Шығыс блок терминімен азды-көпті синоним ретінде қолданылды. Бұл анықтама бойынша бұрынғы социалистік еуропалық мемлекеттердің барлығы Шығыс Еуропа болып табылады. Кейде бұл мемлекеттер Орталық және Шығыс Еуропа елдеріне бөлінеді. Кейде Еуропаны екі бөлікке (Батыс және Шығыс, Оңтүстік, Оңтүстік-Шығыс Еуропа және басқа да қосалқы аймақтарды қоспағанда) бөле отырып, Варшава келісімі елдерінің тізіміне сәйкес, бұрынғы Югославия, Албания және Юнанстаяның барлығы Шығыс Еуропадан шығарылады, бірақ барлығы қазіргі Германия қосылды. Аустрия мен Скандинавия саяси өткеніне сәйкес Батыс Еуропа аумақтары болып саналады.
Шығыс Еуропаның аумағы Оңтүстік, Батыс және Солтүстік Еуропаның аумағынан үлкен болғанымен, 2016 жылы Еуропа халқының 34% 5 миллион км² аумақта тұрады.