ლუი XIII
From Wikipedia, the free encyclopedia
ლუი XIII სამართლიანი (ფრანგ. Louis XIII de Bourbon "le Juste; დ. 27 სექტემბერი, 1601, ფონტენბლო, საფრანგეთი — გ. 14 მაისი, 1643, სენ-ჟერმენ-ან-ლე, საფრანგეთი) — საფრანგეთისა და ნავარის მეფე 1610-1643 წლებში. ანრი IV-ისა და მარია მედიჩის ძე. ბურბონთა დინასტიის მე-2 წარმომადგენელი საფრანგეთის ტახტზე.
ლუი XIII | |
---|---|
Louis XIII de Bourbon | |
საფრანგეთის მეფე | |
კორონაცია: | 17 ოქტომბერი, 1610 |
მმართ. დასაწყისი: | 14 მაისი 1610 |
მმართ. დასასრული: | 14 მაისი 1643 |
წინამორბედი: | ანრი IV |
მემკვიდრე: | ლუი XIV |
ნავარის მეფე | |
მმართ. დასაწყისი: | 14 მაისი 1610 |
მმართ. დასასრული: | აგვისტო 1620 |
წინამორბედი: | ანრი III |
რეგენტი: |
მარია მედიჩი (1610 – 1614) |
პირადი ცხოვრება | |
დაბ. თარიღი: | 27 სექტემბერი, 1601 |
დაბ. ადგილი: | ფონტენბლო, საფრანგეთი |
გარდ. თარიღი: | 14 მაისი 1643 |
გარდ. ადგილი: | სენ-ჟერმენ-ან-ლე, საფრანგეთი |
მეუღლე: | ანა ავსტრიელი |
შვილები: |
ლუი XIV ფილიპ I |
დინასტია: | ბურბონები |
მამა: | ანრი IV |
დედა: | მარია მედიჩი |
რელიგია: | კათოლიციზმი |
გამეფდა მცირეწლოვანი 1610 წელს. მეურვედ ჰყავდა დედამისი, რომლის რეგენტობაში ძალაუფლება ძლევამოსილი ფავორიტის იტალიელი კონჩინის ხელში მოექცა. 1615 წელს შერთეს ესპანეთის მეფის ასული ანა ავსტრიელი. დიდკაცობის მოთხოვნით 1614-1615 წლებში მოიწვია გენერალური შტატები. 1624 წელს ლუი XIII-მ, დედის შთაგონებით თავის მრჩევლად მიიწვია კარდინალი რიშელიე, რომელიც მალე პირველი მინისტრი და არსებითად, საფრანგეთის ერთმმართველი გახდა. ლუი XIII მოქმედებდა მისი მითითებით და იცავდა მას შეთქმულებისაგან, რომელშიც მონაწილეობდნენ მეფის დედა, ძმა - გასტონ ორლეანელი, ანა ავსტრიელი და მეფის ნათესავები. ლუი XIII-ს კარგად ჰქონდა შესწავლილი სამხედრო საქმე. მისი პირადი სარდლობით მოეწყო რამდენიმე ლაშქრობა. რიშელიეს პოლიტიკის შედეგად განმტკიცდა ფრანგული აბსოლუტიზმი და საფრანგეთმა პირველი ადგილი დაიკავა ევროპის სახელმწიფოთა შორის. ამასთან, ლუი XIII-ის მმართველობის ხანა აღინიშნა მძიმე სახელმწიფო გადასახადებით, ხალხის ფართო მასების გაღატაკებით, სახალხო მღელვარებებითა და აჯანყებებით.