მონღოლთა იმპერია
From Wikipedia, the free encyclopedia
მონღოლთა იმპერია (ძველმონღ. Yeke Mongγol ulus — მონღოლთა უდიდესი სახელმწიფო, მონღ. Их Монгол улс, Монголын эзэнт гүрэн ) – სახელმწიფო, რომელიც XIII საუკუნის პირველ ნახევარში (1206 წელს) შეიქმნა ჩინგიზ-ყაენისა და მისი მემკვიდრეების დამპყრობლური ომების შედეგად.[1][2][3][4][5][6]
იმპერიის პერიოდში შედიოდა ცენტრალური აზია, სამხრეთ ციმბირი, კავკასია, აღმოსავლეთი ევროპა, ახლო აღმოსავლეთი, ჩინეთი და ტიბეტი. XIII საუკუნის მეორე ნახევარში დაიწყო იმპერიის დაშლა, ულუსებად, რომელთა სათავეშიც იდგნენ ჩინგიზიდები. იმპერიის ყველაზე მსხვილი წარმონაქმნები იყვნენ ოქროს ურდო, ჰულაგუიანთა სახელმწიფო, იუანის იმპერია და ჩაღათაის სახანო. ყუბილაიმ (1260-1294 წწ.) 1271 წელს, მთელი ჩინეთის დაპყრობის შემდეგ მიიღო იუანის იმპერატორის ტიტული და დედაქალაქი გადაიტანა ხანბალკში. XIV საუკუნის დასაწყისში ფორმალურად აღდგა იმპერიის ერთიანობა და წარმოადგენდა დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა ფედერაციას. ამავე საუკუნის დამლევს მონღოლეთის იმპერიამ არსებობა შეწყვიტა.