ტოსკანის დიდი საჰერცოგო
From Wikipedia, the free encyclopedia
ტოსკანის დიდი საჰერცოგო (იტალ. Granducato di Toscana; ლათ. Magnus Ducatus Etruriae) — ცენტრალურ იტალიაში არსებული მონარქია, რომელიც, დროში წყვეტებით, 1569-1859 წლებში არსებობდა და რომელიც ფლორენციის საჰერცოგოს ადგილას შეიქმნა.[2] დედაქალაქი იყო ფლორენცია. მე-19 საუკუნეში დიდი საჰერცოგოს მოსახლეობა დაახლოებით 1 815 000 ადამიანი იყო.[3]
ტოსკანის დიდი საჰერცოგო ლათ. Magnus Ducatus Etruriae იტალ. Granducato di Toscana | |||||||||
| |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
ტოსკანის დიდი საჰერცოგო 1815 წელს. | |||||||||
ენა | იტალიური, | ||||||||
რელიგია | რომის კათოლიკური ეკლესია | ||||||||
ფულის ერთეული | ტოსკანური ლირა (1826 წლამდე) ტუსკანური ფლორინო (1826-1859 წლებში) | ||||||||
მოსახლეობა | 1 096 641 (1801 წ.)[1] | ||||||||
მმართველობის ფორმა | აბსოლუტური მონარქია | ||||||||
დღეს მისი ტერიტორიაზე მდებარეობს | იტალია | ||||||||
თავდაპირველად, ტოსკანას მედიჩების დინასტია მართავდა მანამ, სანამ 1737 წელს დინასტიის მთავარი შტო არ გადაშენდა. მიუხედავად იმისა, რომ საერთაშორისო დონეზე იგი არ იყო ისეთი ცნობილი, როგორიც ძველი რესპუბლიკა, დიდი საჰერცოგო მედიჩების მმართველობის ქვეშ აღორძინდა და უპრეცედენტო ეკონომიკურ და სამხედრო წარმატებებსაც მიაღწია კოზიმო I-სა და მისი ვაჟების მმართველობისას, თუმცა ფერდინანდო II-ის დროს დაიწყო საჰერცოგოს ხანგრძლივი ეკონომიკური დაღმავლობა, რომელმაც თავის მწვერვალს კოზიმო III-ის დროს მიაღწია.[4]
მედიჩების კოგნატური შთამომავალი, ფრანც I შტეფანი, 1737 წელს ტოსკანის დიდი ჰერცოგის ტახტზე ავიდა. მისი ზეობის მთელი პერიოდის განმავლობაში ტოსკანას მეფისნაცვალი მარკ დე ბოვო-კრანი მართავდა. ფრანცის შთამომავლები მართავდნენ და ცხოვრობდნენ დიდ საჰერცოგოში 1859 წლამდე, იმ პერიოდის გამოკლებით, როდესაც 1801-1807 წლებში ნაპოლეონმა ტოსკანა ბურბონ-პარმელთა დინასტიას (ეტრურიის სამეფო) გადასცა. 1814 წელს ნაპოლეონის იმპერიის დამხობის შემდეგ ტოსკანის დიდი საჰერცოგოც აღდგა, თუმცა 1859 წელს სარდინიის სამეფოს ვასალმა სახელმწიფომ, ცენტრალური იტალიის გაერთიანებულმა პროვინციებმა, ტოსკანა შეიერთა. 1860 წელს, იტალიის გაერთიანების პროცესის დროს, რეფერენდუმის შემდეგ, რომელშიც 95%-მა სარდინიასთან კავშირს დაუჭირა მხარი, ტოსკანა ოფიციალურად შეიერთა სარდინიის სამეფომ.[5]